Microsoft Word Proqramlasd?rma dill?ri v? Informatikabenovse doc
Yüklə 0,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- N TOPOLOG YASI
- HALQAVAR TOPOLOG YA
- ULDUZVAR TOPOLOG YALI LOKAL ŞƏB ƏK ƏL ƏR
Ş N TOPOLOG YASI Ş in topologiyalı lokal şəbəkələr ən sadə struktura malikdirlər. Bu topologiyada bütün kompyuterlər paralel olaraq şinə qoşulurlar. Şin, kompyuterləri biri-birinə bağlayan kabel sistemidir. nformasiya paketlər şəklində şinlə hər iki tərəfə ötürülür.
Ş in topologiyalı lokal şəbəkə nformasiya göndərmək istəyən kompyuter (şəbəkə adapteri) şinin boş olub- olmamasını, yəni
ş inlə
digər kompyuterlərin informasiya göndərib- göndərməməsini yoxlayır. Əgər şin boşdursa, onda kompyuter paketləri şinlə ötürür.
Paket bir neçə hissədən ibarətdir: • informasiyanın ünvanlandığı kompyuterin ünvanından; • informasiyanı göndərən kompyuterin ünvanından; • göndərilən informasiyadan; • xidməti sahələrdən. Hər bir kompyuter şinlə ötürülən paketlərin ünvan hissəsinə baxır və ona ünvanlanmış paketləri özündə qeyd edir. Əgər iki kompyuter eyni zamanda paketlərini şinə ötürərsə bu zaman şində toqquşma baş verir. Toqquşmaya səbəb olan kompyuterlər qısa bir müddət ərzində informasiya göndərmək hüququnu itirirlər. Ş in topologiyalı lokal şəbəkələrin əsas üstünlükləri aşağıdakılardır: • hər hansı bir kompyuterin sıradan çıxması şəbəkənin işinə təsir etmir; • şə
• şə bəkə kartları (adapterləri) ucuzdur; Ş in topologiyalı lokal şəbəkələrdə şinin (kabel sisteminin) etibarlığı yüksək olmalıdır. Şin topologiyalı lokal şəbəkələr IEEE 802.3 standartı əsasında qurulurlar. Şin topologiyalı lokal şəbəkələrə nümunə olaraq Ethernet 10 BASE-2, 10 BASE-5 şəbəkələrini göstərmək olar. Burada 10 – şəbəkənin sürətini (Mbit/san) göstərir. HALQAVAR TOPOLOG YA Halqavari topologiyalı lokal şəbəkələrdə hər bir kompyuter (işçi stansiya) biri- biri ilə halqavari şəkildə, yəni birinci kompyuter ikinci ilə, ikinci kompyuter üçüncü ilə, üçüncü kompyuter dördüncü kompyuter ilə və s., sonuncu kompyuter isə birinci kompyuterlə birləşdirilir (şəkil 1.).
