346
çıxsa, oruc tutmaya bilər.
Səfərdə olsa, “iqamət” (on gün qalmaq) niyyəti ilə
oruc tutması lazım deyildir. Əgər səfərə çıxmaq səbəbindən, yaxud xəstəlik
və yaxud heyz kimi digər üzrlü bir səbəbdən o gün oruc tutmasa, həmin
günün qəzasını tutmalıdır və kəffarəsi də yoxdur.
Məsələ 2616: Əgər insan ixtiyari halda nəzirinə əməl etməsə, kəffarə
verməlidir.
Məsələ 2617: Müəyyən bir vaxta qədər bir işi tərk etməyi nəzir edərsə,
vaxt keçdikdən sonra o işi yerinə yetirə bilər. Əgər vaxtı keçməzdən qabaq
unutqanlıq və yaxud çarəsizlik üzündən o işi yerinə yetirsə, ona bir şey vacib
olmaz. Ancaq yenə də, o vaxta qədər həmin işə əməl etməməlidir və ikinci
dəfə müəyyən etdiyi vaxtdan qabaq üzrsüz o işi yerinə yetirdiyi təqdirdə,
kəffarə verməlidir.
Məsələ 2618: Bir şəxs bir əməli tərk etməyi nəzir etsə və onun üçün
müəyyən bir vaxt təyin etməsə, əgər unutqanlıq, çarəsizlik, bilməməzlik və
yaxud qəflət üzündən o əməli yerinə yetirsə, yaxud bir şəxs onu məcbur etsə
və yaxud “cahili-qasir” olsa, kəffarə ona vacib olmaz. Amma nəzir öz yerin-
də qalır. Belə isə, əgər sonradan onu öz ixtiyarı ilə yerinə yetirsə, kəffarə
verməlidir.
Məsələ 2619: Hər həftə müəyyən bir gün, məsələn, cümə günü oruc
tutmağı nəzir edərsə, əgər cümə günlərindən biri Ramazan və yaxud Qurban
bayramı gününə təsadüf edərsə, yaxud cümə günü səfər və ya heyz kimi oruc
tutmasına mane olan bir üzrü olarsa, o gün oruc tutmamalı və onun qəzasını
yerinə yetirməlidir.
Məsələ 2620: Əgər bir miqdar sədəqə verməyi nəzir etsə və sədəqə ver-
məzdən əvvəl ölsə, onun malından həmin miqdarı sədəqə vermək lazım de-
yildir. Amma yaxşı olar ki, varislərdən yetkinlik yaşına çatanı həmin miqdarı
öz payından və meyitin adından versin.
Məsələ 2621: Əgər müəyyən bir fəqirə sədəqə verməyi
nəzir etsə, onu
başqa bir fəqirə verə bilməz. Əgər həmin fəqir ölsə, onun varisinə verməsi
lazım deyil.
Məsələ 2622: İmamlardan(ə) birini ziyarət etməyi nəzir edərsə, məsələn,
imam Hüseyn(ə)-ın ziyarətini nəzir edib, başqa bir imamın ziyarətinə getsə,
kifayət etməz. Amma üzrlü bir səbəbdən həmin imamın ziyarətinə gedə bil-
məsə, ona bir şey vacib olmaz.
Məsələ 2623: Ziyarətə getməyi nəzir edən şəxs ziyarət qüslünü və nama-
zını qılmağı nəzir etməyibsə, onları yerinə yetirmək lazım deyildir.
Məsələ 2624: Əgər bir şəxs imamlardan(ə) və yaxud imam övladların-
dan birinin hərəmi üçün bir şey nəzir etsə və hansı işdə xərcləməyi nəzərində
tutmasa, onu hərəmin təmiri, işıqlandırılması, döşənməsi və bu kimi işlərdə
xərcləməlidir. Əgər mümkün olmasa, yaxud o hərəmə heç bir ehtiyac olma-
sa, onu yoxsul ziyarətçilərinə xərc etməlidir.
347
Məsələ 2625: Əgər
həzrət Peyğəmbər(s)-dən yaxud imamlardan(ə) ya-
xud imam övladlarından, keçmiş alimlərdən və bu kimi şəxslərdən birinə bir
şey nəzir edib müəyyən yerdə xərclənməsini niyyət etsə, həmin yerdə xərc
etməlidir. Amma müəyyən bir yerdə xərclənməsini niyyət etməsə, o həzrətlə
əlaqədar bir yerə xərcləməlidir, məsələn, onun fəqir ziyarətçilərinə, hərəminə
və yaxud onun adının daha da ucalmasına səbəb olan işlərə xərcləməlidir.
Məsələ 2626: Sədəqə və yaxud imamlardan(ə) birinə nəzir edilmiş qo-
yun nəzirə xərc edilməzdən öncə süd versə və yaxud doğsa, ümumi niyyət
etməyibsə, nəzir edən şəxsin malı sayılacaq. Amma qoyunun yunu və kökə-
lən miqdarı nəzirə aiddir.
Məsələ 2627: Əgər xəstəsinin sağalması və yaxud səfərdə olanının qa-
yıtması üçün bir iş görməyi nəzir etsə, sonradan xəstənin nəzir etməzdən əv-
vəl sağaldığı və ya səfərdə olanın nəzirdən əvvəl qayıtdığı məlum olsa, nəzi-
rə əməl etmək lazım deyildir.
Məsələ 2628: Əgər ata yaxud ana, qızını seyidlə və yaxud başqa bir
şəxslə evləndirməyi nəzir etsə, qızla əlaqədar bu nəzir etibarsızdır və onun
öhdəsinə bir vəzifə düşməz.
Məsələ 2629: Əgər bir şəxs şəri hacətinə çatdığı təqdirdə, bir işi görməyi
Allahla əhd etsə, hacətinə çatdıqdan sonra onu yerinə yetirməlidir. Həmçinin
bir hacəti olmadan bir işi görməyi əhd edərsə, bu işi yerinə yetirmək ona va-
cib olar.
Məsələ 2630: Əhddə də,
nəzirdə olduğu kimi, müqavilə bağlamaq la-
zımdır. Məsələn, desin ki, “Allaha əhd etdim ki, belə edim” və yerinə yetiril-
məsi əhd olunan işin şəriət baxımından yaxşı bir iş olması vacib deyil, sadə-
cə şəriətdə qadağan edilməmiş işlərdən olmasa və ağıl sahiblərinin nəzərində
üstünlüyə malik olsa, yaxud şəxs üçün o işdə müəyyən məsləhət varsa, kifa-
yət edər. Əgər əhddən sonra o işdə məsləhət olmasa, yaxud şəriətdə bəyənil-
məz olsa, hətta məkruh olsa belə, ona əməl etmək lazım deyil.
Məsələ 2631: Əgər öz əhdinə əməl etməsə, günah etmişdir və kəffarə
verməlidir; yəni, ya altmış fəqiri doyuzdurmalı, ya iki ay ardıcıl oruc tutmalı,
ya da bir qul azad etməlidir.
And içməyin hökmləri
Məsələ 2632: Əgər bir işi yerinə yetirəcəyinə yaxud tərk edəcəyinə and
içsə, məsələn, oruc tutacağını və ya siqaret çəkməyəcəyini and içsə, bilərək-
dən andı ilə müxalifət etdiyi təqdirdə, günah etmiş olur və kəffarə verməli-
dir, yəni, bir qul azad etməli yaxud on fəqiri doyurmalı və yaxud da onları
geyindirməlidir. Əgər bunları yerinə yetirməsə, üç gün ardıcıl oruc tutma-
lıdır.
Məsələ 2633: Andın bir neçə şərti vardır: