Microsoft Word Shafag Asiman Seismic 3d eia 23 Aug 11 aze doc
Yüklə 5,07 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4. LAYİHƏNİN TƏSVİRİ 4.1 Seysmik Tədqiqatların Ümumi Təsviri 4.1.1 Giriş
- Şəkil 4.1: Dəniz Seysmik Tədqiqatının Sxemi
- Şəkil 4.1
BP Azərbaycan Şəfəq-Asiman Dəniz Bloku 3Ö Seysmik Kəşfiyyat Tədqiqatı Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi AETC/P140167_Rev03 23 FT -13 Təhlükəsizlik və İnsan Haqları FT -14 Tullantıların İdarə Olunması FT -15 Suyun İdarə Olunması FT -16 İşçi Qüvvəsinin Rifahı və Yerli Məşğulluq (uşaq əməyi və icbari əmək də daxildir) 3.11.3 Şəfəq-Asiman Seysmik Tədqiqatı Layihəsinin Standartları Seysmik tədqiqat layihələrinin ekoloji standartları və nizamlayıcı tələbləri uyğun olaraq AÇG HPBS və ŞD HPBS şərtləri altında Xəzər Dənizində AÇG müqavilə sahəsi və ŞD müqavilə sahəsində həyata keçirilmiş regional seysmik tədqiqat fəaliyyətlərinin əvvəlki mərhələləri vasitəsi ilə layihəyə məxsus əsasda ETSN və Podratçı arasında əvvəlcədən razılaşdırılmışdır. Bu standartlar aşağıdakı sənədlərdə əks olunmuşdur: • AÇG Müqavilə Sahəsinin Seysmik Tədqiqatının ƏMSSTQ (2002) • AÇG ƏMTQ Regional Seysmik Tədqiqatına Əlavə Çıraq Azəri Rezervuarının Seysmik Layihəsi (ÇARSL) (2006) • ŞD ETN Təklif Olunan Okean Dibi Kabel Seysmik Tədqiqatı (2007 - 2008) • AÇG ƏMTQ Regional Seysmik Tədqiqatın Təklif Olunan Çıraq Azəri Rezervuarının Seysmik Tədqiqatı Layihəsi Mərhələ 2 (ÇARSL) ilə əlaqədar olaraq Ekoloji Əlavəsi (2008) • ÇNL Layihəsi ƏMSSTQ (2010) İşlənmiş standartlar Azərbaycanın ekoloji qanunvericiliyi və nizamnaməsini nəzərə almışdır ki, bu da hal-hazırda mandat qoyulmuş AB standartları kimi beynəlxalq standartlarla bərabər keçid mərhələsindədir. Bu proses ETSN- nə BP ilə əlaqədar olan layihələr tərəfindən təklif olunan azaltma tədbirləri, nəzarətlər və standartları qiymətləndirmək, təsdiq etmək və ya düzəltmək imkanı verir. Oxşar yanaşma Şəfəq-Asiman seysmik tədqiqatının ƏMTQ tərəfindən qəbul olunub. Şəfəq-Asiman seysmik tədqiqatı hadisələri ilə əlaqədar mövcud nəzarətlər bu ƏMTQ-nin təsirlərin qiymətləndirilməsi (Fəsil 6, 7 və 8) fəsillərində təqdim olunub və uyğun ekoloji fəaliyyət standartları da daxil olmaqla layihə mərhələsinə uyğun olan azaltma və monitorinq (Fəsil 9) mərhələlərindən ibarətdir. BP Azərbaycan Şəfəq-Asiman Dəniz Bloku 3Ö Seysmik Kəşfiyyat Tədqiqatı Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi AETC/P140167_Rev03 24 4. LAYİHƏNİN TƏSVİRİ 4.1 Seysmik Tədqiqatların Ümumi Təsviri 4.1.1 Giriş Seysmik kəşfiyyatın iki əsas növü seysmik şüalanma və seysmik əks olunmadır. Şüalanma seysmik enerjinin hərəkət müddətini ölçür ki, bu dalğalar dəniz dibində ayırd edilən sıxlıq səthinin üst hissəsinə qədər gedir, sıxlıq səthinin üst hissəsi boyunca şüalanır və sonradan əsas dalğa kimi səthə qayıdır. Əks olunma seysmik enerjinin hərəkət müddətini dəniz-dibi sıxlıq səthindən əks olunan dalğalar şəklində ölçür və burada istifadə olunacaq üsuldur. Seysmik əks olunma kəşfiyyatı dövri olaraq bütün dünyada həm quruda, həm də dənizdə yeraltı geoloji strukturları və hər hansı əlaqədar neft və qaz yataqlarının potensial mövcudluğu və əhatə dairəsini müəyyən etmək və qiymətləndirmək üçün istifadə olunur. İlkin 2Ö seysmik kəşfiyyatı zamanı əldə olunmuş məlumatlar tipik olaraq daha çox nəzərdə tutulan sahələri müəyyən etməyə kömək edir ki, bu da ətraflı olaraq 