37
2015-ci ilin üç ayında büdcə təşkilatlarının təqdim etdikləri xərc sifarişləri üzrə
xəzinədarlıq orqanları tərəfindən qəbul edilmiş öhdəliklər tam və vaxtında
maliyyələşdirilmişdir.
Cari ilin 1-ci rübündə dövlət büdcəsində 251,0 mln. manat kəsir yaranmışdır ki, bu
da mövcud qanunvericiliyə uyğun olaraq 2015-ci il 1 yanvar tarixə dövlət
büdcəsinin vahid xəzinə hesabının qalığı və özəlləşdirmədən daxilolmalar hesabına
örtülmüşdür.
Aparılmış məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində sair xərclər (iqtisadi təsnifatın
282100 paraqrafı üzrə) 2012-ci illə müqayisədə 2013-cü ildə 735,2 mln. manat və
yaxud 28,2 faiz azalmışdır. Dövlət büdcəsi vəsaitlərindən istifadə üzrə nəzarətin
daha da gücləndirilməsi, kommunal (elektrik və istilik enerjisi, qaz və su haqqı və
s.), idarənin saxlanılması və ezamiyyə xərclərinə qənaət edilməsi, beynəlxalq
təşkilatlara olan üzvlük haqqı xərclərinin daha da təkmilləşdirilməsi, limitdən artıq
mal alışları və xidmətlərə yol verilməməsi kimi məqsədyönlü tədbirlərin həyata
keçirilməsi, dövlət büdcəsindən maliyyələşən təşkilatlarda il ərzində vakant
vəzifələrin mövcud olması və digər obyektiv səbəblərə görə 2013-cü il dövlət
büdcəsinin xərclərində qənaət əldə edilmişdir.
2013-cü ildə dövlət büdcəsindən maliyyələşən təşkilatların büdcədənkənar
xərcləri üzrə icra 173,1 mln. manat olmuşdur ki, bu da 2012-ci ilə nisbətən 54,0
mln. manat və yaxud 45,3 faiz çoxdur. 2013-cü il dövlət büdcəsinin
mərkəzləşdirilmiş xərclərindən Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsinə
proqnozla nəzərdə tutulan məbləğdə, yəni 277,7 mln. manat (2012-ci illə
müqayisədə 19,6 mln. manat və yaxud 7,6 faiz çox), yerli (bələdiyyə) büdcələrə isə
5,2 mln. manat (2012-ci illə müqayisədə 0,2 mln. manat və yaxud 3,8 faiz çox)
dotasiya yönəldilmişdir.
Diaqram 2
Azərbaycan Respublikası dövlət büdcəsinin sosialyönümlü xərcləri və
onun artım sürəti (mln. manatla, faizlə)
- sosial yönümlü x
xərcləri əvvəlki ilə nisb
Ölkədə həyata keçiril
bütün sahələrində oldu
olunmuşdur. Sosial sah
mərkəzində olmuş, dövl
həcmi ilbəil artmışdır.
büdcəsi xərclərinin 25,6
maliyyələşdirilməsinə yön
manat və yaxud 3,5 faiz çoxdur.
Funksional təsnifata uy
müdafiə və sosial təminat x
fəaliyyətlə bağlı xərclə
(117,6 mln. manat), sə
incəsənət, informasiya, b
fəaliyyət xərclərinə 6,9 faiz (19,1 mln. manat), m
mühafizə və prokurorluq orqanlar
manat), mənzil və kommunal t
təsərrüfatı, meşə təsərrüfat
xərclərinə 3,5 faiz (17,0 mln. manat), müdafi
1134,1
1338,4
2054,5
34
22,4
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
2005
2006
xərclər (əməyin ödənişi, pensiya, müavin
nisbətən artım sürəri ( faizlə)
yata keçirilən uğurlu sosial-iqtisadi siyasət nətic
olduğu kimi sosial sahələrdə də müsb
Sosial sahələrin inkişafı üçün maliyyə t
, dövlət büdcəsindən bu sahələrin inkişafına yön
Belə ki, hesabat ilində iqtisadi təsnifata uy
rinin 25,6 faizi və yaxud 4906,4 mln. manat
yönəldilmişdir ki, bu da 2012-ci illə müqayis
yaxud 3,5 faiz çoxdur.