Nəticədə halqavari topologiya əldə edilir. Bu topologiyalı şəbəkədə məlumatlar müəyyən bir istiqamətdə (məsələn, saat əqrəbi istiqamətində) bir kompyuterdən qonşu kompyuterə ötürülmək şərti ilə lazımi ünvana (kompyuterə) çatdırılır. Bu tip şə bəkələrdə əsasən markerprinsipindən istifadə edilir. Markeri əldə edən kompyuter məlumat göndərmək hüququna malik olur. Markeri əldə etmiş kompyuterin, digər kompyuterlərə göndərəcəyi məlumatı varsa, bu məlumatları markerə yerləşdirərək onu paket şəklinə çevirir, məlumatın gedəcəyi ünvanı və digər lazımi informasiyaları paketə qeyd edərək, qonşu kompyuterə göndərir. Paketi almış kompyuter, onun ünvan hissəsinə baxır və əgər paket ona ünvanlandırılmışsa, paketi özünə qeyd edir, əks halda paketi özündən sonrakı kompyuterə göndərir. Paket halqa ilə tam bir yol keçdikdən sonra paketi göndərmiş kompyuter onu halqadan çıxardır və yeni paketi (əgər göndərməyə məlumatı varsa) göndərir. Əgər göndərməyə informasiya yoxdursa, onda markeri bir sonrakı kompyuter göndərir. Bu tip şəbəkələrdə kompyuterlərdən biri həm də monitorinq funksiyasını həyata keçirir (şəbəkə işə qoşularkən markerin generasiya edilməsi, itən markerin bərpası və s.). Halqavari topologiyalı lokal şəbəkələrin əsas üstünlükləri aşağıdakılardır: • hər bir kompyuter yalnız qonşu kompyuterlə birbaşa bağlıdır; • hər bir kompyuterin məlumat göndərə bilməsi üçün ona müəyyən vaxt verilir. Halqavari topologiyalı lokal şəbəkələrin əsas çatışmayan cəhətləri aşağıdakılardır: • hər bir kompyuter informasiyanın ötürülməsində iştirak edir. Buna görə də hər hansı bir kompyuterin adapterinin sıradan çıxması şəbəkənin işini pozur; • şə bəkə adapteri daima işçi vəziyyətdə olmalıdır. Halqavari topologiyalı lokal şəbəkələr IEEE 802.5 standartı əsasında qurulur. Halqavari topologiyalı lokal şəbəkələrə nümunə olaraq Token Ring şəbəkəsini göstərmək olar.
ULDUZVAR TOPOLOG YALI LOKAL ŞƏBƏKƏLƏR Ulduzvari topologiyalı lokal şəbəkələr mərkəzi qovşaq üzərində qurulur. Hər bir kompyuter mərkəzi qovşaq ilə ayrıca xətlə birləşdirilir (şəkil 2.). Kompyuterlər arasında informasiya mübadiləsi mərkəzi qovşaq vasitəsi ilə həyata keçirilir. Mərkəzi qovşaq kimi hub, kommutator və ya xüsusi server kompyuteri istifadə oluna bilər.
Ulduzvari topologiyalı lokal şəbəkə Ulduzvari topologiyalı lokal şəbəkələrin əsas üstün cəhətləri kompyuterlərarası mübadilənin sadə olmasıdır. Bu şəbəkələrin çatışmayan cəhəti isə şəbəkənin etibarlığının mərkəzi qovşağın etibarlığından asılı olmasıdır. Ulduzvari topologiyalı lokal şəbəkəyə nümunə olaraq Ethernet 10 BASE-T, 100 BASE-T şə bəkələrini göstərmək olar. Burada 10 və 100 - şəbəkənin sürətini (Mbit/san) göstərir. Praktikada digər topologiyalardan da (ağacvari, qarışıq) istifadə oluna bilər. Bu və ya digər topologiyanın seçilməsi kompyuter şəbəkəsinin tətbiq sahəsindən, kompyuterlərin coğrafi yerləşməsindən və bütövlükdə şəbəkənin ölçülərindən və s. asılıdır. Bundan əlavə, lokal şəbəkənin topologiyasını seçərkən, qiymət, etibarlıq və s. kimi vacib göstəricilərə də diqqət edilməlidir. Hal-hazırda kabelsiz lokal kompyuter şəbəkələri də tətbiq edilir. Bu şə bəkələrdə radio modemlərdən (adapterlərdən) istifadə edilir. Bu zaman kompyuterlərarası informasiya mübadiləsi kabellərlə yox, radio kanallar vasitəsi ilə həyata keçirilir. 45. Lokal Kompyuter şəbəkələrində istifadə olunan avadanlıqlar Lokal şəbəkələrdə aşağıdakı tip kabellər istifadə olunur: • Koaksial kabellər; • Burulmuş cütlü kabellər; Mərkəzi qovşaq
Yüklə 0,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|