Microsoft Word Tebrizden bashlanan dunya doc
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
6 Yurdum odlar diyarı – Azərbaycan! Mən deyərdim monoqrafiyanın müəllifinin qəbul etdiyi qərar çox real və ədalətlidir. “Şairin qələmindən süzülüb gələn misraların qurtuluşa çağırış nidaları bu gün də əzəmətlə səs- lənir”. Həm milyonları təşkil edən oxucuların, həm də qələm dostlarının sevimlisi olan Qulamrza Səbri Təbrizinin poeziyası- nın təhlilinə həsr edilən monoqrafiyanı qələm dostumuz Sabir Nəbioğlunun yaradıcılıq salnaməsində uğurlu addım hesab edil- məyə layiqdir. Monoqrafiyanın, necə deyərlər, uğurlu taleyinə inanıram. Balaş Azəroğlu, Azərbaycanın xalq şairi 15 fevral 2010 7 TƏBR ZDƏN BAŞLANAN DÜNYA Çarxını qurduqca dövranın əli, Bəzən ağlar olur, bəzən gülməli. nsanın ən böyük eşqi, əməli Bəzən aslan kimi çırpınır darda, Bəzən qanad çalır fırtınalarda. Səməd Vurğun Azərbaycanın uzun əsrlik söz sənəti kəhkəşanının parlaq səyyarələrindən biri yox, bu doğru olmazdı, səyyarəsi olmuş Səməd Vurğunun həmin misraları yaradıcılığı haqqında yazmağı qət etdiyim güneyli qələm dostumun poeziya aləminə aparan yolun məşəldarı oldu desəm, yanılmaram. Bu bənzərsiz söz ustası vətənin eşq və məhəbbət gülüs- tanında cəsarətlə qanad açmış, qüdrətli sənətkar əzmi ilə qasırğa və tufanlar burulğanlarında mənsub olduğu xalqın ədəbi-bədii təfəkkürünə layiq əsərlər yaratmışdır. O, qələm məhsulları ilə görkəmli ədəbiyyatşünas, tədqiqatçı, səriştəli tərcüməçi kimi ş öhrət qazanmışdır. Bir söz ustası kimi bu dediklərimin fövqün- də dayanan başqa bir keyfiyyətə də malik olmuşdur: Güzəşt tanımayan şair-sosioloq! Xatırlatdığım bu keyfiyyətlərin hansı simanı formalaş- dırdığı barədə soraqlaşarkən Azərbaycanda və beynəlxalq aləm- də yaxşı tanınmış bir şəxsiyyətin ünvanı gözlərimiz qarşısında inamla qədd çəkib dayanır: 8 Ş air Qulamrza Səbri Təbrizi. Görkəmli söz ustasının yaradıcılığı haqqında fikir demə- yə hazırlaşmaq prosesində dahi Səməd Vurğunun yuxarıdakı misralarından dərk etdiyim ağır çəkili mənaları əldə rəhbər tutmağı doğru yol hesab etdim. Şair keçdiyi dərəli-təpəli, sıldırım qayalı sənət yollarında vətən və xalq mənafeyini ucuz tutanlarla bəzən aslan kimi pəncələşmiş, bəzən fırtınalar qoy- nunda amalına doğru yorulmaq bilmədən qanad çalmışdır. Ümdə mətləb siyasi baxışlarının və poetik qənaətinin məqbul hesab etdiyi məramından heç bir halda bircə addım belə kənara qoymaması olmuşdur. 9 Müdrik, əsrlərin sınağından başı uca çıxmış, tarixin dö- nə-dönə təsdiq möhürü vurduğu bir həqiqətdir: heç kəs dünyaya ş air, rəssam, bəstəkar, hərbi sərkərdə kimi göz açmır. Həyat özü bu qabiliyyəti zaman adlı ustada həvalə edir. Məhz bu qədir- qüdrət sahibinin layla çaldığı beşikdə Nizamilər, Füzulilər, Qali- leylər, Rəfaellər, Bleyklər, Belinskilər, daha kimlər, kimlər yetiş- mişlər. Təbii ki, dövrün, zamanın yetişdirdiyi əbədi ömürlü söz və sənət sərkərdələrinin şöhrətləri arasında bərabərlik işarəsi qoymaq fikrindən çox uzağam. Lakin bir cəhət şəkk və şübhə doğurmayacaq bir həqiqətdir. Onlar Yer üzünün ən qüdrətli məxluqu olan bəşər övladının ləyaqətli davamçıları olmuşlar. Bu baxımdan