Microsoft Word Tural dissertasiya docx

50 

 

-

 yeni  texnologiyaların,  texnikanın,  ideya  və  biliklərin  istehsalçısı  olan 

müəssisələr şəbəkəsinin mövcudluğu;  

-

 yeni  ideya  və  texnologiyalar  əsasında  yeni  məhsul  istehsal  edən  istehsalat 

müəssisələri şəbəkəsinin mövcudluğu;  

-

 sadalanan  istehsal  proseslərinin  iştirakçılarının  (müəssisələr  və  digər 

subyektlərin) maliyyələşdirilməsi sisteminin mövcudluğu;  

-

 bütün tərəflər arasında münasibətlərin tənzimlənmə mexanizminin olması. 

Respublikamızın  sənaye  müəssisələrində  innovasiya  inkişafına    mane  olan 

amillərin təsnifatı cədvəldə təsvir edilmişdir.  

Cədvəl  5.   

 Sənaye müəssisələrində innovasiyalara mane olan amillər 

  

nnovasiyalara  mane  olan  amilləri  aşağıdakı  kimi  dəyərləndirən 

müəssisələrin sayı 

ə

sas və ya həlledici 

ə

həmiyyətli  

az əhəmiyyətli  

2

008 

2

009 

010 

013 

008 

009 

010 

013 

008 

009 

010 

0

1

3 

qtisadi amillər 

 

  

öz 

pul 

vəsaitinin 

kifayət 

 

qədər 

olmaması 

2

4 

3

5 

7 

5 

4 

1 

4 

8 

2 

5 

1 

4 

dövlət 

tərəfindən 

maliyyədövlət 

tərəfindən 

maliyyə 

yardımının 

kifayət 

qədər olmaması 

2

5 

1

9 

8 

3 

1 

3 

6 

2 

9 

9 

8 

0 

təzə 

məhsullara 

ödəniş 

qabiliyyətli 

tələbatın aşağı olması 

6

3

8 

6 

2 

5 

7 

8 

5 

8 

yeniliklərin 

dəyərinin    yüksək 

olması   

8

4

5 

3 

5 

3 

0 

5 

4 

5 

yüksək iqtisadi risk 

3

3

4 

5 

8 

0 

0 

4 

2 

3 

 təzə 

məhsullara 

çəkilən 

xərclərin 

7

4

7 

2 

0 

6 

6 

2 

7 

8 

6 

---

51 

 

əvəzinin  ödənilməsi 

müddətlərinin  uzun 

olması 

stehsal amilləri 

 

  

müəssisənin 

innovasiya 

potensialının  aşağı 

olması 

8

1

8 

9 

7 

8 

9 

5 

7 

8 

4 

3 

ixtisaslı 

işçilərin 

çatışmaması 

3

2

7 

0 

3 

8 

7 

6 

9 

yeni  texnologiyalar 

haqqında 

informasiyanın 

çatışmaması 

8

2

4 

9 

5 

5 

2 

6 

4 

9 

7 

müəssisələr 

tərəfindən 

yeniliklərin 

qəbul 

edilməməsi 

4

2

9 

0 

0 

0 

2 

2 

6 

9 

3 

0 

satış 

bazarları 

haqqında  

informasiyanın 

çatışmaması 

5

2

8 

3 

5 

9 

8 

5 

9 

digər  müəssisələr  və 

digər 

elmi  

təşkilatlar 

ilə 

kooperasiya 

üçün 

imkanların 

olmaması 

1

2

8 

6 

3 

1 

5 

8 

2 

7 

Digər səbəblər 

 

  

daha 

əvvəlki 

innovasiyalar 

nəticəsində 

təzə 

məhsullara  ehtiyacın 

olmaması 

2

3

5 

6 

7 

5 

5 

0 

innovasiya 

fəaliyyətini 

tənzimləyən 

və 

həvəsləndirən  

qanunvericilik 

və 

normativ- 

hüquqi 

sənədlərin olmaması 

7

2

5 

4 

0 

3 

1 

6 

5 

2 

7 

---

52 

 

innovasiya  prosesi 

müddətinin 

qeyri-

müəyyən olması 

4

2

9 

2 

5 

9 

4 

8 

innovasiya 

infrastrukturunun 

(vasitəçilik, 

informasiya,  hüquq, 

bank 

və 

s.xidmətlərinin)  

inkişaf etməməsi 

7

2

3 

4 

2 

2 

3 

5 

3 

0 

8 

texnologiyalar 

bazarının    inkişaf 

etməməsi 

5

2

4 

6 

2 

0 

9 

6 

4 

0 

1 

Mənbə: www.stat.gov.az 

  Cədvəli  təhlil  edərkən,  maliyyə  vəsaitinin  olmaması,  yüksək  iqtisadi  risk, 

yeniliklərin  dəyərinin  yüksək  olması,  müəssisələrin  innovasiya  potensialının  aşağı 

olması,  yeni  texnologiyalar  və  satış  bazarları  haqqında  informasiya  çatışmazlığı, 

müəssisələr tərəfindən yeniliklərin həvəslə qəbul edilməməsi, innovasiya fəaliyyətini 

tənzimləyən  və  həvəsləndirən  qanunvericilik  və  normativ-hüquqi  sənədlərin 

olmaması, innovasiya infrastrukturunun və texnologiyalar bazarının lazımınca inkişaf 

etdirilməməsi  və  s.  diqqəti  cəlb  edir.Qeyd  edilən  uyğunsuzluqları  nəzərə  alaraq, 

respublikamızın sənaye müəssisələrində innovasiyaya mane olan amilləri xarakter və 

əhəmiyyətliliyinə  görə  ümumiləşdirirkən  aydın  oldu  ki,  həmin  amillər  bütünlüklə 

iqtisadi,  istehsal  və  digər  səbəblərdən  təsnifləşirlər.Təhlil  göstərir  ki,  2008-2013-cü 

illərdə həmin amillər arasında iqtisadi amillər üstünlük təşkil etmişdir (21. səh.32). 

  Sənaye  cəhətdən  inkişaf  etmiş  ölkələrin  təcrübəsi  göstərmişdir  ki,  iri 

kommersiya  strukturlarının  yaradılması  sonradan  dəyişərək  kommersiya  predmetinə 

çevrilməsi mümkün olan biliklərin, orijinal ideyaların səmərəli qarşılıqlı mübadiləsini 

təmin etmək üçün lazımdır. Lakin yüksək artım potensialına malik olan kiçik və orta 

firmalar da iqtisadiyyatın kreativ sektorunun əhəmiyyətli hissəsini təşkil edir. Onlar 

üçün  qarşılıqlı  əməkdaşlıq  və  mübadilə  uğur  qazanmağın  ən  mühüm  amilidir.  Yeri 

gəlmişkən,  böyük  və  kiçik  firmalar  tədqiqatçıların  “innovasiyalı  əmək  bölgüsü” 

adlandırdıqları prosesdə xüsusi rol oynayırlar.  nnovasiyalar yeni ideyalar tapmaqdan 

---