Microsoft Word meyve terevez

 

 

229

Anbarı doldurduqdan sonra hər m

3

 sahəyə 5 qr hesabı ilə kükürd tüstüsü 

verilir. Sonra hər 2 aydan bir anbara yenə 2,5 q/m

3

 hesabı ilə kükürd qazı 

verilməlidir. 

Üzümün saxlanılması yerli şəraitdən asılı vəziyyətdə başa çatdırılır. Üzümün 

soyuducu qurğusu olmayan anbarda saxlanılması zamanı temperatur 0 ~ 2

0

C, nisbi 

rütubət isə 85-95% olmalıdır. Belə anbarlarda üzüm vaxtaşırı kükürd qazına 

verilməlidir. 

Üzümü uzun müddət saxlamaq üçün anbarın temperaturu -1-dən -2

0

C 

arasında, nisbi rütubət isə 85-95% olmalıdır. Nisbi rütubətə  əməletmə keyfiyyəti 

saxlamaq üçün lazımdır. Başqa meyvələrdə olduğu kimi, üzümündə saxlanılma 

müddəti onun sortundan asılıdır. Belə ki, Ağadayı, Qara Krım, Çaras, Katta-

kurqan, Qələbə, Terbaş üzümləri bir aya qədər, Asma, Qadın barmağı (Hüseyni), 

Qaraburnu, Iskəndəriyyə muskatı, Ağ tayifi, Çəhrayı tayifi sortlarını 2-3 aya qədər, 

Izabella, Çəhrayı kişmişi, Nimrəng, Qış katalonu, Şabaş, Taşlı,  və qalınqabıq 

üzüm sortlarını isə 3-5 ay və daha çox saxlamaq olar. 

Saxlama müddətinə üzümün becərildiyi yer də  təsir göstərir. Sənaye 

əhəmiyyətli üzümçülük rayonlarında daha yaxşı saxlanılan üzüm sortları 

aşağıdakılardır. Krımda Şabaş və Taşlı, Özbəkistanda Nimrəng, çəhrayı tayifi və s. 

Üzümü uzun müddət saxlamaq üçün onu kalium-metabiosulfatla 

dərmanlayırlar. Üzümün torfla qablaşdırılması da yaxşı nəticə verir. Daha doğrusu, 

bu zaman karbon qazının ayrılması  zəifləyir, bu isə antiseptik xassəyə malikdir. 

Üzümün saxlanılması zamanı turşu və  şəkərin miqdarı azalır, fruktoza nisbətən 

artır, qlükoza isə tədricən azalır. 

Üzümün uzun müddət saxlanılmasına çəkilən xərclər tamamilə ödənilir və 

əlavə  gəlir də  əldə edilir. Hesablamalar göstərmişdir ki, hər 500 ton üzümün 

saxlanılmasından 200 min manat gəlir götürmək mümkündür. 

Başqa giləmeyvələrin saxlanma müddəti isə daha azdır. Ticarət 

təşkilatlarında giləmeyvələri 2-3 günə realizə edirlər. Soyuducuda və buz 

anbarlarında isə giləmeyvələri 2-3 həftə saxlamaq olar. Soyuducuda qarağatı 1-1,5 

---

 

 

230

ay saxlamaq mümkündür. Saxlanma zamanı temperatur 0,15-dən -0,5

0

C-yə qədər 

olur. Nisbi rütubət həddi 90-95% arasındadır. 

Sitrus meyvələrinin sağlamlığı  və  təmiz kağıza bükülməsi saxlanma üçün 

əsas şərtdir. Saxlanılma üçün ayrılan narınginin səthinin üçdə biri yaşıl ola bilər. 

Burada qüsurlu məhsulun miqdarı 2%-i keçməməlidir. Saxlanmada portağala 

nisbətən limon, narıngiyə nisbətən portağal daha yaxşı qalır. Normal şəraitdə 

narıngini 2-3 ay, portağalı 3-5 ay, limonu 4-6 ay saxlamaq mümkündür. Sitrus 

meyvələrinin saxlanılması üçün Krılovun buz anbarından da istifadə edilir. Ancaq 

burada sitrus meyvələrinin üzəri brezentlə örtülməlidir. Saxlanma zamanı nisbi 

rütubət 85-90% arasında olmalıdır. Yetişməmiş narıngi və portağalı 4 ~ 5

0

C 

temperaturda saxlamaq lazımdır. 

