Microsoft Word Tebrizden bashlanan dunya doc
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
14 Mühacir şairin şeirləri vətənə məhəbbət və həsrət mo- tivlərindən qanad taxmışdır”(36, s. 303). Alim, tədqiqatçı, ədəbiyyatşünas, şair Qulamrza Səbri Təbrizinin etik yaradıclığına xas olan ən ümdə keyfiyyət onun həyatda, cəmiyyətdə rastlaşdığı neqativ halları açıqlamağa heyrət doğuracaq bir sənətkar cəsarəti ilə yanaşmağı qələminə etibar etməsədir. Təəccüb doğuracaq cəhət belə tənqidə layiq qüsurları yaşadığı cəmiyyətdə hər addımda müşahidə etməsidir. Şairin bir qədər kəskin, bir qədər qəzəbli, bir qədər təəssüf doğurucu hiss- lərini coşduran hallar yetərincədir. Lap ilk təmasdan şairin sən- gimək bilməyən etirazına səbəb olan obyektlər sırasında rüşvət, korrupsiya, milli sərvətlərə xəyanət, aldatma, dini xalqın görən gözünə kül üfürmək vasitəsinə çevirmək diqqətdən yayınmırlar. Həm də ən kəskin sənətkar qəzəbinə hədəf seçilir. “O, həmişə ictimai ədalətsizliyə qarşı vulkan kimi püs- kürür, zamanından və şəraitindən asılı olmayaraq haqq səsini ucaldır” (4, s.31). Maraqlı burasıdır ki, bir şair kimi Qulamrza Səbri Təb- rizinin sənətkar mövqeyini, heç kəsə oxşamayan yaradıcılığının həqiqi simasını oxumaqda, onu təqdim etməkdə sənətkarın özünün poetik amalı simasında zəngin bir xəzinəyə əl tapırlar. Bu baxımdan onun misraları ilə müsahibələrinin qovuşmasından heç kəsə bənzəməyən canlı və qüdrətli bir sənətkar obrazı ya- ranır. Dediyim bu simanın bir nümunəsi ilə şairin “Möcüzə” adlı qələm məhsulunda tanış oluruq. Şeir müəllifinin həyata, in- sanlara baxışı barədə zəngin bir xəzinə təsiri oyadır. Bu bargahın incilər aləminə aparan yolun qapılarına vurulan qıfılların açarını məhz şairin öz misraları təşkil edir. Bəs müəllif yaradıcılıq səl- tənətinə aparan bu yolda nəyi möcüzə hesab edir? Məncə, sor- ğ uya dolğun və məqbul səslənən cavab şairin təfəkkür və daxili aləminin səlahiyyətli və ədalətli elçiləri olan misraları verir: Qəribədir, indi 15 Həqiqəti demək Möcüzə sayılır. O qədər həqiqət deyilməyib, Gizli qalıb ki, O qədər sözlər sinədə Məhbus olub ki, ndi həqiqəti deyəndə Ona möcüzə kimi baxırlar (23, s.41). Lakin bu mövzuya şairin bəslədiyi münasibət cəmiyyət həyatında poetik sözün tutduğu mövqeyə münasibəti son dərəcə prinsipial qayəyə malikdir. Şair sənətkar nəfəsinin elə əzəmi bir ölçüyə malik olduğuna inanır ki, o hətta, tarixin çarxını amalını ifadə edə biləcək istiqamətdə fırlanmağa yönəltəməyə qadirdir: Tarixin çarxı Ş airlərin Haqq səsinən fırlanır... Silkələyir zamanı, Yıxır səltənətləri, Bir şairin haqq səsi. Ş airlərdir uçuran Dünya deyilən qəfəsi (16, s.9). “Əlillər” qəzetinin əməkdaşı Dildar Rəfizadə şairin yara- dıcılığından bəhs edən məqaləsinə onun poetik sənət xəzi- nəsindən “Mən bir bəxtiyar insanam sevməkdə, sevilməkdə” misrasını ünvan vermişdir. nsanların daxili aləmlərinə nüfuz et- məkdə, onların təfəkkür dünyasının sirrlərinə yol