Bir an ətrafa səssizlik çökdü. Üç, dörd qısa musiqi ahəngindən sonra
dördüncü xanəndə xəfif və incə bir tərzdə oxumağa başladı...
“Üç gün itilədim xəncərimi.
Dördüncüdə sapladıb, haqlayıb düşmənimi,
Para-para etdim onu
Tərkimə atıram səni, sevgilim,
Döyüş örtüyümlə örtürəm üzümü
Və dörd nala çapıram səninlə dağlara”.
Mən qalın pərdələrdən birinin yanında dayanmışdım. Mənim
yaxınlığımda müdirimiz və coğrafiya müəllimimiz dayanmışdılar.
Müdirimiz sakit səslə:
Nə qorxulu musiqidir! Deyə fısıldadı. Elə bil dəhşətli bir səsə qulaq
asırsan. Görəsən bu şərqidə söylənilən sözlərin mənası nədən ibarətdir.
- Elə musiqinin ahəngi kimi mənasız olmalıdır, - deyə coğrafiya
müəllimimiz cavab verdi.
İstədim ayaq barmaqlarımın üstündə kimsəyə bildirmədən sakitcə oradan
uzaqlaşım. Birdən gördüm ki, qalın pərdə yavaşca tərpənən kimi oldu.
Ehtiyatla ətrafa baxdım. Saçları qar kimi ağ, gözləri qeyri adi bir şəkildə
parlayan bir qoca kişi pərdənin arxasında durub musiqini dinləyib
ağlayırdı. Bu qoca kişi İlyas bəyin atası, Əlahəzrət Zeynal ağa idi. Onun
mavi damarlı yumşacıq əlləri əsirdi. O əllərdə bəlkə imza atmağa belə
qüvvə qalmamışdı, lakin bu əllər yetmiş milyon manat pula hakim idi.
Zeynal ağa, sadə bir kəndli idi. Lakin xanəndəlik sənəti haqqında böyük
təcrübəyə malik idi.
Qəzəl sona yetdi. Musiqiçilər bu dəfə bir Qafqaz oyun havası çaldılar.
Mən salonda süzməyə başladım. Tələbələr orada qrup-qrup dayanıb öz
aralarında söhbət edirdilər. Onlardan bəziləri şərab içirdilər. Mən isə
içmirdim.
Sinif yoldaşlarımız dostları və tanışları ilə bir küncə çəkilib öz aralarında
zarafatlaşırdılar. Ətrafda saçları sarı, gözləri mavi, sifətləri pudralı bir çox
rus qızları vardı. Onlar rus tələbələri ilə və bəzən də erməni və gürcü
tələbələri ilə söhbət edirdilər. Lakin onların yanlarına bir müsəlman
tələbəsi yaxınlaşanda rus qızları bir an özlərini itirir, sonra isə dərhal
istehza ilə özlərini çəkir, hırıltı ilə gülür, bir-iki kəlmə söz söyləyib,
uzaqlaşardılar.
Biri pianoya yaxınlaşıb vals çalmağa başladı. Müdirimiz qubernatorun
qızını rəqsə dəvət etdi.
Şükür allaha! Pilləkənin üst tərəfindən Ninonun səsi gəldi: Axşamınız
xeyir, İlyas bəy. Bir az gecikdim. Amma bu mənim günahım deyildir.
http://ekitabxana.com sayt
ı
ndan yükl
ə
nilib
Mən bayıra sıçradım. Nino nə bayır paltarı və nə də müqəddəs Tamara
qız litseyinin uniformasını geymişdi. Qızıl düyməli qısa bir məxmər
çəpgən onun çiyinlərinə atılmışdı. Onun beli elə sıx və incə bağlanmışdı
ki, mən bir əlimlə onu aça biləcəyimə inanırdım.
Uzun qara bir məxmər yubkası ayaqlarına çatırdı. Mən ancaq onun
ayaqqabılarının burunlarını görürdüm. Başına kiçik bir başlıq qoymuşdu.
Alnından da iki cərgə qızıl sikkə asılmışdı. Gürcü şahzadə xanımının
qədim vaxtlardan qalma bayram libası və hələ üstəlik bir Bizans
Madonnasının siması!
Madonna bir qəhqəhə çəkdi:
Yox, Əli xan sən hirslənməməlisən. Bu yubkanın bağlarını bağlamaq
saatlar çəkir. Nənəmin yubkasıdır. Bunu yalnız sizin şərəfinizə zorla
əynimə geymişəm.
Mənimlə birinci rəqsi kim edəcək? - deyə İlyas bəy səsləndi. Nino sual
dolu gözləri ilə mənə baxdı. Başımla “rəqs et” deyə mən işarə etdim.
Yaxşı rəqs edə bilmirdim.
İlyas bəyə Ninonu etibar edə bilərdim. Çünki İlyas bəy ədəb ərkanı bilən
bir dost idi.
İlyas bəy musiqiçilərə səs elədi:
Şamilin duasını çalın”
Birdən çılğın bir melodiya yüksəldi. İlyas bəy salonun ortasına sıçradı.
Xəncərini sıyırdı. Onun ayaqları Qafqazlıların dağ rəqsinin atəşli ritmiylə
hərəkətə gəldi. Xəncərin tiyəsi onun əlində parlayırdı. Nino rəqs edə-edə
ona yaxınlaşdı. O, kiçik ayaqları ilə balaca oyuncaqlara bənzəyirdi.
