Microsoft Word maq diss budce xercleri tekst docx
Yüklə 0,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qanunvericilik v ə icra hakimiyy əti, yerli idar əetm ə orqanlarının saxlanılmasına
32
Bunlara daxиldиr: Mиllи Mяclиsиn saxlanmasы, юlkяnиn mцdafияsи, sosиal mцdafия, yanacaq vя enerjи kompleksиnя verиlmиш kredиtlяrиn qaytarыlmasы, sяnaye vя tиkиntи xяrclяrи, dюvlяt иnvestиsиyalarы, иqtиsadи fяalиyyяt цzrя saиr xяrclяr, o cцmlяdяn иqtиsadи иslahatlarыn hяyata keчиrиlmяsи vя kичиk sahиbkarlыьa иnvestиsиya иlя baьlы xяrclяr, beynяlxalq tяшkиlatlarla яlaqяdar, xarиcи vя daxиlи borclarыn юdяnиlmяsи, ehtиyat fondlarыnыn yaradыlmasы, mяqsяdlи bцdcя fondlarы vя s. Qeyd etmяk lazыmdыr kи, иcra hakиmиyyяtи orqanlarыnыn saxlanmasыna, mяhkяmя hakиmиyyяtи vя prokurorluq orqanlarыnыn malиyyяlяшdиrиlmяsи xяrclяrиnиn xцsusи чяkиsи azdыr. Bunu da onunla иzah etmяk olar kи, bazar иqtиsadиyyatыna keчиd шяraиtиndя bцdcя xяrclяrиnиn xцsusиyyяtlяrиndяn bиrи ondan иbarяtdиr kи, xяrclяr daha чox sosиal вя игтисади инкишаф yюnцmlцdцr. Dюvlяt fяal sosиal sиyasяt yerиtmяklя иdarя aparatыnыn xяrclяrиnи azaltmaьa чalышыr.
Dövlət büdcəsi dövlətin sosial-iqtisadi siyasətinin həyata keçirilməsində əsas rol oynayır. Bunun sayəsində vahid maliyyə, bütövlükdə vahid iqtisadi siyasətin həyata keçirilməsi təmin olur. Dövlət büdcəsi dövlətin mövcud gəlirləri ilə xərcləri 33
arasındakı balansı əks etdirir. Milli iqtisadiyyatın mövcud şəraitə uyğun olaraq inkişaf etməsində, sənayenin yeni texnologiyalarının tətbiqi əsasında formalaşması və həmçinin cəmiyyətin sosial rifahının inkişafında dövlət büdcəsinin böyük rolu vardı. Iqtiasadi mahiyyətinə görə dövlət büdcəsi milli gəlirin bölüşdürülməsi üçün dövlətlə hüquqi və fiziki şəxslər arasında yaranan münasibətlərdir. Bu münasibətlər isə öz növbəsindəiqtisadiyyatın ayrı-ayrı sahələində tədbirlərin həyata keçirilməsinin, ölkəninin müdafiəsinin möhkəmləndirilməsinin və dövlət idarəetməsinin maliyyələşdirilməsi üçün büdcə fondunun yaradılması və istifadəsi ilə əlaqədardır. Iqtisadiyyatını yenicə inkişaf yoluna yönəltmiş ölkələrdə qarşıda duran vəzifələrə uyğun olaraq dövlət bölməsi üçün belə bir planlaşdırma lazımlı və vacibdir. Birinci növbədə illik büdcə planı tərtib edilir. Bu zaman dövlət büdcəsinin ə sas göstəricisi olan gəlirlər və xərclər dəqiqliklə müəyyən olunur. Belə olan halda, dövlət öz gəlirini və xərcini əvvəlcədən bilir. Bu, hər bir dövlətin büdcə siyasətinin ə sas amili kimi qəbul edilir və bunun həyata keçirilməsi ancaq dövlətin mükəmməl büdcə sistemi olduğu şəraitdə mümkündür. Dövlət büdcəsinin rolu həm kəmiyyət, həm keyfiyyət baxımından da təsiri olduğu qəbul olunur. Büdcənin kəmiyyət təsiri dedikdə, hansı istiqamətdə nə qədər vəsait yönəldilməsi başa düşülür. Keyfiyyət təsiri isə bir tərəfdən, vergilərin düzgün qurulması və vəsaitlərin səmərəli xərclənməsini, digər tərəfdən büdcə vasitəsilə bu prosesə nəzarət edilməsini nəzərdə tutur.
