Microsoft Word Tebrizden bashlanan dunya doc
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Vaqif Sultanlı filologiya elmləri doktoru, professor Ön sözün müəllifi: Bala ş Az əro ğlu
- ÖN SÖZ
| 1 SAB R NƏB OĞLU TƏBR ZDƏN BAŞLANAN DÜNYA Bakı-2010 2 BBK 46.3.1. N-47 Nəşrə hazırlayanı və elmi redaktoru: Vaqif Sultanlı filologiya elmləri doktoru, professor Ön sözün müəllifi: Balaş Azəroğlu, Azərbaycanın xalq şairi Rəyçi: Sürəyya Sultanova filologiya elmləri namizədi N-47 Sabir Nəbioğlu. Təbrizdən başlanan dünya, Bakı, Azərnəşr, 2010, 120 səh. Kitabda şair, ədəbiyyatşünas, ictimai-siyasi xadim, Bö- yük Britaniyanın Edinburq Universitetinin professoru Qulamrza Səbri Təbrizinin həyat və yaradıcılıq yolu araşdırılmışdır. 4603010000 qrifli nəşr M-651(07)2010 © G.S.Təbrizi, 2010 3 ÖN SÖZ Ə srimizin görkəmli siyasi xadimi və söz ustası Qulamrza Səbri Təbrizinin poetik yaradıcılığına söz sənətimizin cəfakeşi, tənqidçi və ədəbiyyatşünas Sabir Nəbioğlunun həsr etdiyi “Təb- rizdən başlanan dünya” adlı monoqrafiyası ilə maraqla tanış ol- dum. Əsərə yazacağım “Ön söz” üçün monoqrafiyadan aldığım bu sətirləri özül seçməyi qərara aldım: “Heç kəs dünyaya şair, rəssam, bəstəkar, hərbi sərkərdə kimi göz açmır. Həyat özü bu qabiliyyəti insanlarda formalaş- dırmağı zaman adlı ustada həvalə edir”. Milli poeziyamızın xəzinəsində bu fikrə təsdiq möhürü vuran sənət korifeyləri az olmamışdır. Bunun üçün tariximizin ə n yaxın dövrünü yada salaq: Cəlil Məmmədquluzadə, Mirzə Ə ləkbər Sabir, Cəfər Cabbarlı, Səməd Vurğun –dövrün, zamanın yetirmələri olan söz, sənət bahadırlarını yada salaq. Tale bizə XX əsrin görkəmli azərbaycanlısı ilə bir dövrdə yaşamaq xoşbəxtliyi nəsib etdi: Qulamrza Səbri Təbrizi. Bu nadir istedad sahibinin bir sənətkar kimi dünya şöh- rətini müəyyənləşdirən amillər sırasında hər şeydən əvvəl bütün varlığı ilə xalqının taleyinə bağlılığını qeyd etmək istərdim. Və- tən barədə düşüncələrini sənətin dili ilə ifadə etməkdə isə onun Azərbaycan, Şərq və Avropa ədəbiyyatı ilə yaxından tanışlıq, belə demək mümkün olsaydı, mübaliğə hesab edilməzdi ki, həlledici rol oynamışdır. Bu baxımdan qərbin görkəmli şairi və filosofu Vilyam Bleykin yaradıcılığı aparıcı əhəmiyyətə malik olmuşdur. Həyat və hadisələrə yüksəldiyi zirvəni müşahidə məntəqəsi seçməsi onun qələmi üçün mövzu müəyyənləşdirmək və aldığı həyat həqiqətləri barədə baxışlarını əks etdirməyə münbit zəmin yaratmışdır. Məncə, monoqrafiyanın müəllifi çox müdrikcəsinə bu rəyi müdafiə etmişdir. Şair üçün nə mövzu məhdudluğu, nə tərənnüm yasağı olmuşdır. Çox doğru qənaətdədir: xalqın, vətənin, bir qədər geniş götürsək bəşəriyyətin zəruri hesab 4 etdikləri problemləri misralara çevirməkdə o, məhdudiyyət tanı- mamışdır. Görkəmli söz ustası etiraf edir ki, heç vaxt şair olmaq xülyası ilə yaşamamışdır. Lakin bəşərin şair övladına bəxş etdiyi yazıb yaratmaq istedadına hörmət bəsləmişdir. Bu həqiqət onun misralarında özünün poetik