Microsoft Word Shafag Asiman Seismic 3d eia 23 Aug 11 aze doc

BP Azərbaycan
                                                                 
Şəfəq-Asiman Dəniz Bloku 3Ö Seysmik Kəşfiyyat Tədqiqatı   
 
 
                                                                 
Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi  
 
 
AETC/P140167_Rev03  
33
 
 
Seysmik və yardımçı  gəmilərin davamlılığının 6 həftə (42 gün) olmasına  əsaslanaraq 
gəmilərin səkkiz həftəlik tədqiqat müddətində ən azı bir dəfə yanacaq doldurma, boşaldılma 
və yenidən təchiz olunma üçün Bakıya qayıdacaqları hesablanıb.  
Dəqiq məlumatların  əldə olunması üçün tədqiqat gəmisinin düzgün yerləşdirilməsi çox 
vacibdir. Gəminin yerləşdirilməsi və naviqasiyası Trinav diferensial qlobal yerləşdirmə 
sistemindən (DGPS) istifadə olunmaqla həyata keçiriləcək. Mənbə massivi və quyruq 
qoşqusunun yerləşdirilməsi akustik yerləşdirilmə üçün Sitrak 220 və Sitrak 330dan istifadə 
etməklə  və strimer dərinliyinə  nəzarət üçün Digikurs 5010-dan istifadə etməklə  həyata 
keçiriləcək. Strimerlərin yerləşdirilməsi Sonardin Xətti GPS, Digikurs kompasları və Trinav 
DGPS quyruq qoşqularından istifadə etməklə həyata keçiriləcək.  
 
4.2.7  Seysmik Mənbə   
Enerji mənbəyi hər biri 5085 kub düymlük (83.4 litr) birləşdirilmiş kamera həcmi ilə, axının 
arxası boyunca 6 +/- 1m dərinlikdə qoşulmuş iki Bolt 1500 / 1900 pnevmotop massivindan 
ibarət olacaq. Enerji mənbəyinin spesifikasiyaları  Cədvəl 4.4-də  təqdim olunub; massivin 
planı isə Şəkil 4.6-da göstərilib.  
 
Cədvəl 4.4: 3Ö seysmik mənbəyinin təfsilatlarının xülasəsi 
 
Parametr 
Spesifikasiya  
Ümumi massivin həcmi   
2 x 5085 cu düym   
Silah növləri   
BOLT 1500 / BOLT 1900 
Massivin sayı  
2 
Yarım massivin sayı  
6 
Hər bir ox üçün pnevmotopların sayı  
24  silah  
Hər bir yarım oxun həcmi   
1695 düym maks 
Nominal istismar təzyiqi  
2000 psi 
Massivin uzunluğu  
15 m 
Massivin eni   
16 m 
Qoşqu dərinliyi   
6 m (+/- 1 m) 
Massivin mənbədən olan məsafəsi  
560 m 

---

BP Azərbaycan
                                                                 
Şəfəq-Asiman Dəniz Bloku 3Ö Seysmik Kəşfiyyat Tədqiqatı   
 
 
                                                                 
Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi  
 
 
AETC/P140167_Rev03  
34
 
 
 
Şəkil 4.6: Pnevmotop massivinın təklif olunan sxemi (BP təmin etməlidir) 
 
 
Hər bir ox daxilində hər biri ayrı xətdən ibarət olan üç yarım-ox olacaq. Yarım-massivin hər 
biri ümumilikdə 1,695 kub düym (27.8 litr) həcmə malik olacaq. İki oxda ümumilikdə 48 
silah olacaq (yəni altı yarım-oxun hər birində 5 tək silah və 2 qarışıq olacaq) (Şəkil 4.6-a 
baxın). Seysmik mənbə 260.8 dB re 1 µPa @1 m-ə  bərabər olan zirvədən –zirvəyə 
amplitudının 109.9 bar-m qədər enerji yaradacaq.   
Məlumatların  əldə olunması üçün tam həcm ilə partlayışları  həyata keçirən zaman hər bir 
pnevmotop oxu işə salma sxemində hər 50 metrdən bir tezliklə atılacaq və 25 metrlik partlayış 
intervalı ilə nəticələnəcək. Ən uzun xəttin uzunluğu və gəminin işçi sürətinə əsaslanaraq 3Ö 
xətlərinin hər hansı birində maksimum atılma müddəti 8 saatdan çox olmayacaq.   
Seysmik tədqiqat gəmiləri üzrə  ən yaxşı  ətraf mühit təcrübələrinin bir hissəsi kimi seysmik 
mənbənin çıxışı adətən “yumşaq başlanğıc”dan keçir. Bu elə bir prosesdir ki, burda tək kiçik 
həcmli pnevmotop ilkin olaraq atılır, tədricən həm daha çox, həm də daha böyük həcmli 
pnevmotoplar tam işçi həcmlərinə nail olana qədər işə salınacaq. Ümumilikdə yumşaq 
başlanğıc müddəti minimum 20 dəqiqədir; yumşaq başlama və seysmik xəttin başlaması 
arasında (Seysmik Tədqiqatlar Nəticəsində  Dəniz Məməlilərinə  Təsir Göstərən Akustik 
Narahatçılığın Azaldılması üçün JNCC təlimatları) maksimum 40 dəqiqdə vaxt keçməlidir.  
 
