Microsoft Word milli inkishaf doc
Yüklə 4,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
ƏL İ H ƏS ƏNOV 72 sində hərəkət edərək, hakimiyyətə gəlmək yolunda ictimai-si- yasi və milli-etnik qarşıdurmalardan bəhrələnirdilər. Bu da mü- vafiq olaraq, Azərbaycanın milli maraqlarını ayrı-ayrı siyasi düşərgələr arasında parçalayıb, xüsusi təhlükəli vəziyyət ya- radırdı. Həmin dövrdə siyasi sükan arxasına keçən Heydər Əliye- vin ilk müraciətlərindən biri: “Azərbaycan on illərlə, yüz illərlə bu torpaqda yaşayan bütün insanların Vətəni olub, bundan sonra da Vətəni olmalıdır. Respublikanın ərazisində yaşayan hər bir vətəndaş milliyyətindən, dinindən, siyasi mənsubiyyə- tindən asılı olmayaraq, eyni hüquqa malik olmalı... bütün de- mokratik prinsiplər, insan hüquqlarının müdafiəsi, siyasi plüra- lizm, söz azadlığı, vicdan azadlığı, dini etiqad azadlığı, milli- dini mənsubiyyətindən asılı olmayaraq vətəndaşların hüquqi bərabərliyi təmin edilməlidir”- çağırışı oldu. 52 Heydər Əliyev milli və vətəndaş birliyi ideyasının reallaş- dırılması və qorunmasını, mili adət-ənənələrin, tarixi və mənə- vi dəyərlərin yaşadılmasını, ümumbəşəri dəyərlərlə zənginləş- dirilməsini respublikada vahid milli kurs kimi həm dövlət or- qanlarından, həm də siyasi, ictimai, elmi və geniş ziyalı insti- tutlarından tələb edirdi. Odur ki, həm vətəndaş birliyi ideyası, həm də ölkənin insan ehtiyatlarından düzgün istifadə olunması, hər bir vətəndaşın özünü dövlətinə və dövlətçiliyinə bağlı hesab etməsi, dövlətin isə hər bir vətəndaşa xidmət göstərməsi amalı müstəqil Azərbaycan Respublikasının 1995-ci ildə qəbul olunmuş ilk Konstitusiyasına salındı. Mütəxəssislər hesab edir ki, o illərdə Heydər Əliyev Azər- baycan vətəndaşlarının etnik milli duyğularını nəzərə almaqla, 52 Bax: Əliyev H.Ə. Müstəqilliyimiz əbədidir: çıxışlar, nitqlər, bəyanatlar, məktublar, müsahibələr. I-XXXXVI kitablar. Bakı: Azərnəşr, 1997-2015-ci illər. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ MİLLİ İNKİŞAF VƏ TƏHLÜKƏSİZLİK SİYASƏTİNIN ƏSASLARI 73 həm də məqsədyönlü şəkildə ictimai-siyasi özünüdərk hisslə- rinin, vətəndaşlıq və vətənpərvərlik duyğusunu formalaşdırıl- ması kimi ciddi bir dövləti funksiyanı yerinə yetirərək, bütün ölkə vətəndaşlarını azərbaycançılıq platformasında birləşdir- mişdir. Onun həmin dövrdə səsləndirdiyi “Xalqın, Vətənin taleyi hər bir insanın taleyinə çevrilməlidir!.., yaxud,- “Vətən birdir və hamı bu Vətən üçün çalışmalıdır!” çağırışı bu sahə- dəki fəaliyyətin əsas göstəricisi hesab oluna bilər. 53 Milli iradəli, sağlam əqidəli vətəndaşların tərbiyə edilməsi və vahid milli ideya ətrafında birləşdirilməsi Siyasət elmində dövlətin gücünü və geosiyasi qüdrətini həm də onun vətəndaşlarının milli və dövlətçilik iradəsi, lazım gələndə öz dövləti və dövlətçiliyi ətrafında səfərbərolunma ba- carığı ilə qiymətləndirirlər. Buna misal olaraq tarixdə XVll əsrin əvvəllərində, rus dövlətçiliyinin xarici basqınlar nəticə- sində ciddi təhlükə qarşısında qaldığı zaman xalqın içərisindən çıxmış Minin və Pojarski adlı iki sadə vətəndaşın çağırışına səs verən on minlərlə vətənsevərin öz dövlətçiliyini qoruması və yaşatmaq əzmi nümayiş etdirməsini, yaxud XX əsrin əvvəlində Osmanlı imperiyasının dağılmasının qaçılmaz olduğu dövrdə Mustafa Kamal Atatürkün rəhbərliyi ilə səfərbər olunan və ayağa qalxan türk xalqının ölüm-dirim müharibəsində Türki- yəni biabırçı süqutdan xilas etməsini və s. nümunə göstərmək olar. Tarixdə xalqların milli iradəsi və əzminin geosiyasi güc resursu kimi özünü göstərməsi və neçə-neçə dövlətləri iflasdan xilas etməsi halları yetərincə baş vermişdir. 