Kəmiyyət baxımından dövlət büdcəsinin gəlirləri milli dövlətin payını ifadə edir. Onun mütləq həcmi və xüsusi çəkisi dövlətin konkret vəzifələri və gəlir potensialından asılı olur. Dövlət büdcəsinin gəlir hissəsininin formalaşmasında vergi ödəmələri mühüm yer tutur. Maliyyə resurslarının büdcədə toplanması dövlət ə həmiyyətli məqsədli proqramların həyata keçirilməsinin maddi əsasını təşkil edir. Ona görə də ən başlıca məsələ, həm də həmin maliyyə resurslarından səmərəli istifadə edilməsidir. Dövlət büdcəsi. Xərclər
Göstərici 2010 2011 2012 2013 2014 34
2013-cü il dövlət büdcəsinin xərcləri 19850,0 mln. manat proqnoza qarşı 19143,5 mln. manat və yaxud 96,4 faiz icra edilmişdir ki, bu da 2012-ci illə müqayisədə 1727,0 mln. Manat və yaxud 9,9 faiz çoxdur. ÜDM-də dövlət büdcəsi xərclərinin xüsusi çəkisi 33,2 faiz təşkil etmişdir ki, bu da ötən ilin müvafiq göstəricisindən 1,4 faiz çoxdur. Strukturuna görə 2013-cü il dövlət büdcəsi xərclərinin 9193,3 mln. manatı və ya 48,0 faizi cari xərclərə yönəldilmişdir ki, bu da 2012-ci illə müqayisədə 84,9 mln. manat və yaxud 0,9 faiz azdır. 2014-cü ildə dövlət büdcəsinin xərcləri 93,2 faiz və yaxud 18699,3 mln. manat icra edilmişdir. 2014-cü ilin oktyabr-dekabr ayları üzrə dövlət büdcəsinin xərcləri 6005,8 mln. manat icra olunmuşdur. Dövlət büdcəsi xərclərinin 24,0 faizi və yaxud 4485,8 mln. manatı sosial təyinatlı tədbirlərin maliyyələşdirilməsinə yönəldilmişdir ki, bu da 2013-cü illə müqayisədə 403,9 mln. manat və yaxud 9,9 faiz çoxdur.
2015-cü ilin üç ayında dövlət büdcəsinin xərcləri proqnoza nisbətən 89,9 faiz və yaxud 4189,8 mln. manat icra olunmuşdur. qtisadi təsnifata uyğun olaraq cari ilin üç ayında dövlət büdcəsi xərclərinin 33,0 faizi və yaxud 1380,6 mln. manatı sosialyönümlü xərclərin (əməyin ödənişi
4889.9 6803.2 6960.7 8207.5 7596.6 Təhsilə (mln.manat) 1180.8 1268.5 1453.2 1437.7 1553.9 Səhiyyəyə (mln.manat) 429.2 493.4 609.4 618.9 665.3 Elmə (mln.manat) 92.8
106.1 116.7 117.0 124.2 Qanunvericilik və icra hakimiyyəti, yerli idarəetmə orqanlarının saxlanılmasına (mln.manat) 303.0 281.9 342.3 349.3 449.7 Profisit,kəsir (mln.manat) 362.9 303.2 135.0 352.8 298.7 Mədəniyyət, incəsənət və kütləvi informasiya vasitələrinə və idmana(mln.manat) 168.4 189.9 240.8 274.9 294.0 Sosial müdafiyəyə və təminata (mln.manat) 1123.0 1495.4 1769.5 1750.3 1971.2 Hüquq-mühafizə.məhkəmə və prokurorluğun saxlanılmasına(mln.manat) 668.5 710.3 929.2 1049.3 1103.6 Dövlətin xarici borclarının ödənilməsinə (mln.manat) 84.9
223.6 185.9 617.3 0.0
Dövlətin daxili borclarının ödənilməsinə (mln.manat) 6.9
120.2 26.5
110.9 0.0
Sair xərclər (mln.manat) 2818.5 4048.8 4782.2 4610.2 4940.8 Xərclər-cəmi (mln.manat) 11765.9 15397.5 17416.5 19143.5 18699.3 Yüklə 0,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|