Microsoft Word tezson[2]. doc

 
29
Bozkırın  haşin  tabiat  şartları,  hayat  için,  sürüleri  için,  otlak  için  ve 
yağmalar  için  girişilen  muharebeler,  şahsını,  ailesini  ve  malını  muhafaza 
etmek  isteyen  herkesi  asker  olarak  yetiştirmiştir.  Herodotos  skitlerin  yaşam 
biçimini  anlatırken  aynı  zamanda  onların  genel  askeri  özelliklerini  de  ortaya 
koymaktadır;  “Kendilerine  saldıran  hiç  kimse,  onların  ellerinden  kurtulamaz 
ve  kendileri  istemedikleri  sürece  kimse  onları  bulup  bastıramaz;  öyle 
insanlardır  ki  ne  kentleri  vardır  ve  ne  kaleleri,  hepsi  de  atlıdır  ve  ok  atarak 
savaşırlar.  Evlerini  peşlerinde  taşırlar,  zira  ekip  biçerek  değil,  hayvancılıkla 
geçinirler,  evleri  arabalarıdır.  Böyle  insanlar  yenilebilir,  ele  düşürülebilir 
mi?”
109
  Herodotos’un  ifadelerinden  anlaşıldığı  üzere  savaşlarda  her  zaman 
baskın taraf  skitlerdir. Çünkü nereye ne zaman saldıracağına hep onlar karar 
verir;  onlara  ancak  yerlerini  bildiğinizde  saldırabilirsiniz  yine  de  her  zaman 
ortadan kaybolabilirler. 
Eskiçağ  tarih  yazarları  skitleri  cesur  ve  yiğit  savaşçılar  olarak  tasvir 
etmektedir.  Jordanes
110
  “ skitlerin  tüm  Asya  soyları  içinde  tek  okçular  ve  en 
yiğit  savaşçılar”  olduğunu  belirtmektedir.  Diodorus  Siculus’a  göre  “ skitler 
savaşlardaki  başarıları  ve  yiğitlikleri  sayesinde  topraklarını  genişletip  çok 
büyük bir egemenlik ve üne kavuşan bir soydur.”
111
 
 Olbia  şehrinde  bulunup  skitleri  yakından  tanıma  fırsatı  bulan  Dio 
Chrysostom
112
  “ skitleri    bütün  soylar  içerisinde  en  cenkçi  kavim”  olarak  
tanımlamaktadır.  Thukydides  de  skitlerden  övgü  ile  söz  eder;  “savaş 
kabiliyeti  ve  ordu  gücü  bakımından  skitlerle  mukayese  edilebilecek  bir 
Avrupa  Devleti  yoktur.  Ayrıca  Asya’da  bile  Avrupadakilerle  birleşip  skitlere 
karşı  durabilecek  hiçbir  kavim  yoktur.”
113
  skitlerin  kahramanlıkları  hısımları 
üzerinde  dehşet  uyandırmıştır  zira  Grek  ve  Roma  tarih  yazarları  Euksenos 
(misafirperver) olan Karadeniz’in adını Aksenos (konuk sevmez deniz) olarak 
değiştirmişlerdir.
114
  
                                         
109
 Herodotos,IV,46 
110
 Jordanes,Getika,46 
111
 Diodorus Siculus,II,43,1 
112
 Dio Chrysostom, Discourses,36 
113
 Thukydides, Peleponnesoslularla Atinalıların Savaşı, II,97 
114
 Strabon,VII,37, Plinius,IV,Xii,76 

---

 
30
Strabon  skitlerden  “adil,  gururlu  ve  en  özgürlüğüne  düşkün  kavim 
olarak bahsetmektedir.”
115
 
skitlerin  en  büyük  ideali  savaşmak  ve  kahramanlık  göstermekti.
116
 
Pomponius  Mela
117
  “ skitlerin  savaşmayı  çok  sevdiklerini”  belirtmektedir. 
Justinus  ise  skitlerin  korkusuz  olduğunu  vurgulamaktadır;  “ skitler  hiçbir  işe 
kaybetmekten  korkarak  girişmezler,  zafer  kazandıklarında  ünden  başka  bir 
ş
ey düşünmezler.”
118
  
skitlerin  toplum  içerisindeki  yerlerini  gösterdikleri  kahramanlıklar 
belirliyordu.
119
  Pomponius  Mela  bu  hususta  şöyle  söylemektedir;  “Daha  çok 
kişiyi öldüren onlar arasında üstün sayılır. Bununla birlikte birini öldürememek 
en  büyük  utançtır.”
120
  Ayrıca  savaştan  elde  edilen  ganimet  bir  adamın 
öldürdüğü  düşman  sayısıyla  orantılı  olarak  paylaştırılıyordu.
121
  Herodotos
122
 