53 Bax: Xəlilov S.S. Heydər Əliyevin dövlət quruculuğu fəlsəfəsi // Heydər Əliyev və Azərbaycan. Bakı, 2008, s. 583 ƏL İ H ƏS ƏNOV 74 Azərbaycanda milli iradə və vətəndaş əzmkarlığından geosiyasi güc və milli müqavimət vasitəsi kimi ilk dəfə Heydər Əliyev istifadə etmişdir. O, öz xalqını səfərbər edərək, onun milli iradəsinə söykənərək ölkəni çoxsaylı ciddi xarici və daxili təhlükələrdən, sarsıntılardan və məhvolmadan xilas etmişdir. Heydər Əliyev qeyd edirdi ki, hər hansı dövlətin gücü heç də onun böyüklüyü, yaxud kiçikliyi ilə ölçülmür. Əgər ölkənin vətəndaşı gördüyü işin ona, ailəsinə və xalqına gətirəcəyi xeyri əvvəlcədən anlayır və ədalət prinsipi ilə zəhmətinin bəhrəsini alırsa, həmin ölkə vətəndaşları daha ideyalı, əzmli və iradəli, belə ölkələr isə daha güclü, qüdrətli və əzəmətli olurlar. 54 Millətini və xalqını sevən, dövlətçiliyi yolunda hər bir şü- caətə və fədakarlığa hazır olan, milli mənəvi dəyərləri qoruyan və yaşadan, ana dilini bilən və sevən, təhsilli, ədalətli, vətəni və xalqı üçün gərəkli, təşəbbüskar, qlobal və azad düşüncəli, iradəli, fəal mövqeli, ölkədaxili və beynəlxalq proseslərdən ye- tərincə baş çıxara bilən Azərbaycan vətəndaşı nümunəsi Heydər Əliyevin dövlət təlimi və milli ideyasında mühüm yerlərdən birini tuturdu. Heydər Əliyev milli vətənpərvərlik hissinin yaradılması və inkişaf etdirilməsini, gənclərin vətənpərvərlik tərbiyəsini təkcə dövlət orqanlarının deyil, həm də ümumxalq işi kimi dəyərləndirirdi. O, dəfələrlə vurğulayırdı ki, hamımızın ümumi vəzifəmiz xalqımızda, yetişən gənc nəsil arasında vətənpərvər- lik, torpağa, millətə sədaqət, Vətəni sevmək və yolunda şəhid- liyə hazır olmaq hisslərini tərbiyə etmək, formalaşdırmaq və inkişaf etməkdən ibarətdir. 55 54 Bax: Əliyev H.Ə. Müstəqilliyimiz əbədidir: çıxışlar, nitqlər, bəyanatlar, mək- tublar, müsahibələr. I-XXXXVI kitablar. Bakı: Azərnəşr, 1997-2015-ci illər. 55 Bax: Əliyev H.Ə. Müstəqilliyimiz əbədidir: çıxışlar, nitqlər, bəyanatlar, mək- tublar, müsahibələr. I-XXXXVI kitablar. Bakı: Azərnəşr, 1997-2015-ci illər. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ MİLLİ İNKİŞAF VƏ TƏHLÜKƏSİZLİK SİYASƏTİNIN ƏSASLARI 75 Heydər Əliyev milli-vətəndaş birliyini, hərtərəfli inkişaf etmiş, iradəli və əzmkar vətəndaş idealını çox bacarıqla və us- talıqla ümumazərbaycançılıq ideyası ilə bağlayaraq, vahid amala doğru yönəltməyi bacarırdı. Tarixi təcrübə sübut edir ki, güclü birləşdirici ideyası olan insan birlikləri (xalqlar, millət- lər, dini icmalar və s.) bu cür ideyaları olmayanlara həmişə qa- lib gəlmişlər. Müstəqil Azərbaycan dövlətinin qurulması və inkişafında, əbədi yaşadılmasında, geosiyasi dayanıqlığının və xarici aləmə qarşı müqavimət gücünün artırılmasında həmişə, xüsusən də tariximizin yeni dövründə birləşdirici, vahid milli ideyanın tapılması və onun əsasında milli iradənin formalaşdı- rılması, ölkə vətəndaşlarını səfərbər edən, beynəlxalq aləmdə vahid amal, əqidə, məqsəd və məram ətrafında birləşdirən milli ideologiyanın yaradılması ciddi siyasi vəzifə kimi qarşıda da- yanmışdır. XlX əsrin II yarısı və XX əsrin əvvəllərində Azər- baycanın maarifçi ziyalıları, 1918-1920-ci illərdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövlətinin qurucuları və nəhayət, 1990-cı illərdə Heydər Əliyev azərbaycançılıq ideyasına müraciət edə- rək onu milli və birləşdirici təlimə çevirməyə çalışmışlar. Məhz son mərhələdə, Heydər Əliyevin müstəqil Azərbaycan dövlətinə rəhbərliyi dövründə - azərbaycançılıq ideyası məz- munca tamamlanaraq və zənginləşdirilərək, yeni konfiqura- siyada rəsmi dövlət siyasəti səviyyəsində ölkə vətəndaşlarının və bütün dünya azərbaycanlılarının birləşdirici və səfərbəredici milli ideyası statusuna qaldırıldı. Heydər Əliyev azərbaycançılıq ideologiyasını müəyyən edərkən həm də beynəlxalq aləmdə cərəyan edən hadisələri, müasir dünya siyasətinin, qloballaşan və transmilliləşən dünya- nın inkişaf meyillərini nəzərə alırdı. Əlbəttə, qloballaşan dün- yada ölkələrin milli sədlərini, milli-mənəvi dəyərlərini, vətən- daşların milli maraqlarını qorumaq o qədər də asan olmur. Yüklə 4,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|