4.2.8  Strimerlər və hidrofonlar   
6 km  uzunluğunda altı strimer 10 m (+/- 1m) dərinliyində seysmik tədqiqat gəmisinin 
arxasına qoşulacaq (şəkil 4.7). Strimerlər Sersel Sentinel bərk strimerlər olacaq. Strimerlər 
barədə qısa təfsilatlar Cədvəl 4.5-də təqdim olunub.   
 
 

---

BP Azərbaycan
                                                                 
Şəfəq-Asiman Dəniz Bloku 3Ö Seysmik Kəşfiyyat Tədqiqatı   
 
 
                                                                 
Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi  
 
 
AETC/P140167_Rev03  
35
 
 
Cədvəl 4.5: Strimerlərin qısa təfsilatı 
 
Parametr 
Spesifikasiya  
Strimerlərin sayı  
6 
Strimernın uzunluğu  
6 km 
Strimer istehsalçısı / modeli   
Sersel Sentinel 
Qoşqu dərinliyi   
10 m (+/- 1m) 
Strimer növü   
maye tərkibli  
 
 
 
 
Şəkil 4.7: Qoşquya qoşulmuş avadanlıqların sxemi   
 
Hər bir strimernın sonu suda kabelin olduğu barədə digər dəniz istifadəçilərinə xəbər vermək 
və yerləşdirmə sistemləri üçün platforma kimi fəaliyyət göstərmək məqsədi ilə quyruq buyu 
ilə işarələnəcək.   
Strimer bir neçə SRD-500 – strimernın 48 m və ya 70 psi təzyiqdə  dərinliyə  qədər endiyi 
zaman üzən işarələri avtomatik olaraq fəaliyyətə keçirən strimernı çıxarma qurğusu ilə təchiz 
olunub. Bunlar strimer boyunca 300 metrdən bir birləşdirilib. Kabellərin təhlükəsizlik və 
qorunması eyni zamanda yardımçı qayıqların mövcudluğu ilə təmin olunur.   
Altı strimerdan hər biri 100 metr uzunluğunda bölmələrə ayrılacaq. Hidrofonlar (Sersel 
Elastik Hidrofonlar) strimer boyunca hər bir qrup mərkəzi 12.5 metrdən bir olmaqla dəqiq 
intervallarla strimer boyunca yerləşdiriləcək.  
Kabel qoşquya qoşulduğu üçün hər bir qəbuledici qrupu ondan əvvəl gələn qəbuledici ilə eyni 
sahədən məlumatları toplayacaq və bununla izlərin bir-birinin üzərinə “qalaqlanması”na 
imkan yaradır. Təsadüfi gələn səslər ləğv olunacaq və  həqiqi hadisələr məlumatların 
keyfiyyətini təkmilləşdirməklə möhkəmləndiriləcək. Kabellərdən alınan məlumatlar gəmidə 
olan qeydetmə sistemi vasitəsi ilə maqnetik lent üzərinə qeyd olunacaq.   
4.2.9  Avadanlıqların açılması və çıxarılması   
6 km üçün burada təqdim olunduğu kimi 6-strimerli ikili mənbə konfiqurasiyası vardır, bütün 
avadanlıqları quraşdırmaq üçün adətən 2-3 gün vaxt tələb olunur. İlkin quraşdırma adətən 
strimerrin sabitləndirilməsi üçün adətən daha çox tələb olunur ki, adətən bu vaxt da 
problemlərin həll olunması üçün sərf olunur. Əgər böyük problemlər olmazsa o zaman 
Mənbə çıxışının mərkəzi 
təxminən 560m-dir 
Hidrofon strimer oxu   
Pnevmotop oxu   
Strimer 1   
Strimer 2   
Strimer 3   
Strimer 4   
Strimer 5   
Strimer 6   
Hidrofon qrupu   
QYS Antenası     
Həqiqi Uzunluq 6000m – 8000m       
MASŞTABA UYĞUN DEYİL  

---