Subtropik meyvələri saxlamaq üçün optimal temperatur və nisbi rütubət 

rejimləri ayrı-ayrı meyvələr üçün aşağıdakı kimi müəyyən edilmişdir: 

-  ənciri 18 ~ 20

0

C-də 1 gün, 0

0

C-də 10 günə  qədər, -18 və -20

0

C-də, 

həmçinin -45 ~ 50

0

C-də təcili dondurmadan sonra 100 günə qədər saxlamaq olar. 

- narı 1 ~ 2

0

C-də  və 85-90% nisbi rütubətdə 2 aydan 6 aya qədər, tənzim 

olunan qaz mühitində (11-12% O

2

  və 5-7% CO

2

) 3

0

C-də 8 ay saxlamaq 

mümkündür. 

- xurmanı 0 ~ 1

0

C-də  və 85-90% nisbi rütubətdə 2-3 ay saxlamaq olar. 

Temperatur yüksəldikcə, xurmanın yetişib ötməsi sürətlənir və meyvənin 

saxlanılma müddəti azalır. Bəzən xurmanın yetişib ötməsini sürətləndirmək üçün 

anbarın havasına 1:2000 nisbətində etilen qazı verib germetik bağlayırlar. 1 ~ 2

0

C 

temperaturda və 90% nisbi rütubətdə xurmanın etilen qazı iştirakı ilə yetişməsi 2-4 

gün, qazsız yetişməsi 25 gün davam edir. 

- feyxoanı  3

0

C-də 1 aya qədər saxlamaq olar. Göründüyü kimi, subtropik 

meyvələri saxlamaq üçün temperatur əsasən 1 ~ 3

0

C arasında dəyişir. 

- yetişmiş bananı 1 həftə, dərildiyi vaxtdan sonra isə 30-45 gün saxlamaq 

olar. Bu zaman anbarda 12

0

C temperatur və 95% nisbi rütubət olmalıdır. 

---

 

 

231

- ananas dərildikdən sonra 20-25 gün, tam yetişdikdən çonra isə 5-8 gün, 10 

~ 15

0

C temperaturda və 80-85% nisbi rütubətdə saxlanıla bilər. 

 

 

 

 

6.6. Meyvələrin tənzim olunan qaz mühitində  

(TQM) saxlanılması 

 

Meyvələrin tənzim olunan qaz mühitində saxlanılması, yəni kəskin surətdə 

müəyyən olunmuş oksigen, karbon qazı və azot qarışığında saxlanılması ən effektli 

üsullardan biridir. Söhbət meyvələrin soyuducuxanalarda saxlanılması üsulunun 

başqa üsulla əvəz edilməsindən deyil, soyuducuda saxlanılma üsulunun daha da 

təkmilləşdirilməsindən gedir. Meyvələrin tənzim olunan qaz mühitində 

saxlanılması o zaman yaxşı  nəticə verir ki, saxlanılma havanın müəyyən 

temperaturu şəraitində həyata keçirilsin. Bu isə yalnız süni soyuq vasitəsilə həyata 

keçirilə bilər. Adi soyuducularda saxlanılma üsulunun böyük üstünlüklərindən hələ 

də lazımi qaydada istifadə edilmir. Meyvələrin soyuducularda saxlanılması zamanı 

baş verən itkilər də məhz bununla izah olunur. Məsələn, bəzi sort almalar -1

0

C-də, 

bəzən isə -2

0

C-də, başqa sortlar 0

0

C temperaturda, üçüncülər 1 ~ 3

0

C-də və s. yaxşı 

saxlanılır. Sübut edilmişdir ki, -1

0

C-də saxlanılan meyvələrin xassələri, 0

0

C 

temperaturda saxlanılan meyvələrin xassələrindən kəskin surətdə fərqlənir. Bundan 

asılı olmayaraq, bəzən bütün sort almaları  0

0

 temperaturda saxlayırlar. Bu isə 

düzgün deyildir. 

Meyvələrin qaz mühitində saxlanılmasına görə ilk axtarışlar karbon qazının 

çoxluğu, oksigenin isə azlığı  şəraitində aparılmışdır. Burada əsas rolu karbon 

qazına verirdilər, ona görə  də bu üsulla «karbon qazlı saxlama» üsulu adı 

verilmişdi. 

---