BP
Azərbaycan
Şəfəq-Asiman Dəniz Bloku 3Ö Seysmik Kəşfiyyat Tədqiqatı
Ətraf Mühitə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
AETC/P140167_Rev03
21
3.9 Regional Proseslər
3.9.1 Avropa Birliyi
AB-nin Azərbaycan ilə əlaqələri əsasən AB – Azərbaycan Tərəfdaşlıq və Əməkdaşlıq Sazişi (TƏS) və Avropa
Qonşuluq Siyasəti (AQS) vasitəsi ilə idarə olunur.
TƏS 43-cü Bəndin şərtləri altında 1999-cu ildə qüvvəyə minmişdir:
“Azərbaycan Respublikası öz qanunvericiliyinin tədricən Şuranın qanunvericiliyinə uyğunlaşdırılması üçün səy
göstərəcək”.
TƏS-nin bir hissəsi kimi AB Direktivləri ilə müqayisədə Azərbaycanın ekoloji
qanunvericiliyinin AB
qiymətləndirilməsi milli qanunvericiliyin AB Direktivlərinə uyğunlaşdırılması üçün bir neçə məsləhətləri
müəyyən etmişdir
3
. Buna əsaslanaraq, müəssisə tutumları və dəyəri də nəzərə alınmaqla dəyişən milli
qanunvericiliyə uyğunlaşdırıla bilən yanaşmanı vurğulayan milli proqram layihəsi hazırlanmışdır
4
.
Avropa Birliyinin genişlənməsindən sonra AB AQS-nə başlamış və Azərbaycan 2004-cü
ildə bu siyasətin bir
hissəsi olmuşdur. AQS
5
-nin həyata keçirilməsi üçün hazırkı Milli Bələdçi Proqramına aşağıdakılar da daxil
olmaqla ekoloji sektorda qanunvericilik islahatlarını dəstəkləmək öhdəlikləri də aiddir:
• Azərbaycanın ekoloji qanunvericilik və standartlarının AB standartları ilə uyğunlaşdırılması;
• Birləşdirilmiş ətraf mühit rəhbərliyi vasitəsi ilə gücləndirilmiş idarəetmə tutumu;
• Ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsi üçün təkmilləşdirilmiş prosedura və strukturlar; və
• Sektorlar üzrə ekoloji planların hazırlanması (tullantı və suların idarə olunması, havanın çirklənməsi və
s.)
3.9.2 Avropa üçün Ətraf Mühit
Avropa
üçün Ətraf Mühit
6
Azərbaycan da daxil olmaqla üzv dövlətlərin və AİK regionu daxilində digər
təşkilatların əməkdaşlığıdır. Avropa üçün Ətraf Mühit təşkilatının rəhbərliyi altında Bölmə 3.5-də təsvir olunan
AİK konvensiyalarının təşkil olunması ilə nəticələnən nazirlər səviyyəsində bir neçə ekoloji konfranslar
keçirilmişdir.
3.10 Beynəlxalq Neft Sənayesi Standartları və Təcrübələri
Şəfəq-Asiman seysmik tədqiqatı ilə əlaqədar fəaliyyətlərin “bu cür qanun və nizamnamələrin (hazırlanmış)
Ekoloji Standartlardan daha sərt olmaması şərti ilə” milli qanunvericiliyə uyğun olmalıdır (Şəfəq-Asiman HPBS,
Bölmə 26.4). Təhlükəsizlik və ətraf mühitin mühafizəsi standartları ETSN ilə bərabər Podratçı tərəfindən
hazırlanacaq və “Xəzər Dənizinin xüsusi ekoloji xarakteristikalarını nəzərə alacaq və uyğun olduğu kimi, (i)
dünyanın digər hissələrində kəşfiyyat və hasilat əməliyyatlarında onların tətbiqi
ilə Beynəlxalq Neft sənayesi
standartları və təcrübələri və (ii) Azərbaycanın mövcud təhlükəsizlik və ətraf mühitlə bağlı qanunvericiliyindən
istifadə edəcək”.
