Microsoft Word Market strat v?r?qab?tli movqel?sdirm?doc

                                                                    Qrem Huley, Con Sonders, Naycel Pirsi  

90 

həddən  artıq  investisiya  porfelin  həcminin  əndazəni  keçdiyinə 

işarə ola bilər. Nəhayət, ayrı-ayrı biznes istiqamətləri üzrə risklə-

rin qiymətləndirilməsi  firmaya ümumi riski bölüşdürməyə imkan 

verir  ki,  bu  da  ona,  bütün  müəssisələrinin  həddən  artıq  risklə 

üzləşməməsinə və ayrı-ayrı bəlkə də o qədər də  mənfəətli olma-

yan,  lakin,  daha  yaxşı  proqnozlaşdırıla  bilən  cəsarətli  təşəbbüs-

lərin tarazlaşdırılmasına imkan yaradır.     

Portfelin  planlaşdırtılmasının  istənilən  yanaşmasının  müvəffəqiyyəti 

(bazara  bir  çox  rəqabət  aparan  metodika  təqdim  olunub)  menecerlərə 

yuxarıda qeyd etdiyimiz qərarların qəbulu zamanı hansı dərəcədə kömək 

etməsindən  asılıdır.  Metodlardan  bəziləri  həddən  artıq  sadələşdirilməsi 

səbəbindən, digərləri isə həddən artıq subyektivliliyi baxımından tənqidə 

məruz qalmışlar (Haspeslagh, 1982; Doyle, 1994). 

Bu metodlara seçimlə bağlı idarəetmə qərarlarının əvəzedicisi kimi deyil,  

qərar  qəbulu  zamanı  yardımçı  vasitə  kimi  baxılması  olduqca  vacibdir. 

Aşağıda biz müasir dövrdə istifadə edilən əsas metodları öyrənəcəyik. 

 

Uzunmüddətli firavanlıq üçün korporasiyaya aşağıdakılar arasında  

tarazlıq lazımdır: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Şə

kil 3.2. Kommersiya portfelinin tarazlaşdırılması 

 

 

 

 

 

 

 

 

ND  pul 

gətirən 

məhsullar 

ndi pul xərclənən, 

GƏLƏCƏKdə isə 

gəlir gətirəcəyi 

gözlənilən məhsullar   

---

Marketinq strategiyası və rəqabətli mövqeləşdirmə 

91

 

 

Böyük bu gün. 

Gələcəkdə bəs bizi nə gözləyir? 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Şə

kil 3.3. Portfeldəki tarazlığın diqqətin indiyə yönəlməsi ucbatından 

pozulması  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Şə

kil  3.4.  Portfeldəki  tarazlığın  diqqətin  gələcəyə  yönəlməsi 

ucbatından pozulması 

ND  pul gətirən 

məhsullar 

ndi pul xərclənən, 

GƏLƏCƏKdə isə 

gəlir gətirəcəyi 

gözlənilən 

ND  pul 

gətirən 

məhsullar 

 

ndi pul 

xərclənən, 

GƏLƏCƏKdə 

isə gəlir 

gətirəcəyi 

gözlənilən 

Gələcək perspektivlər yaxşı 

görünür. 

Bəs bu günün xərclərini kim 

çəkəcək? 

---

                                                                    Qrem Huley, Con Sonders, Naycel Pirsi  

92 

3.2 

ARTIM  MATR S   –  BAZAR  DÖVR YYƏS NDƏ 

XÜSUS  ÇƏK  BOSTON KONSALT NQ QRUPU (Boston 

Consulting Group)  

1960-cı ilin ortalarında bir çox kompaniyalar fəaliyyət növləri portfelində 

tarazlığı  qiymətləndirmək  üsullarını  axtarmağa  başladılar.  Bəzi 

kompaniyalar yenicə formalaşan və Mead Paper korporasiyasına xidmət 

göstərdiyi  zaman  dörd  kateqoriya  üzrə  əldə  etmənin  təsnifatı  metodunu 

hazırlayan  Boston  Consulting  Group  firmasına  müraciət  etməyə 

başladılar. 1970-ci ildən bu metod artım matrisi – xüsusi çəki, yaxud da 

Boston  matrisinə  (Henderson,  1970)  çevrildi.  Şəkil  3.5-də  Boston 

Consulting  Groupun 

metodunun  əsasında  duran  iki  ölçmə  təsvir 

olunmuşdur. 

 

3.2.1. Bazarın artım tempi 

Ş

aquli  xətt  boyunca  ilk  ölçmə  bazarın  artım  tempinin  nəğd  axınlara 

təsirini  ölçməyə  imkan  verir.  Bu  ölçmə  “vasitəçi”  rolunu  oynayır  və  ya 

başqa  sözlə,  bazarın  artım  tempi  asan  ölçüldüyündən  “məhsulun  həyat 

dövranı” anlayışının əvəzedicisi rolunu oynayır (bax. Hooley, 1994).  O, 

məhsulun  bütün  həyat  dövrünə  tipik  olan  strategiyanı  və  onunla  bağlı 

xərcləri əks etdirir. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Şə

kil 3.5 Artım matrisi-bazar dövriyyəsində xüsusi çəki 

 

 

B

az

ar

ın

 a

rt

ım

 t

em

p

i 

N

əğ

d

 p

u

ll

ar

ın

 a

xı

n

ı 

  

Müsbət 

Aşağı 

Mənfi 

Yuxarı 

  

“Sağmal 

inəklər” 

 

“Sevimlilər

” 

 

“Ulduzlar” 

 

“Çətin    

uşaqlar”

 

Nəğd pul axını 

Müsbət 

Mənfi 

Bazarda nisbi pay 

Böyük 

Kiçik 

+ 

- 

- 

0 

- 

- 

- 

- 

2- 

- 

- 

+ 

- 

0 

- 

+ 

+ 

- 

2+ 

- 

---