Meşəlikdə kef məclisi düzəldən təkcə biz deyildik. Meşə saysız-hesabsız
ocaqların işığına qərq olmuşdu. Çünki bütün şuşalılar hər həftə müxtəlif
bulaqların başına yığılırlar. Kef məclisləri səhər açılana qədər davam
edirdi. Müsəlmanlarla Xristianlar müqəddəs meşəciyin bütləri xatırladan
ağaclarının kölgəsi altında şənlənirdilər.
Mən, yanımda oturan Ninoya baxdım. O, ağsaçlı Didiani ilə söhbət
edirdi. Bu da adət və ənənənin bir əlaməti idi: qocalara hörmət, cavanlara
məhəbbət...
Didiani dilləndi:
- Siz gərək bir fürsət tapıb, mənim Zuqdidi yay malikanamə gələsiniz.
Malikanəm Rion çayının qırağındadır. Bir zamanlar bura Medeanın
kölələrinin qoyun yunları ilə qızıl tozlarını yuduqları yer idi. Əli xan, siz
də gəlin. Siz Minqreliyanın balta dəyməmiş tropik meşələrini və qədim
ağaclarını görərsiniz.
- Məmnuniyyətlə, möhtərəm Didiani, gələrəm, amma ağacları görmək
üçün yox, sizə görə gələrəm.
- Nəyə görə ağacların əleyhinəsiniz? Mənim üçün ağaclar Kamil həyatın
təcəssümüdür.
Nino söhbətə qarışdı:
- Əli xan xəyalətlərdən qorxan uşaqlar kimi ağaclardan qorxur.
- Elə deyil canım, - dedim. Ancaq sizin üçün ağaclar nə qədər əzizdirsə,
mənim üçün də bir o qədər çöllər əzizdir. Möhtərəm Dadiani, ağacların
olduğu dünya məni karıxdırır. Bu dünya vahimə, cin və şeytanlarla
doludur. Üstəlik meşələrin içi qaranlıqdır. Günəşin şüaları ağacların
kölgəsində yox olur. Meşələrin qaranlıqları məni sıxır, budaqların
xışıltılarını eşidəndə isə qəlbimə hüzn çökür. Mən, sadə şeylərdən
xoşlanıram: küləklərdən, qumlardan və daşlardan. Çöl bir qılınc zərbəsi
kimi sadədir. Meşələr isə Qordiy düyünü (1) kimi dolaşıqdır. Mən
meşənin içinə girdiyim zaman çaşıb yolumu tam itirirəm, möhtərəm
Didiani.
- ----------------------------------
1. Dolaşıq, cəncəlli məsələ. Red.
---------------------------------------
Didiani fikirli-fikirli mənə baxıb dedi:
- Sizdə çöl adamının ruhu var. Görünür, insanları bölmək üçün yalnız bir
doğru üsul vardır: insanları meşə adamlarına və çöl adamlarına bölmək
lazımdır. Şərqin içkisiz sərxoşluğu çöldən gəlir. Çöllərdə isti küləklərlə
http://ekitabxana.com sayt
ı
ndan yükl
ə
nilib
qızmar qum insanları sərxoş edir. Orada həyat sadə və problemsizdir.
Meşələr isə min bir suallarla doludur. Çöl isə kimsədən bir şey istəməz,
kimsəyə, bir şey verməz və heç bir şey də vədd etməz. Lakin ruhun atəşi
meşədəki odundan gəlir. Çöl adamının, yəni gözlərimlə görə bildiyim tək
bir üzü vardır. O, tək bir həqiqət tanıyır, o tək həqiqət də onun qəlbini
doldurur. Meşə adamının isə min bir sifəti vardır. Təəssübkeşlər çöldən,
yaradıcılar isə meşələrdən gəlirlər. Bəlkə də Şərq və Qərb arasındakı əsas
fərq də elə budur.
Adlı-sanlı erməni sülaləsindən olan gömbul Məlik Naçararyan:
- Biz ermənilərlə gürcülər elə bu səbəbdən meşələri sevirik – deyə
söhbətə qarışdı. Domba gözləri və qalın kol kimi qaşları olan bu adam
filosofluq etməyə və içkiyə artıq dərəcədə meyl göstərirdi. Naçararyan
qədəhini mənim şərəfimə qaldıraraq bərkdən dedi:
- Əli xan, dağlardan qartallar, meşələrdən də pələnglər çıxır, bəs
çöllərdən nə çıxır?
- Aslanlar və cəngavərlər! - deyə cavab verdim. Nino razı halda
çocuqcasına əl çaldı.
Şişlərin üzərində nar kimi qızarmış kabablar paylanırdı. Qədəhlər
dəfələrlə dolub boşalırdı. Gürcü şənliyinin sədası meşəni bürümüşdü.
Didiani Naçararyanla nəyi isə müzakirə edirdilər. Nino da fürsətdən
istifadə edib sualedici baxışını mənə zillədi. Mən razılıq işarəsi olaraq
başımı tərpətdim. Artıq qaranlıq çökmüşdü. Ocaq işığında keflənmiş
adamlar cinləri, ya da quldurları andırırdılar. Heç kim bizə fikir vermirdi.