Buna görə də uyğun beynəlxalq sənaye standartlarının nəzərə alınması milli qanunvericiliyin tətbiq olunması və
ya digər müəyyən olunmasında çox vacibdir. Beynəlxalq Neft və Qaz İstehsalçıları Assosiasiyası (NQİ),
3
Məmmədov, A. & Apruzzi, F. (2004) AB – Azərbaycan arasında Tərəfdaşlıq və Əməkdaşlıq Sazişinin Həyata Keçirilməsi
üçün Dəstək. Ətraf Mühit və Təbii Sərvətlərin istifadəsi barədə Cədvəl Hesabat. Hesabat MDRTD (Müstəqil Dövlətlərin Rifahı
üçün Texniki Dəstək) üçün hazırlanmışdır.
4
SOFRECO (tarixsiz) AB – Azərbaycan arasında TƏS-nin həyata keçirilməsi üçün dəstək. Rəsmi Uyğunlaşdırmanın Layihə
Proqramı.
5
MİQ (2007) Avropa Qonşuluq və Tərəfdaşlıq Vasitəsi, Azərbaycanın Milli Bələdçi Proqramı.
6
AİK (2008) Avropa üçün Ətraf Mühit (
http://www.unece.org/env/efe/welcome.html
)
BP Azərbaycan
Şəfəq-Asiman Dəniz Bloku 3Ö Seysmik Kəşfiyyat Tədqiqatı
Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi
AETC/P140167_Rev03
22
Beynəlxalq Geogiziki Podratçıları Assossiyası (BGPA) və Beynəlxalq Qazıma Podratçıları Assossiyası (BQPA)
da daxil olmaqla sənaye standartları xüsusi olaraq Şəfəq-Asiman HPBS-də qeyd olunmuşdur.
3.11 BP Tələbləri
Yeni layihələr üçün (QMOT 3.6-0001) ƏM və T Tələbləri barədə BP Ekoloji Qrupunun Müəyyən Olunmuş
Təcrübəsinə (QMOT) Şəfəq-Asiman seysmik tədqiqatı Layihəsinə tətbiq oluna bilən minimum tələblər daxildir.
Bu tələblər Layihəyə tətbiq oluna bilən ətraf mühit və sosial sahənin qiymətləndirilməsinin iki əsas
komponentlərindən ibarətdir; birincisi Təsirlərin İdarə Olunması Prosesi (TİOP) və Fəaliyyət Tələbləri (FT).
Sonuncu ətraf mühit standartlarının əhatəli şəkildə müəyyən olunmasını təqdim edir və burada minimum tələblər
Şəfəq-Asiman HPBS tərəfindən tələb olunduğu kimi beynəlxalq neft sənayesi standartlarına
uyğun olaraq həyata
keçirilir.
3.11.1 TİOP
TİOP layihənin ətraf mühitə olan təsirlərini müəyyən etmək və onları qiymətləndirməklə məşğul olur. Layihə
təsirlərdən qaçmaq, qarşısını almaq, azaltmaq və aradan qaldırmaq üçün bu məlumatlardan istifadə edir.
ƏMTİOP tam olaraq canlı prosesdir və aşağıdakılardan ibarətdir:
1. Nəzərdən Keçirmə
2. Uyğunluq
3. Səhmdarlarla Məsləhətləşmə və İctimaiyyətin Cəlb Olunması
4. Təsirlərin Qiymətləndirilməsi
5. Qalıq Təsirlər
6. Öhdəliklərin
Həyata Keçirilməsi
7. Keçidlərin İdarə Olunması
3.11.2 FT
FT ekoloji fəaliyyətlərin davamlı olaraq həyata keçirilməsinə nail olmaq üçün BP-nin cavab verməsi lazım olan
kriteriyaları müəyyən edir və Ətraf Mühitə Təsirlərin İdarə Olunması Prosesinin bütün mərhələlərində nəzərdə
tutulacaq:
FT-1 Hava Keyfiyyəti
FT -2 İctimaiyyətin Narahatlığı
FT -3 İctimai Sərmayə
FT -4 Mədəni İrs
FT -5 Qazıma, Tamamlanma və Təmir Tullantıları və Atılmalar
FT -6 İstixana Qazları və Enerjinin İdarə Olunması
FT -7 Yerli İnsanlar
FT -8 Məcburi Yenidən Məskunlaşma (iqtisadi və fiziki yerdəyişmə də daxildir)
FT -9 Dəniz Məməliləri
FT -10 Ozon Təbəqəsini
Məhv Edici Maddələr
FT -11 Fiziki və Ekoloji Təsirlər (Beynəlxalq Səviyyədə Qorunan Sahələr də daxil olmaqla)
FT -12 Torpaq və Yeraltı Suların Çirklənməsinin Qarşısının Alınması