“Şamilin duası” musiqisi çalınırdı. Biz əl vuraraq musiqinin tempini
tutmağa çalışırdıq. Nino qaçırılmalı olan gəlin idi... İlyas xəncəri dişlərinin
arasına aldı. İlyasın qolları yırtıcı quşun qanadları tək açılmış və qızın
ətrafında dolaşırdı. Ninonun ayaqları da durmadan fırlanaraq salonun
ətrafında oynayırdı. Onun titrəyən qollarının hərəkəti qaçırılacaq bir
gəlinin qorxu, ümidsizlik və fədakarlığını ifadə edirdi. Sol əlində bir cib
dəsmalı tutmuşdu. Onun bütün bədəni əsirdi. Yalnız başlığındakı qızıl
sikkələr cərgə ilə tərpənmədən qalmışdı. Belə də olmalı idi və rəqsdə ən
çətin şey elə bu idi. Bu dərəcə çılğınlıqla salon boyunca rəqs etmək və
başlığındakı qızıl sikkələrin birini də tərpənməyə qoymamaq ancaq gürcü
qızlarına məxsus idi. İlyas bəy, ona aman vermədən dairə boyunca
Ninonun dalınca qaçırdı. İlyasın qolları ilə etdiyi işarələr, getdikcə daha
amiranə olurdu. Ninonun da hücumu dəf etməyə çalışan hərəkətləri
getdikcə incələşirdi. Nəhayət Nino yolu bir ovçu tərəfindən kəsilmiş maral
http://ekitabxana.com sayt
ı
ndan yükl
ə
nilib
kimi dayandı. İlyas bəyin onun ətrafında çızdığı dairə getdikcə daralırdı.
Ninonun gözləri itaətkar idi. Onun əlləri əsirdi.
Musiqinin kəskin səsi get-gedə yüksəlirdi. Nino sol əlini açdı. Onun
əlindəki dəsmal dalğalanaraq yerə düşdü. Elə bu anda da İlyas bəyin
xəncəri Ninonun ipək dəsmalına ilişdi və onu yerə mıxladı.
Simvolik rəqs sona çatdı.
Yeri gəlmişkən bir şeyi yada salmaq istəyirəm ki, rəqsdən qabaq mən öz
xəncərimi İlyas bəyə vermişdim. Onun xəncərini də özümə götürmüşdüm.
Deməli, Ninonun dəsmalını kəsən mənim xəncərimin tiyəsi idi. İşini
daima pirli tutmaq lazımdır. Köhnə bir atalar sözündə deyilir ki, “Dəvəni
Allahın əmanətinə tapşırmazdan əvvəl onun ipini kola sıx bağla”.
V
“Ey xan, qüdrətli əcdadlarımız bir gün özlərinə böyük şərəf və ətrafı
dəhşətə gətirən ad verəcəkləri bu diyara ilk dəfə ayaq basdıqları zaman
“Qara bax!... orada qar var!” - deyə qışqırmışlar. Dağlara yaxınlaşıb, balta
dəyməmiş meşələri gördükdə isə “Qara bağ!” deyə qışqırmışdılar.
Doğrudan da dağların yamacları qara bir bağa oxşayırdı. Elə o zamandan
bəri bu diyara Qarabağ deyilir. Əvvəllər ora Aqvar, sonralar isə Sünik
deyərdilər. Ey xan, indi bil ki bizim diyar çox qədim və şöhrətli bir
diyardır.
Şuşada bir otağını kirayə götürdüyüm ev sahibim Mustafa kişi yenə
məğrur səssizliyə qapandı. Sonra kiçik bir bardağdan Qarabağın meyvə
arağından bir qədəh içib, hörüklərə bənzər qeyri adi pendirdən bir tikə
kəsdi və boşboğazlığına davam etdi: “Bizim dağlarımızda qaranlıq ruhlar
məskən salıb və nəhəng xəzinələrin keşiyini çəkirlər. Bunu hamı bilir.
Dağlarımızda müqəddəs daşlar vardır. Meşələrimizin içindən isə
müqəddəs çaylar axır. Allaha şükür hər şeyimiz var. Şəhərdə bir gəzinib
ətrafınıza baxın... heç qəmli, dərdli bir adam görərsinizmi? Qətiyyən yox.
Ayıq adam görə bilərsinizmi? Yox. Ağa, bizim məmləkətimizdə çaşıb
qalacaqsınız”.
Mən bu diyarın şirin yalançılığına təəccüblənirdim. Öz balaca diyarlarını
şöhrətləndirmək üçün onların uydurmadığı rəvayət qalmamışdı. Hələ
dünən kök bir erməni mənə Şuşadakı Maraş kilsəsinin beş min il bundan
əvvəl tikildiyini inandırmağa çalışırdı. Ona qayıdıb dedim ki: “Mənə belə
yalançı uydurmaları danışma. Bütün xristianlığın yaşı heç iki min il
deyildir. Axı xristian kilsəsi Xristosdan qabaq tikilə bilməzdi?!”
http://ekitabxana.com sayt
ı
ndan yükl
ə
nilib
Dostları ilə paylaş: |