Ayağa durub yavaş-yavaş bulaq tərəfə getdim. Əyilərək ovucumla suyu
götürüb içdim. Bulaqdan su içmək adama çox xoş gəlirdi. Bir xeyli orada
dayanıb suyun üstünə düşən ulduzların əksini seyr etdim. Arxamda ayaq
səsləri eşidildi. Quru bir budaq kiçik bir ayağın altında şaqqıldadı... Əlimi
uzatdım, Nino əlimi dərhal tutdu. Biz əl-ələ verib meşənin dərinliklərinə
getdik.
Ocağın başından ayrılmamış meşənin dərinliklərinə getmək düzgün bir
hərəkət deyildi. Nino balaca bir çəmənlikdə oturdu. Sonra məni də özünə
doğru çəkdi. Həmişə şən və şad olan Qarabağda da ciddi və sərt adətlər
var idi. Mustafa kişi mənə dəhşət içində danışmışdı ki, on səkkiz il bundan
qabaq Qarabağda bir ailədə sədaqət pozulmuş və bunun nəticəsində də o
gündən bəri meyvə ağacları məhsullarını azaltmışlar.
Biz biri-birimizə baxırdıq. Ay işığında Ninonun sifəti solğun görünürdü.
“Prinses” deyə ona müraciət etdim. Nino çəpəki mənə baxdı. Artıq iyirmi
dörd saat idi ki, o, prinses olmuşdur. Atasının knyaz rütbəsinə layiq
http://ekitabxana.com sayt
ı
ndan yükl
ə
nilib
olduğunu isbat edib, Peterburqdakı Çara qəbul etdirə bilməsi isə iyirmi
dörd il çəkmişdi. Bu gün səhər Peterburqdan Ninonun atasına teleqram
gəlmişdi. Ninonun atası itirdiyi anasını yenidən tapmış bir uşaq kimi
sevinirdi. O, hamımızı gecə ziyafətinə dəvət etdi.
- ”Prinses”, - deyə mən təkrar etdim. Sonra Ninonun üzünü əllərimin
arasına aldım. O heç bir müqavimət göstərmirdi. Ola bilsin ki, Kaxetiya
şərabını çox içmişdi və yaxud da onu sərxoş edən meşə və ay işığı idi.
Mən onu öpdüm. Onun ovuclarının içləri yumşaq və ilıq idi. Biz yumşaq
yosunların üstündə uzanmışdıq. Nino mənim üzümə baxırdı. Onun sifəti
nazilmiş və ciddiləşmişdi. Ay işığında onun bədəni sarımtıl əqiq daşı kimi
parıldayırdı. Mən onun ürək döyüntüsünü eşidirdim. Onun dizləri əsirdi,
gözlərindən yaş gəlirdi. Gözlərindən gələn yaşlarını dodaqlarımla sildim
və nəm yanaqlarını qurutdum.
Nino ayağa qalxdı. Onun susmağı yalnız daxilindəki müəmmalı
hisslərdən idi. Mənim Ninomun on yeddi yaşı hələ təzəcə tamam olmuşdu.
O, müqəddəs Kraliça Tamara litseyinə təzəcə gedirdi. Nino dillənib dedi
ki, “Əlixan mənə elə gəlir ki, səni sevirəm. Hətta indi prinses olduğum
halda da səni sevirəm”.
- Bəlkə prinsesliyin artıq uzun çəkməyəcək - deyə cavab verdim.
Nino sözümü başa düşmədi karıxmış halda dedi:
- Sə nə demək istəyirsən? Yəni çar atamın prinseslik ünvanını bizdən geri
mi alacaq?
- Sən ərə gedən kimi o ünvanı itirəcəksən. Amma xanlıq ünvanı da çox
gözəl bir ünvandır.
Nino əllərini boynunun ardında çarpazlaşdırdı, başını geri atıb qəhqəhə
ilə güldü:
- Xan, bəlkə elə Xan xanımı? Xan xanımları üçün bir ünvan yoxdur?
Ümumiyyətlə, sənin qəribə bir evlənmə təklifi irəli sürmək üsulun var, –
əgər bunu nəzərdə tutursansa...
- Mən bunu nəzərdə tuturam.
- Nino üzümü tumarladı və onun barmaqları saçlarımın içərisində itdi:
- Əyər birdən bəli desəm, onda sən ömrünün sonuna qədər Şuşa
yaxınlığındakı meşəni xoş xatirə kimi yadda saxlayacaq və ağaclarla sülh
bağlayacaqsan?
- Mənə elə gəlir ki, edərəm hər halda.
- Toydan sonrakı səyahətimizi keçirmək üçün Tehrandakı əmingilə
gedərik, mən də orada xüsusi nəzarət altında olan Şahənşahın
hərəmxanasını ziyarət edəcəyəm. Oradakı şişman qadınlarla çay içib
söhbət etməli olacağam.
http://ekitabxana.com sayt
ı
ndan yükl
ə
nilib
Dostları ilə paylaş: |