tapmaqda ustad səriştəsinə malik olan filosof şair misralarına bu mənanı açıqlamağı həvalə etmişdir: Üç növdü adamlar: 16 Biri sürünür ilan kimi, O biri vurnuxur yerlə Göy arasında, Biri də qartal kimi uçur Səmada (18, s.85). Diqqəti cəlb edən və oxucunun köksündə məmnunluq hissləri doğuran ümdə mətləb ondan ibarətdir ki, müəllif bu mötəbər özül üzərində özünün sədaqət batinli, həqiqət mayalı mühakimlərini təqdim edə bilir. Bu təqdimin ən başlıca uğuru isə bir yaradıcı kimi şairin obrazını canlandıra bilməsindədir. Diqqət yetirməyə çox layiqdir: “Doktor Qulamrza Səbri Təbrizidə bu xüsusiyyətlərin üçü də cəmlənmişdir. Ruhən ədəbli, zahirən tərbiyəlidir. Əha- təsindəki canlı-cansız nə varsa hər şeyə şair gözü ilə, insan ürəyi ilə baxılmasına diqqət yetirir”. Azacıq aşağıda isə əlavə edir: “Sakit görünüşü, ahəstə danışığı ilə müsahibində mərha- manə ovqat yaradan şair qəlbən çılğındır, üsyankardır. Ötəri duyğulardan təsirlənsə belə özünə gəlməyi bacarır. Hər şeydən uca olmağa səy göstərir” (18, s. 187). ndi iki əsrə yaxındır ki, əmmaməli və süngülü biga- nələrin əli ilə ikiyə parçalanmış vətənin özünün və qədirşünas övladlarının köksülərində doğurduğu sızıltısının arası kəsilmir. Gələn hər yeni nəsil bu sızıltının başlıca dərmanı olan vüsala qovuşana qədər yaşatmaq əzmindədir. Söz yox ki, bu fəraq və həsrətə məlhəm tapmağı halal süd əmmiş övladlarının hamısı özlərinə müqəddəs borc hesab edirlər. Təbii ki, bu atəşin nəfəsi, hərarəti hər bir vətən övladının imkanları məsələyə münasibətlərini təqdim etmək imkanları həsəd aparılacaq həddə qədər genişdir. Bu mövzuya şairlik təbi vətənin klassik və müasir ənənələri əsasında, ingilis ədəbiy- yatının şair-filosof oğlu Vilyam Bleyk irsi bünövrəsi üzərində formalaşmış Qulamrza Səbri Təbrizinin özünəməxsus poetik 17 ölçü-biçisi vardır. Onun poetik qənatənin bünövrə daşını yığ- camlıq, inandırıcılıq, düşündürücülük, daxili yanğı təşkil edir: Biri Arazın o tayında, Biri bu tayında. Aralarında tikanlı sərhəd – Məftilləri.. Necə bir vətənə iki deyəsən? (16, s.38). Bu parçalanmanın təqsirini Arazın boynuna yıxmaq istə- yənələrə Qulamrza Təbrizinin sənətinə dərin rəğbət bəsləyən, onun hər uğurlu addımından sevinən Azərbaycanın xalq şairi Balaş Azəroğlunun son dərəcə məntiqi və ədalətli səslənən cavabı vardır: Bu vətən torpağını yarıya bölən, Tək Araz olsaydı mənim nə dərdim. nan ki, Arazın tutub belindən Mən onun özünü iki bölərdim (2, s. 107). Qulamrza Səbri Təbrizi təbiətin qüdrətli qüvvələri qar- ş ısında insan təzahürlü varlıqların parçalanmaya atdıqları imzanı gücsüz və aciz hesab edir. O, bu fikirdədir ki, doğan hər səhər, açılan hər sabah öz qanadlarında fərağın təslim olacağından, vətənin vüsal sübhünə qovuşacağından müjdələr gətirir: ...Xəzər birləşdirir Sularıyla. Toxunuram suya bu sahildə, Duyuram ruhumu o sahildə. Bir də, ay, səma birləşdirir, Günəş birləşdirir. Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|