53
06 dekabr 1989-cu il. Azərbaycanın Ali Soveti tərəfindən Dağlıq Qarabağ üzrə Respublika Təşkilat Komitəsi yaradılır,
Komitəyə Azərbaycan partiya təşkilatının rəhbərlərindən V.Polyaniçko sədr təyin edilir.
31 dekabr 1989-cu il. Araz çayı boyunca 137 km-lik sərhəddə sərhəd qurğuları dağıdılır.
04 yanvar 1990-cı il. Erməni terrorçusu Q.Sarkisyan Əsgəran-Ağdam körpüsünü partladır.
12 yanvar 1990-cı il. Ermənistandan 500 nəfərlik silahlı dəstə vertolyotlarla Azərbaycanın Xanlar rayonunun Quşçu
kəndinə gələrək, kəndi dağıdır, onlarla dinc sakini öldürürlər.
15 yanvar 1990-cı il. SSRİ Ali Soveti Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonlarda fövqəladə vəziyyət elan edir.
18 yanvar 1990-cı il. Ermənistanın silahlı birləşmələri tərəfindən Naxçıvan Muxtar Respublikasının Kərki kəndi işğal
edilir.
20 yanvar 1990-cı il. Sovet qoşunları Bakıya daxil olaraq qırğın törədirlər. Rəsmi məlumatlara görə 131 nəfər
həlak olur,
800-dən artıq adam yaralanır.
18 fevral 1990-cı il. Ermənilər Şuşa-Bakı avtobusunu partladırlar, 13 nəfər yaralanır.
11 iyul 1990-cı il. Tərtərdən Kəlbəcərə gedən maşın karvanına ermənilər silahlı hücum edirlər. 14
nəfər həlak olur, 35
nəfər yaralanır.
10 avqust 1990-cı il. Tiflis-Ağdam avtobusu erməni terrorçuları A.Avanesyan və M.Tatevosyan tərəfindən partladılır. 20
nəfər ölür, 30 nəfər yaralanır.
10 avqust 1990-cı il. Ermənistan terrorçuları tərəfindən Şəmkir-Gəncə avtomobil yolunda avtobus partladılır. 17 nəfər
həlak olur, 26 nəfər yaralanır.
20 avqust 1990-cı il. Ermənistan silahlı qüvvələri Qazax rayonun Bağanis Ayrım kəndini işğal edirlər. 5
nəfər kənd sakini
öz evlərində diri-diri yandırılır.
30 noyabr 1990-cı il. Ermənistan terrorçuları tərəfindən Xankəndi yaxınlığında sərnişin avtobusu partladılır. 2 nəfər həlak
olur, 11 nəfər yaralanır.
15 dekabr 1990-cı il. S.Babayanın terror qrupu Əsgəranda 3 nəfər azərbaycanlını qətlə yetirir.
09 yanvar 1991-ci il. Laçın-Şuşa yolunda 5 nəfərlik erməni terror qrupu “Molodyoj Azərbaycana” qəzetinin müxbiri
Salatın Əsgərovanı və 2 nəfər hərbçini qətlə yetirir.
14 yanvar 1991-ci il. Azərbaycan Ali Soveti Şaumyan (kənd) rayonunun ləğvi haqqında qərar qəbul edir.
18 aprel 1991-ci il. Erməni terrorçusu Q.Sarkisyan Xocavənd rayonunda 3 azərbaycanlı milis işçisini öldürür.
30 may 1991-ci il. Erməni terrorçuları Moskva-Bakı qatarını partladırlar. 11 nəfər ölür, 22 nəfər yaralanır.
19 iyun 1991-ci il. Erməni terrorçuları Yevlax-Laçın yolunda avtomaşını partladırlar. 11
nəfər həlak olur, 3 nəfər
yaralanır.
27 iyun 1991-ci il. “Qarabağ” adlı erməni terror təşkilatı Dağlıq Qarabağın Qaradağlı kəndinə hücum edir, 6 nəfər
azərbaycanlı öldürülür.
31 iyul 1991-ci il. Erməni terrorçuları tərəfindən Moskva-Bakı sərnişin qatarı partladılır, 16 nəfər ölür, 20 nəfər yaralanır.
02 avqust 1991-ci il. Dağlıq Qarabağın Hadrut rayonunun Dolanlar kəndində ermənilər tərəfindən avtomaşın partladılır, 4
nəfər həlak olur, 8 nəfər yaralanır.
08 avqust 1991-ci il. Ermənistan hakimiyyəti tərəfindən orada azərbaycanlıların yaşadıqları sonuncu Nüvədi kəndi
boşaldılır, əhalisi döyülərək Ermənistandan qovulur.
21 avqust 1991-ci il. Dağlıq Qarabağın Hadrut rayonunun Şadaxt kəndi yaxınlığında avtobus partladılır, 2 nəfər həlak
olur, 10 nəfər yaralanır.
54
23 avqust 1991-ci il. Şuşa-Cəmilli yolunda avtobus erməni terrorçuları tərəfindən atəşə tutulur, 4 nəfər həlak olur, 13
nəfər yaralanır.