snifata uyğun olaraq 2014-cü ildə 2013-cü
sosial təminat xərclərinə 12,6 faiz (220,8 mln. manat), iqtisadi
ə
rclərə 10,9 faiz (30,1 mln. manat), təhsil x
ə
hiyyə xərclərinə 7,5 faiz (46,4 mln. manat), m
t, informasiya, bədən tərbiyəsi və digər kateqoriyalara aid edilm
ə
6,9 faiz (19,1 mln. manat), məhkəmə
prokurorluq orqanlarının saxlanılması xərclərinə
kommunal təsərrüfatı xərclərinə 4,7 faiz (18,8 mln. manat), k
ə
sərrüfatı, balıqçılıq, ovçuluq və ətraf mühitin mühafiz
3,5 faiz (17,0 mln. manat), müdafiə xərclərinə 2,1 faiz (31,1 mln. manat)
2054,5
2958
3584,2
3703,1
4340,3
4740,2
48
44
21,2
3,3
17,2
2007
2008
2009
2010
2011
38
i, pensiya, müavinət, ərzaq və dərman
ticəsində iqtisadiyyatın
müsbət irəliləyişlərə nail
təminatı daim diqqət
na yönəldilən vəsaitlərin
snifata uyğun olaraq dövlət
yaxud 4906,4 mln. manatı sosialyönlü xərclərin
müqayisədə 166,3 mln.
cü illə müqayisədə sosial
12,6 faiz (220,8 mln. manat), iqtisadi
ə
hsil xərclərinə 8,2 faiz
7,5 faiz (46,4 mln. manat), mədəniyyət,
r kateqoriyalara aid edilməyən sahədə
ə
mə hakimiyyəti, hüquq-
ə
rinə 5,2 faiz (54,3 mln.
4,7 faiz (18,8 mln. manat), kənd
ə
traf mühitin mühafizəsi
2,1 faiz (31,1 mln. manat)
4740,2
5038,4
5337,3
9,2
6,3
5,9
2012
2013
2014
39
çox
vəsait
yönəldilmişdir.
2014-cü ildə dövlət büdcəsindən dövlət əsaslı vəsait qoyuluşu xərclərinə 6259,0
mln. manat vəsait yönəldilmişdir. Bu xərclərin dövlət büdcəsi xərclərinin tərkibində
xüsusi çəkisi 33,5 faiz olmuşdur.
Cədvəl 2
Dövlət büdcəsi. Xərclər (ÜDM-də)
Göstərici
2010
2011
2012
2013
2014
Dövlət büdcəsinin xərcləri (faiz)
27.7
29.6
31.7
32.9
31.7
qtisadiyyata (
faiz)
11.5
13.1
12.9
14.1
12.9
Tə
hsilə (
faiz)
2.8
2.4
2.4
2.5
2.6
Sə
hiyyə
yə
(
faiz)
1.0
0.9
1.1
1.1
1.1
Elmə (
faiz)
0.2
0.2
0.2
0.2
0.2
Dövlə
t hakimiyyə
ti və
idarə
etmə
orqanlarının saxlanılmasına (
faiz)
0.7
0.6
0.6
0.6
0.8
Dövlə
t büdcə
sinin kə
siri / profisiti (
faiz)
0.9
0.6
0.3
0.6
0.5
Mə
də
niyyə
t.incə
sə
nə
t və
kütlə
vi
informasiya vasitə
lə
rinə
və
idmana(
faiz)
0.4
0.4
0.4
0.5
0.5
Sosial müdafiyə
yə
və
tə
minata (
faiz)
2.6
2.9
3.2
3.0
3.3
Hüquq-mühafizə
.mə
hkə
mə
və
prokuroriuğ
un saxlanılmasına (
faiz)
1.6
1.4
1.7
1.8
1.9
Dövlə
tin xarici borclarının
ödə
nilmə
sinə (
faiz)
0.2
0.4
0.0
1.0
0.0
Dövlə
tin daxili borclarının
ödə
nilmə
sinə (
faiz)
0.0
0.2
0.0
0.2
0.0
Sair xə
rclə
r (
faiz)
6.7
7.1
7.0
7.9
8.4
Ölkə əhalisinin sosial rifahının yaxşılaşdırılması və sosial müdafiəsinin
gücləndirilməsi məqsədi ilə 2014-cü ildə büdcədən maliyyələşən elm, təhsil,
səhiyyə, mədəniyyət, sosial müdafiə və sosial təminat sahələrində və dövlət
büdcəsindən maliyyələşən bir sıra təşkilatlarda çalışan işçilərin və dövlət
qulluqçularının əməkhaqları, müavinətlər və təqaüdlər orta hesabla 10 faiz
artırılmışdır.
Cədvəldən görünür ki, dövlət büdcəsinin xərcləri 2010-cu ildən 2013-cü ilə
qədər artmış lakin 2014-cü ildə isə regionda baş vermiş iqtiasi böhran nəticəsində
azacıq da olsa geriləmişdir. Yəni 32.9 %dən 31.7 %-ə düşmüşdür.