“ skitlerin  öldürdükleri  düşmanın  kafatasını  topladıklarını  ve  krala 
götürdüklerini zira başka türlü ganimetten pay alamadıklarını” söylemektedir. 
Aynı  zamanda  savaşçıya  verilen  onuru  da  bu  belirliyordu.  Yine  Herodotos 
çok  düşman  öldüren  savaşçıların  yılda  bir  kez  yapılan  bir  törenle 
onurlandırıldığını  anlatmaktadır;  “Yılda  bir  her  vali  kendi  bölgesinde  bir 
krateros  içerisinde  su  ve  şarabı  karıştırır,  bir  düşman  yenmiş  olan  her  skit 
gelir  içer;  alacağında  böyle  bir  başarı  olmayanlar  bu  onur  şarabından 
içemezler;  hor  görülür  ve  kenarda  kalırlar,  bu  hal  en  ağır  hakarettir.  Buna 
karşılık  çok  sayıda  düşman  öldürmüş  olanlar,  iki  kupayla  gelir  ve  üst  üste 
içerler.”
123
 
skitlerin  savaşçı  özelliklerinin  dindeki  tezahuru  savaş  tanrısına 
tapımdır.  Pomponius  Mela  “ skitlerin  sadece  savaş  tanrısına  taptığını” 
söylemektedir.
124
    Herodotos  “ skitlerin  savaş  tanrısı  dışında  hiçbir  tanrıya 
                                         
115
 Strabon,VII,3.7 
116
 Rolle, A.g.e., s.82 
117
 Pomponius Mela,II.11 
118
 Justin, Histiriarum Philippicarum  n Epitomen Rebacti, II.1 
119
 Durmuş, A.g.m.,  
120
 Pomponius Mela,II.11 
121
 Trippet,A.g.e., s.19 
122
 Herodotos,IV,64 
123
 Herodotos,IV,62 
124
 Pomponius Mela,II,14 

---

 
31
heykel,  sunak,  tapınak  kurmadıklarını”
125
  bildirmektedir;  “Yalnızca  savaş 
tanrısı  için  ayrı  bir  tapınma  söz  konusudur.  Her  bölgede,  toplantı  yerlerinde 
bu tanrı adına şöyle bir tapınak yükselir: Üç stad eninde ve üç stad boyunda 
bir  alana,  üç  staddan  az  alçak  ve  ince  dallardan  yapılma  demetler  yığılır. 
Tepesi,  eni,  boyu  eşit  dörtgen  bir  terastır:  Üç  yanı  dimdik  iner.  Üstüne 
dördüncü yoldan çıkılır. Her yıl yüz elli araba dolusu yeni odun getirilip yığına 
eklenir. Çünkü fırtınalar yüzünden sürekli olarak çöker. Bu küçük tepenin en 
üstüne  demirden  yapılma  bir  pala  dikilidir,  bu  pala  çok  eski  olduğu  için  her 
bölgeden  saygı  görür.  Bu  palaya  her  yıl  sürü  hayvanları  ve  tabi  hepsinden 
daha cömertçe at kurban edilir.”
126
 
 
 
B-ASKER  TEŞK LAT 
 
Tarihçi  Thukidides  “ skitlerle  Avrupa  devletleri  mukayese  edildiğinde 
teker  teker  yada  Asya’da  ki  devletlerle  bile  birleştiğinde  skitlere  karşı 
durabilecek  bir  kavim  yoktur.”
127
  diyerek  skitlerin  askeri  yönden  oldukça 
güçlü bir millet olduğuna işaret etmektedir. 
skit  toplumunun  sosyal  ve  idari  yapısı  askeri  teşkilata  uygun 
ayarlanmıştı. Bu yüzden öncelikle  skitlerin sosyal ve idari yapısını ele almak 
faydalı olacaktır.  
Göçebe  toplumun  en  küçük  birimi  aile  idi.  Ailelerin  bir  araya 
gelmesinde  boylar  oluşmaktaydı.  MÖ.7-5  yy.larda  skitler  beyleri  etrafında 
toplanan  boy  toplulukları  halinde  yaşıyordu.
128
  Boyun  üyeleri  kan  kardeşliği 
ile  birbirine  bağlıydı.  Herodotos’ın  anlattığına  göre  kardeşlik  yemin  töreni 
ş
öyle yapılıyordu; “Toprak bir kupanın  içerisine şarap doldururlar; ant içecek 
olanlar  buna  kanlarını  karıştırırlar;  bunun  için  sivri  bir  şeyle  küçük  bir  delik 
açarlar yada kılıçla hafif çizerler; sonra kabın içerisine bir pala, oklar, bir balta 
                                         
125
  Herodotos,IV.59 
126
 Herodotos,IV.62 
127
 Thukidides,II.97 
128
 Melyukova, A.g.m. , s.151 
 

---