həllini tapmışdır: Tarixin çarxı, şairlərin, haqq səsilə fırlanır. Belə bir təfəkkürə malik olması və onun misralarının dili ilə ifadə etməyi sənət aləmində qərhəmanlıq adlandırmaq heç də mübaliğə kimi səslənməzdi. Bir şair filosof kimi Qulamrza Səbri Təbrizinin qələminin mövzu dairəsi çox genişdir: parçalanmış vətənin taleyi, yurd həsrəti, ana qayğısından uzaqlıq, erməni təcavüzü, ölkədə baş alıb gedən rüşvət epidemiyası, ana dili və sairə mövzular şairin poetik dünyasının ən munis həmməclisləri olmuşlar. Onu bu problemlər barədə misralarını yazdıran qüvvə məhz vətən məhəbbəti, yurd sevgisi, həmvətənlərinə sahil ta- nımayan qayğısı olmuşdur. Necə bir vətənə iki deyəsən, utanı- ram görəndə ac uşaqları, dəyişmərəm Təbrizin bir palçıq evini – Britaniyadakı saraya. Bunlar şairin poetik aləmində hakim olan həqiqətlərin misralarının dili ilə ifadəsidir: stərsiniz birinin canını alasınız, ə n əvvəl dilini alın – ana dilini. Vətəndən söz açarkən alim dünyanın behişt guşələrindən olan Azərbaycanı dərdlərinin dərmanı, varlığının suyu, havası hesab edir. Şairin həyatının ən əzablı çağlarında vətənin ona analıq etmiş Quzey tayına məhəbbətini adi sözlərlə ifadə etmək çətin olardı. O, dəruni bir inamla vətənin Quzey tayını özü üçün ana, kilid vurulmuş dilini əsarətdən qurtaran, onu həyata qay- taran xilaskar hesab edir. 5 Mənə belə gəlir ki, Qulamrza Səbri Təbrizinin sənətkar aləmində ağır çəkili siyasi səyyarələr çox sərbəst şəkildə öz uçuşlarını davam etdirsələr də bəşəri seyrangahlarının öz ab- havası vardır. Mən onun bəşəri sevgidən söhbət açan misraları ilə tanış olduqda doğrusu, içərimdən bir “Əhsən” nidası qanad açıb pərvazlandı... Bu rəyi hansı misraların doğurduğu ilə istərdim oxucular da tanış olsunlar. Nə qədər yığcam, ötkəm, sərrast rəydir. Dişləri ağrıyan şair həkimə müraciət etməli olur. Həkim xəstəyə ona sarı baxmağı təklif edir. lahi, bu bircə baxışda nə ə zəmi cazibə qüvvəsi olarmış! Gözlər tuş gələn kimi xəstənin dişinin ağrısı kəsir. Ş airin qızı Leylanın ölümünün onda doğurduğu hissi yalnız əfsanələrdə rastlaşdığımız övlad məhəbbəti ilə yan-yana qoymaq olar. Şair Leylasının həyatla vidalaşmasına təkcə ata gözlərinin deyil, yaşadığı Londonun dumanlı göylərinin, ulduz- larının, buludlarının hönkür-hönkür göz yaşı axıtmalarından söh- bət açır. O, Leylasını itirməklə qürbət eldə bütün xöşbəxt- liklərini əldən verdiyindən haray çəkir, fəryad qoparır: Gözümün işığı, Tutub ulduzların əlindən Hara gedirsən? Ş air vətənsiz yaşamağı mənasız ömür hesab edir. O, gö- zəl vətəninin karrupsiya adlı, rüşvət ünvanlı minbaşlı yağıdan xilas olmasını arzulayır. Bu həqiqət vətənin tarixində sınaqdan keçirilmişdir. Bunun ən yaxın mərhələsi 21 Azər hərəkatının ünvanına aparıb çıxarır. Bəşərin həyat salnaməsinə əbədi həkk olunmuş həmin tarixi hadisə şairin qələminin tərənnümündə belə səslənir: Mən bir canlı tarixəm, Adım Azər. Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|