___________________________________________________
107
maarifpərvər, “millətin başçısı, atası”, Bakı milyonçusu. Əv-
vəllər bənna işləmiş Hacı 1872-ci ildən neftçıxarma işinə
kapital qoymuş və sahibkarlıq fəaliyyətinə başlamışdır. Bakıda
“Tağıyev H.Z. lifli maddələrin emalı üzrə Qafqaz səhmdar
cəmiyyəti”ni, toxuculuq fabrikini, “Xəzər manifaktura cəmiy-
yəti”ni, “Tağıyev balıq sənayesi səhmdar cəmiyyəti”ni, yerli
sahibkarlarla birlikdə Bakı Ticarət Bankını yaratmış və Bank
Şurasının sədri seçilmişdi.
Savadsız olmuş Hacı savadsızlığın acısını duymuş və buna
görə də vətən övladlarının, xüsusilə, kasıb oğlan və qızların
təhsil almasına böyük qayğı göstərmişdi. O, öz vəsaiti ilə
Yaxın Şərqdə - Bakıda ilk qızlar gimnaziyası, qadınları işlə
təmin etmək üçün Bakıda toxuculuq fabriki, Mərdəkanda sənət
məktəbi, teatr binası tikdirir. Qiraətxanalar üçün qəzet və
jurnalların pulunu ödəyir, öz xərcinə Azərbaycan şair və
alimlərinin əsərlərini, həmçinin azərbaycancaya tərcümələri
çap etdirir. 1905-1911-ci illər İran məşrutə hərəkatına silah və
pulla yardım edir. İranda onlarla məktəbin açılmasına, məktəb
ləvazimatı və zəruri kitablarla təmin edilməsinə, daxildə və
xaricdə oxuyan və maddi təminata ehtiyacı olanlara daim
yardım edirdı. “Kaspi”, “Həyat”, “Füyuzat” kimi qəzet və jur-
nalların nəşri üçün vəsait ayırmışdı.
Hacı Bakıya “Şollar suyu” borusunu çəkdirmiş, Mərdəkanda
dən üyüdən elektrik dəyirmanı tikdirmiş və qəsəbənin əhalisini
ilk dəfə elektrik işığı ilə təmin etmişdir. C.15- 326; C.18- 18,
19, 20, 221, 325; C.22- 6, 128, 129; C.23- 67; C.26- 88.
503.
Hacıbaba Bağırov (1933-2006) - Respublikanın
Xalq artisti. 1962-ci ildən 1988-ci ilədək Ş.Qurbanov adına
Musiqili Komediya Teatrında işləyib. 1989-cu ildə “Tənqid-
təbliğ” satira teatrını yaradıb. 1996-cı ildən Azərbaycan Dövlət
Musiqili Komediya Teatrının direktoru və bədii rəhbəri olub.
Azərbaycan Respublikasının “Şöhrət” ordeni ilə təltif olunmuş-
dur. С.16- 40; C.17- 160; C.18- 326, 330, 332.
___________________________________________________
108
504.
Hacıbala Abutalıbov, Hacıbala İbrahim oğlu
Abutalıbov (d.1944) - Bakı şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı.
Fizika-riyaziyyat elmləri doktorudur. C.20- 448, 456.
505.
Hafiz Əsəd, Əsəd Hafiz (1930-2000) - Suriyanın si-
yasi, hərbi və dövlət xadimi. 1970-1971-ci illərdə isə Baş nazir,
1971-2000-ci illərdə isə Suriya Ərəb Respublikasının Preziden-
ti olmuşdur. C.13- 326, 331- 333, 370; C.26- 338.
506.
Hafiz Paşayev, Hafiz Mir Cəlal oğlu Paşayev (d.
1941) diplomat. Fizika-riyaziyyat elmləri doktoru. 1992-2006-
cı illərdə Amerika Birləşmiş Ştatlarında Azərbaycan Respubli-
kasının Fövqəladə və Səlahiyyətli səfiri olmuşdur. 2006-cı il-
dən Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər nazirinin müavini və
Ali Diplomatiya Akademiyasının rektorudur. C.20- 152; C.22-
47; C.25- 170.
507.
Hafiz, Şəmsəddin Məhəmməd Şirazi (təqr.1325-
1389, yaxud 1390) - böyük fars şairi. Mustəsna yaddaşı olan
Hafiz Qurani-Kərimi əzbər bilirdi; “Hafız” ləqəbi də bununla
əlaqədardır. Yaradıcılığı orta əsrlər farsdilli lirik poeziyanın ən
yüksək zirvəsidir. C.15- 184.
