Microsoft Word maden jeolojisi doc

 

38 

Uydu  sistemlerinin 

şeması ise Şekil 31'de gösterilmiştir. Landsat TM (Thematic Mapper)'de 

bir tek görüntünün boyutları 185 km x 185 km iken Fransızların ticari uydusu olan SPOT 'ta 

(SPOT/ HVR) bu alan 60 km x 60 km 'dir. 

 

 

Đleride gerekli olabilir düşüncesiyle Şekil 32'de bir elektromanyetik spektrum verilmiş 

ve a

şağıda çok kısa olarak bilgi sunulmuştur.  

 

Enerji  yayımı,  yani  enerjinin  bir  yerden  ba

şka  bir  yere  iletilmesi  başlıca  üç  yoldan 

olmaktadır;  iletken  maddeler  (özellikle  metaller),  konveksiyon  akımları  (örne

ğin  havanın 

ısınması ve rüzgar olu

şumu) ve ışınım (radyasyon). 

 

 

 

 

Şekil 30: Bazı uydu görüntülerinin farklı çözünürlükleri ve sıklıkları 

 

 

 

---

 

39 

 

Şekil 31: Uydu sistemlerinin şeması 

 

 

 

 

Şekil 32: Elektomanyetik spektrum 

 

 

Elektromanyetik  ı

şın,  enerjinin    hem  elektrik  hem  de  manyetik  özellikleri  olan  ve 

elektromanyetik  dalgalar 

şeklinde yayılan bir türüdür. Elektromanyetik spektrum ise bilinen 

elektromanyetikte  dalga  boyları  için  manometrenin  (10

-9

m)  askatlarından,  kilometrenin 

üstkatlarına kadar de

ğişen, kesintisiz değerler bulunmaktadır. 

 

 

Cisimler kendileri birbirlerinden farklı nitelikte öz ı

şınlar yaydıkları gibi (emission) ; 

üzerlerine  dü

şen  ışınları  da  belli  kurallara  göre  yansıtma  (refleksiyon),  çeşitli  yönlere 

da

ğıtarak  yansıtma  (scattering);  kırarak  yani  yayılma  yönlerini  değiştirerek  geçirme 

(refraction), kısmen  ya da tamamen  yutma (absorption) ,  yansıtırken veya kırarak  geçirirken 

polarizleme  özelliklerine  de  sahiptir.  Bu  özellikler  temelde  cisimlerin  atom  ve  molekül 

yapılarına  ve  yüzeysel  niteliklerine  ba

ğlıdır.    Cisimlerle  elektromanyetik  enerji  ışınları 

arasında,  her  iki  tarafın  özelliklerine  ba

ğlı  olarak  değişik  nitelikler  gösteren  bu  ilişkiler, 

---

 

40 

uzaktan  elektromanyetik  ı

şınlar  aracılığı  ile  cisimlerin  özelliklerini  kaydetme  ve  inceleme 

tekni

ğinin, yani uzaktan algılama tekniğinin temelini oluşturmaktadır.      

 

 

Yukarıda da belirtildi

ği gibi uzaktan algılama; tarım, ormancılık, jeomorfoloji, jeoloji 

gibi  konularda  çok  yararlı  bilgiler  sunmaktadır.  Jeolojik  (bir  anlamda  da    maden  jeolojik) 

açıdan ne tür bilgiler edinildi

ğine kısaca göz atacak olursak;  

 

 

Prospeksiyonla  ilgili  arazi  çalı

şmalarına  başlamadan  önce  yüzlerce  kilometre 

uzunlu

ğu  olabilen  faylar  gibi  tektonik  yapıların  tanınmasında,  incelenecek  bölgenin 

jeomorfolojik  ve  topo

ğrafik  özelliklerinin  belirlenmesinde  yararlıdır.  Plütonik  ve  volkanik 

kayaların 

özelliklerinin 

ara

ştırılmasında,  mineralojik  ve  litolojik  birlikteliklerin 

incelenmesinde,  stratigrafik  istiflerin  ayrıntılı  incelenmesinde  çok  önemli  katkılarda 

bulunmaktadır. 

 

  

4.2.FOTOJEOLOJ

Đ 

 

 

Jeoloji çalı

şmalarında hava fotoğraflarının kullanımına verilen isimdir. Fotoğraflardan 

en  iyi  sonucu  almak  için  hem  sahada  hem  de  büroda  fotojeoloji  kullanımını  planlamak 

gereklidir. Bu planlama a

şağıdaki gibi yapılır: 

 

1- Hava foto

ğraflarının anlaşılıp açıklanması, 

2- Topo

ğrafik temel üzerine fotojeolojinin uyarlanması, 

3- Sahada kontrol, 

4- Yeniden üzerinde çalı

şma, 

5- Son fotojeolojik haritanın ortaya çıkması için yeniden uyarlama. 

    

 

Hava foto

ğraflarının birkaç çeşiti vardır. Bunlar; 

 

1- Pankromatik siyah-beyaz ( B&W), 

2- Siyah beyaz kızıl ötesi (IR) duyarlı film, 

3- Renkli film, 

4- Renkli kızıl ötesi film.  

 

 

Bu filmler spektrumun farklı bölümlerini örne

ğin görünebilir ışık    (0.4 - 0.7 mikron) 

ve  kızılötesine  yakın  ı

şın  (0.7  -  0.9  mikron)  kullanmaya  olanak  verir.  Pankromatik  siyah 

beyaz filmler gri tonlama esasına dayanır ve en çok kullanılan hava foto

ğraflarıdır. 

 

 

Hava  foto

ğrafları genel olarak oblik (çapraz) ve dikey olarak sınıflandırılırlar. Oblik 

olanları  zirveye  yakın  kısımlardaki,  ta

ş ocaklarındaki ve potansiyel baraj yerleri  yapılarının 

(tektonik)  incelenmesinde  i

şe  yarar. Dikey hava  fotoğraflarında kamera uçağın altında  dik 

olarak  yere  bakmaktadır.  Bir  hava  foto

ğrafının  kenarlarında  yataylama  küreciği(su  düzeci), 

uçu

ş numarası, fotoğraf numarası, foto çekim tarihi, saat ve dakikası, güneşin konumu, uçuş 

yüksekli

ği ve kamera odak uzaklığı gibi bilgiler yeralır. 

 

 

Uçu

ş hatları boyunca fotoğraflar alınır (Şekil 33). Birbirini izleyen fotoğraflar % 60 

civarında  birbirleriyle  örtü

şürler.  Bu  stereoskopik  görüntü  için  gereklidir.  Birbirine  komşu 

---

 

41 

olan ve örtü

şen fotoğraflara stereo çiftleri denir. Geniş bir alanı fotoğraflamak için uzun uçuş 

hatlarına  gerek  vardır.  Geri  dönülüp  ikinci  uçu

ş  hattına  geçildiğinde  bir  önceki  hattın 

yataydan  da  bir  miktar  örtü

şmesi  (yanal  örtüşme)  gerekir  (bakınız  Şekil  33).  Bu  alan  ise 

yakla

şık  %  30  'dur.  Düz  alanlar  üzerindeki  uçuşlarda  yanal  örtüşme  daha  az  olabilir.  Her 

temel  nokta  uçu

ş  planı  üzerinde  numaralanmış  ve  gösterilmiştir.  Bu,  fotoğrafları  sıralamak 

için önemlidir. Hava foto

ğrafları birbiri ardına çekilirler ve filmler kesilmeden banyo edilirler 

ve sonra da karta basılan filmler yan yana dizilir. 

 

 

 

 

Şekil 33: Fotografik örtüşüm 

 

---