3Ö seysmik tədqiqatları vasitəsi ilə yoxlana bilər. Bu məlumatlar geoloji strukturun təfsilatlı şəkillərini təmin edə və kəşfiyyat qazıması üçün ən yaxşı yerləri müəyyən edə bilər. Bütün bunlar hər hansı neft və qaz kəşfiyyatı istismarı risklərini azaltmaq məqsədi daşıyır ki, bunlar da düzgün idarə olunmazsa sonradan ətraf mühit üçün risk yarada bilər. Dəniz ətraf mühitində seysmik tədqiqatlar istiqamət üzrə mərkəzləşmiş enerji pulslarını aşağı tezlikli səslər şəklində su sütunlarına göndərmək vasitəsi ilə həyata keçirilir. Bu pulslar dərinliklərə qədər hərəkət edir və geri əks olunur, akustik müqavimətdəki müxtəlifliyi nümayiş etdirən sərhədlər seysmik dalğa tezliyi və sıxlığının məhsulu kimi müəyyən olunur. Bu əks olunmalar qəbuledicilər vasitəsi ilə qeyd olunur (hidrofon) ki, bunlar da seysmik tədqiqat gəmisinin arxası ilə qoşqu strimerlarında açılır (Şəkil 4.1). Layın dərinliyi və əhatə dairəsi bundan sonra hasil olunmuş enerji və qəbuledicilər vasitəsi ilə sonradan qeyd olunma arasındakı vaxt fərqinə əsasən hesablanır və xəritəsi çəkilir. Water Acoustic Source Hydrophone Receiver Recording System Şəkil 4.1: Dəniz Seysmik Tədqiqatının Sxemi Hidrofon qəbuledici Akustik Mənbə Qeydetmə Sistemi Su BP Azərbaycan Şəfəq-Asiman Dəniz Bloku 3Ö Seysmik Kəşfiyyat Tədqiqatı Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi AETC/P140167_Rev03 25 4.1.2 Seysmik Səs Mənbəyi 1960-cı illərə qədər dənizdə neft və qaz hasilatının ilk illərində partlayıcı maddələr seysmik mənbə kimi istifadə olunmuşdur. Lakin indi dənizdə seysmik tədqiqatlar müxtəlif ölçülü pnevmotopların massivindan istifadə etməklə əldə olunur. Seysmik tədqiqat gəmisinin müasir günümüzdəki tipik konfiqurasiyası və avadanlıqlar Şəkil 4.1-də göstərilmişdir. Pnevmotop (Şəkil 4.2) indi seysmik tədqiqatlarda ən çox istifadə olunan enerji mənbəyidir. Aşağıdakı kimi işləyir: • Pnevmotopun massivi tədqiqat gəmisinin arxası ilə suyun altında (adətən təxminən dəniz ətraf mühitinin ekoloji xarakteristikası və eyni zamanda hədəfdə olan geoloji strukturun şəkillərindən asılı olaraq 5 metrdən 30 metrə qədər dərinlikdə) qoşulur. • Tədqiqat gəmisində yerləşən hava kompressorlarından pnevmotoplara davamlı olaraq yüksək təzyiqlərlə (c. 2000 psi) hava təchiz olunur. Bu təzyiq pistonu aşağı salır və piston qapalı vəziyyətdə qaldığı müddətdə kameraları yüksək təzyiqli hava ilə doldurur. • İşə salındıqda solenoid klapanı (müəyyən olunmuş vaxt və ya məsafə intervallarında) açılır və piston yuxarı qalxır; və • Aşağı kamerada sıxılmış hava sürətlə xaric olur. Suda hava ilə dolmuş boşluq yaranır ki, bu da genişlənərək sonradan partlayır, və sonradan yenə də genişlənir və partlayır və dövri olaraq belə davam edir. Bu dalğalanmalar seysmik təzyiq dalğaları yaradaraq enerjini (səs) su sütunlarına ötürür. • Pnevmotopların massivindan istifadə etməyin əsas məqsədlərindən biri də mənbənin gücünü artırmaqdır. Digər bir məqsəd köpük nisbətinin ən yüksək həddini artırmaq – yəni, müxtəlif həcmli silahların müxtəlif köpüklənmə müddəti olacaq ki, bu ilk (əsas) ən yüksək həddin konstruktiv cəmi və köpük amplitudlarının dağıdıcı cəmi olacaqdır. • Hər bir pnevmotop üçün siqnal amplitudası silindr daxilindəki və su altındakı silindr dərinliyindəki havanın həcm və təzyiq funksiyasıdır. Həcm böyük olduqca təzyiq və amplituda da yüksək olur. Yüklə 5,07 Kb. Dostları ilə paylaş:
|