508.
Harald V (d.1937) - 1991-ci ildən Norveçin kralı.
Kral V Ulafin oğlu. C.27- 174.
509.
Haşimi Rəfsancani, Haşimi Əliəkbər Rəfsancani (d.
1934) - 1989-1998-ci illərdə İran İslam Respublikasının Preziden-
ti. C.10- 21; C.21- 125, 130; C.22- 164; C.28- 102-103.
510.
Haşimoto Ryutaro (1937-2006) - yapon siyasi xa-
dimi. 1996-1998-ci illərdə Yaponiyanın Baş naziri olmuşdur.
C.28- 296.
511.
Helmut Kol (d.1930) - Almaniyanın görkəmli siya-
si və dövlət xadimi. 1973-1998-ci illərdə Xristian-Demokratlar
İttifaqının sədri, 1982-1998-ci illərdə isə AFR-də Kansler ol-
muşdur. H.Kolun ən böyük xidməti ikiyə bölünmüş Almaniya-
nı birləşdirməsi olmuşdur. C.15- 433; C.18- 405; C.25- 382;
C.28- 135.
512.
Helmut Şmidt (d.1918-?) - 1974-1982-ci illərdə
Almaniya Federativ Respublikasının federal kansleri. 1969-
___________________________________________________
109
1974-cü illərdə AFR-in Müdafiə naziri, 1968-1983-cü illərdə
Almaniya Sosial Demokrat Partiyasının sədri olmuşdur. C.27-
16.
513.
Helsinki aktı. 1975-ci il avqustun 1-də Finlandiya-
nın paytaxtı Helsinkidə Avropanın 33 dövlətinin, ABŞ və
Kanadanın dövlət və hökumət başçılarının Helsinki Müşavirəsi
oldu. Onlar Avropada təhlükəsizlik və əməkdaşlıq haqqında
Zirvə aktını imzaladılar. Azərbaycan Respublikası bu aktı
1992-ci ildə imzalamışdır. C.10- 66, 79, 269; С.16- 203; C.20-
45; C.23- 37, 135, 143, 173, 183, 204, 237, 267; C.25- 54, 88,
261; C.26- 157, 176; C.27- 414, 425, 427; C.28- 231.
514.
Heminquey Ernest Miller (1899-1961) - amerikan
yazıçısı, Nobel mükafatı laureatı. “Fiyesta”, “Əlvida silah”
romanları - müharibə, “itirilmiş nəslin” taleyinə həsr edilmiş-
dir. Heminquey hərbi müxbir kimi İspaniya inqilabının (1936-
1939) yaxın iştirakçısı olmuş “Zənglər kimin üçün çalınır”
romanında ispan xalqının faşizmə qarşı mübarizəsini təsvir et-
mişdir. Əsərin qəhrəmanları bütün bəşəriyyətin taleyi üçün
cavabdehlik hissi ilə yaşayırlar.Heminquey yaradıcılığının, bir
növ yekunu olan “Qoca və dəniz” (1952) povestində insanın
mətanət və iradəsinin yenilməzliyinə, onun həyat eşqinə, qələ-
bəsinə sarsılmaz daxili inam bədii əksini tapmışdır. C.22- 71.
515.
Henri Kissincer (d.27.05.1923, Almaniyanın Fyurt
ş.) - 1938-ci ildə ABŞ-a köçmüş, 1943-cü ildə ABŞ vətəndaşlı-
ğını qəbul etmişdir. 1950-ci ildə Harvard universitetini (incə-
sənət bakalavrı) bitirmiş, 1952-ci ildə incəsənət magistri, 1954-
cü ildə fəlsəfə doktoru dərəcələrini almışdır. 1951-1969-cu il-
lərdə Beynəlxalq Harvard Seminarının icraçı direktoru olmuş-
dur. 1969-1975-ci illərdə Prezidentin Milli Təhlükəsizlik
Məsələləri üzrə köməkçisi işləmişdir. 1973-1977-ci illərdə
ABŞ-ın Dövlət Katibi olmuşdur.Beynəlxalq problemlərə dair
bir sıra kitabın müəllifıdir. Beynəlxalq Nobel sülh mükafatı
(1973-cü il) və bir sıra digər mükafatların laureatıdır. C.11- 61,
63; C.19- 14-23; C.20- 86-89, 336; C.25- 81, 245.
Dostları ilə paylaş: |