insanlığın tufanlı və təlatümlü həyatına bəxş etdiyi söz, sənət və hünər korifeyləri ilə fəxr etməyə xalqımız tam haqlıdır. Bunun üçün böyük Vətənimizin şöhrət salnaməsinə ötəri bir nəzər salaq. Həyata göz açmış lakin onunla vidalaşmaq hökmünə baş əyməmiş Nizamiləri, Xəqaniləri, Nəsimiləri, Mirzə Cəlilləri, Sabirləri, Hüseyn Cavidləri, Cəfər Cabbarlıları, Səməd Vurğunları dərin təzim və məhəbbət hissləri ilə xatırlayaq. Söhbət Azərbaycanın müasir mühacirət ədəbiyyatından olan bir ədəbi simadan getdiyindən bu ünvana çatmaq üçün ən yaxın məsafədən istifadə etmək istərdim. stedadlı ədəbiyyat araşdırıcılarından olan Tomrus Ba- banlı “Bir şərqlinin Vilyam Bleyk dünyası” adlı maraqlı məqa- ləsində yazır: 2002-ci ildə Əbdül Hüseynovun tərtib etdiyi “XX əsrin 100 görkəmli azərbaycanlısı” adlı kitabında 100 şəxsdən birinin məhz Qulamrza Səbri Təbrizinin olması da bunun bariz nü- munəsdir”. Kimdir Qulamrza Səbri Təbrizi? “Mənim həqiqi təvəllüdüm məlum deyil. kinci dərəcəli orta məktəbə girmək istəyəndə bu mənə məlum oldu. btidai məktəbin müəllimləri deyirdilər ki, mən iti zehinli və çox hazırcavabam. Təxminən 13 yaşımda (mən belə fikirləşirəm) 10 məktəbi tərk edib, səhərlər əczaxanada işləyirdim, sonra isə axşam məktəbinə gedirdim. Növbəti təhsil yolum yaşı 16-dan az olmayan uşaqlar üçün özünü maliyyələşdirən məktəbin imta- hanlarında iştirak etmək idi. lin axırında son imtahanlar zamanı rəsmi siyahıda adımı qeyd etdirmək üçün gedərkən dedilər ki, mənim yaşım çatmır. Qonşuluqda Ağaye Kərrubi adında bir hüquqşünas yaşa- yırdı. O, eyni zamanda, “Əxtəre Şomal” (“Şimal ulduzu”) qəze- tinin redaktoru idi. Hekayətimi ona danışdım və yaşımı 14-dən 16-ya necə qaldırmaq haqda məsləhət istədim. O, mənə məsləhət gördü ki, məhkəməyə şikayət məktubu ilə müraciət edərək bildirim ki, atam doğum haqqında şəhadətnaməmdə anadan olduğum tarixi səhv salaraq iki il kiçik yazdırıb. Məktuba əsasən məhkəmə atamı və məni dinlədikdən sonra ya razılıq və ya rədd cavabı verəcək”. Ağaye Kərrubi əlavə etdi: “Məhkəmədə mənim rolum vəziyyəti yumuşaltmaq olar. Güman ki, yaşının artırılmasına nail ola bilərsən”. Onun məsləhəti ilə bu işi sona çatdırmaq üçün məktublar yazmağa, şahidlər axtarmağa başladım. Qanun Departamentinin bütün otaqlarını gəzib, üç ayımı sərf etdim. Nəticədə mənim xeyrimə qərar qəbul edildi. Şəhadətnaməyə görə mənim artıq 16 yaşım var idi. Lakin mən hələ də doğum tariximi dəqiq bilmirəm. Atamın yazmaq və oxumaq bacarmaması üzündən bu dolaşıqlıq əmələ gəlmişdi. Bütün müsəlmanlar kimi “ Quranın” son səhifəsinə doğum tariximi yazmamış və heç kəsdən də bunu xahiş etməmişdi. Xatırlayıram hamı mənim yazın birinci günü doğulduğumu deyirdi. Bu bayramı Orta Asiya, Əfqanıstan, ran Yeni il-Novruz kimi qeyd edirlər. Belə nəticəyə gəldim ki, ranın Günəş təqviminə (bu təqvim slamın Qəməri təqvimindən bir qədər fərqlənir) görə mən 1313-cü il Yeni il günü doğulmuşam”. Lakin çox gənc yaşlarından o hiss etdi ki, ömrünün gənclik çağlarını yaşadığı Vətən idealına çatmaq yolları üzərində elə dönümlər, döngələr yaratmışdır ki, onları ötüb keçmək onun Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|