30 avqust 1991-ci il. Azərbaycan müstəqilliyinin bərpa olunması haqda Bəyannamə ilə çıxış edir.
02 sentyabr 1991-ci il. Ermənilər “Dağlıq Qarabağ respublikası” adında qondarma qurumun yarandığını elan edirlər.
05 sentyabr 1991-ci il. Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Nazirliyi yaradılır, general Valeh Bərşadlı nazir təyin edilir.
08 sentyabr 1991-ci il. Erməni terrorçuları tərəfindən Ağdam-Xocavənd avtobusu atəşə tutulur, 5 nəfər həlak olur, 34
nəfər yaralanır.
08 sentyabr 1991-ci il. Erməni terrorçuları tərəfindən Ağdam-Qaradağlı avtobusu atəşə tutulur, 8 nəfər həlak olur, 42
nəfər yaralanır.
23 sentyabr 1991-ci il. Şimali Qafqazda Jeleznovodsk şəhərində Azərbaycan, Ermənistan, Rusiya və Qazaxıstan
prezidentləri görüşürlər, vəziyyəti nizama salmaq məqsədi ilə “müvəqqəti işçi qrupu yaradılır”.
26 sentyabr 1991-ci il. Erməni terrorçuları tərəfindən Yevlax-Laçın yolunda avtomaşın partladılır, 2 nəfər həlak olur, 14
nəfər yaralanır.
18 oktyabr 1991-ci il. Azərbaycan “Dövlət müstəqilliyi haqqında Konstitusiya aktı” qəbul edir.
19 oktyabr 1991-ci il. Dağlıq Qarabağın Ağdərə rayonu Sırxavənd kəndi yaxınlığında ermənilər tərəfindən avtomaşın
partladılır, 3 nəfər həlak olur, 2 nəfər yaralanır.
20 noyabr 1991-ci il. Erməni terrorçuları tərəfindən Xocavənd rayonunun Qarakənd kəndi yaxınlığında “Mİ-8”
vertolyotu vurulur. Vertolyotda olan bütün şəxslər: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Katibi T.İsmayılov, Baş nazirin
müavini Z.Hacıyev, Prezidentin müşaviri M.Əsədov, Baş Prokuror İ.Qayıbov, deputatlar: V.Cəfərov, V.Məmmədov,
Prezident aparatının şöbə müdiri O.Mirzəyev, Meliorasiya və su təsərrüfatı nazirinin 1-ci müavini Q.Namazəliyev, Dağlıq
Qarabağın prokuroru, İ.Plavski, Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin şöbə müdiri S.İvanov, Dağlıq Qarabağın milis rəisi,
general-mayor V.Kovalyov, komendant N.Jinkin, Dövlət katibinin köməkçisi R.Məmmədov, Azərbaycan televiziya və
radiosunun əməkdaşları: A.Mustafayev, A.Hüseynzadə, F.Şahbazov, müşahidəçilər: general-mayor M.Lukaşov və
podpolkovnik V.Koçarov, Qazaxstan Daxili İşlər nazirinin 1-ci müavini S.Serikov və ekipaj bu terror aktı nəticəsində
həlak olurlar.
26 noyabr 1991-ci il. Azərbaycan parlamenti Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin ləğv olunması haqda qanun qəbul edir.
27 noyabr 1991-ci il. SSRİ Dövlət Şurası DQMV-nin ləğvi ilə bağlı qərarın dəyişdirilməsini Azərbaycan rəhbərliyindən
tələb edir.
08 dekabr 1991-ci. Belorusun Brest şəhəri yaxınlığında Belovejsk deyilən yerdə Rusiya, Ukrayna və Belorus
respublikaları saziş imzalayaraq Müstəqil Dövlətlər Birliyi yaratdıqlarını elan edirlər.
10 dekabr 1991-ci il. Dağlıq Qarabağ erməniləri referendum keçirir, “müstəqilliyə” səs verirlər.
23 dekabr 1991-ci il. Ermənilərin “Qarabağ” adlı terror təşkilatı Dağlıq Qarabağın Əsgəran
rayonu Meşəli kəndinə
hücum edir, 6 nəfər öldürülür, 15 nəfər yaralanır.
26 dekabr 1991-ci il. Şuşa şəhər sakini Süleyman Abbasov, onun hamilə həyat yoldaşı, yaşyarımında olan oğlu,
qaynanası və onların getdikləri maşının sürücüsü Ağdam-Şuşa yolunda erməni terrorçuları tərəfindən qətlə yetirilirlər.
27 dekabr 1991-ci il. Ermənilər ağır texnikanın müşayəti ilə Xankəndi yaxınlığındakı Kərkicahan
qəsəbəsinə hücum
edirlər. Mehman Hüseynovun başçılığı altında kəndin 22 nəfərdən ibarət müdafiə dəstəsi qeyri-bərabər döyüşə girirlər.
Səkkiz saat davam edən döyüşdə 70-dən çox erməni qulduru məhv edilir.