Microsoft Word Tural dissertasiya docx
Yüklə 0,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Elmi- t ədqiqat sektorunun resurs t əminatı
- Elmi- t ədqiqat sektoruna m əsr əfl ərin strukturu.
- RBAYCANDA M LL NNOVAS YA S STEM N N FORMALA ŞMASININ MÜAS R V ƏZ YY ƏT 2.1 Az
43
Cədvəl 3. Elmi- tədqiqat sektorunun resurs təminatı
Tədqiqat çılarin sayi.min nəfər Tədqiqatçıl arin sayi.mln.nəf ərə Elmi-
tədqiqata məsrəflər. mld Dollar
Elmi- tədqiqata məsrəflər. ÜDM-ə%-
lə 1999 Elmi-
tədqiqata məsrəflər. ÜDM-ə%-lə 2009
ABŞ 1260
4374 398,2
2,64 2,78
Çin 811
634 120,6
0,76 1,7
Yaponiya 647 5085
148,7 3,02
3,33 AFR
265 3210
84,0 2,4
2,78 Rusiya
492 3415
33,7 1,0
1,24
mənbə:The Qlobal nnovation Report 2012.UNESCO.elektron resurs Yəqin ki, cədvəl göstəricilərinin ətraflı şərhinə ehtiyac yoxdur, çünki göstəricilər öz-özlüyündə bır çox məsələləri izah edir. Ancaq elmi–tədqiqatın proqram–məqsədli təşkilinin səmərəliliyini daha dürüst təsəvvür etmək üçün digər göstəricilərə istinad etmək olar.
44
Cədvəl 4. Elmi- tədqiqat sektoruna məsrəflərin strukturu.
Dövlət.məcm u xərclərdə payı.%-lə Sahibkarlıq sektoru. məcmu xərclərdə payı.%-lə Ali
təhsil. məcmu
xərclərdə payı.%-lə Xüsusi qeyri- sahibkarlıq sektoru. məcmu
xərclərdə payı.%-lə ABŞ 10,6
72,6 12,8
4 Yaponiya 8,3 78,5
11,6 1.6
Çin 18,3
73,3 18,5
- Fransa
14,5 68,2
17,3 - Rusiya 30,3 62,4
7,1 - mənbə:The Qlobal nnovation Report 2012.UNESCO.elektron resurs Cədvəldə göstərilən ölkələrin iqtisadi inkişaf və iqtisadi dinamika səviyyələri arasındakı fərqlər–məsələn, ABŞ, Çin və Rusiya arasındakı fərqlər yetərincə məlumdur. Bu baxımdan elmi–tədqiqatın proqram–məqsədli təşkilinin səmərəliliyi bir daha aşkarlanır. 45
FORMALAŞMASININ MÜAS R VƏZ YYƏT 2.1 Azərbaycanda elmi - texnoloji inkişafın mövcud durumu
nnovasiya fəaliyyətinin vəziyyəti hər bir dövlətdə cəmiyyətin və onun iqtisadiyyatının çox mühüm inkişaf indikatorudur. Sosial–iqtisadi məqsədlərə nail olmaq üçün innovasiyaların aktuallığı nəzərə alınaraq, innovasiya və investisiya fəaliyyətinin fəallaşdırılması Azərbaycan Respublikasının prioritet məsələləri kimi müəyyən edilmişdir. Bu baxımdan hal-hazırda respublikanın ən mühüm sosial- iqtisadi vəzifəsi istehsalatda elmi tədqiqatların tətbiqinin səmərəliliyinin yüksəldilməsidir. Ölkəmiz liberal bazar iqtisadiyyatının elmi əsaslarına və prinsiplərinə söykənən çevik iqtisadi siyasət sayəsində inkişafın keyfiyyətcə yeni mərhələsinə qədəm qoymuşdur. Azərbaycanda 2012-ci ildə iqtisadi artım qeyri-neft sektorunun inkişafının sürətləndirilməsində, iqtisadiyyatın diversifikasiyasında, sahibkarlığın və regionların inkişafında, əhalinin rifah halının yüksəlişində əldə edilmişdir. 2012-ci ildə ÜDM–un real artım tempi 2,2% təşkil etmiş və cari qiymətlərdə 54 mlrd. manat olmuşdur. Adambaşına düşən ÜDM–un həcmi 5884,5 manat (7490,5 ABŞ dolları) təşkil etmişdir. Neft–qaz sektorunda əvvəlki ilə nisbətən 5,0% azalma qeydə alınmış, bu sektorun ÜDM–da xüsusi çəkisi 47,3% təşkil etmişdir (2011-də 51,2%). 2012–ci ildə qeyri–neft sahələrinin inkişaf dinamikası bu sahənin 9,7% artması ilə nəticələnmişdir. Əvvəlki illə müqayisədə rabitə sahəsi 15,9%, nəqliyyat sahəsi 5%, tikinti sahəsi 18%, kənd təsərrüfatı 5,8%, ticarət sahəsi 9,6% artmışdır. 2012-ci ildə ölkədə iqtisadiyyatın və sosial sahələrin inkişafına bütün maliyyə mənbələri hesabına 15338.5 mln. manat və ya ötən ilin müvafiq dövründə olduğundan 18% çox əsas kapitala investisiya yönəldilmişdir. Əsas kapitala qoyulmuş vəsaitin 78.8%-ni daxili investisiyalar, 21.2%-ni isə xarici investisiyalar təşkil etmişdir. 2012-ci ildə əsas kapitala yönəldilmiş ümumi investisiyaların 11690.5 milyon manatı (76.2%-i) qeyri–neft bölməsinin, 3648 milyon
46
manatı (23.8%-i) isə neft bölməsinin inkişafında istifadə edilmişdir.2012-ci ilin 1 dekabr tarixinə iqtisadiyyata banklar tərəfindən kredit qoyuluşlarının həcmi keçən ilin 1 dekabr tarixinə nisbətən 22.1% artaraq 11721.3 mln. manat təşkil etmişdir (2011-ci ilin dekabr
ayının 1-nə
kredit qoyuluşlarının artımı 7.9%
olmuşdur)(mənbə:www.stat.gov.az Azərbaycan Dövlət Statstika Komitəsinin rəsmi göstəriciləri əsasında müəyyən edilmişdir.). Azərbaycanın dünya
iqtisadiyyatına inteqrasiyası kontekstində ölkə
iqtisadiyyatının innovasiyalı və rəqabətqabiliyyətli olması problemi dünya bazarı və qloballaşma prosesi meyarlarını anlamaq və uyğunlaşdırmaq zərurətini vurğulayır. Belə ki, müasir dünya üçün beynəlxalq innovasiya şəbəkələrinin formalaşması, müxtəlif ölkə və korporasiyaların birgə elmi-texniki tədqiqat və təkmilləşdirmələri xarakterikdir. “Qlobal dünyada ən yeni texnologiyaları mənimsəyən, insanın hərtərəfli inkişafına sərmayə qoyan millətlər rəqabətə daha davamlı olacaqlar. Millətin modernləşməsi, onun rəqabət potensialının artırılması zamanın qarşısıalınmaz tələbidir. Əgər biz müasir tarixin artan tələblərinə cavab vermək, Azərbaycanın daha da çiçəklənməsinə nail olmaq istəyiriksə, bu tələblə hesablaşmalıyıq” (5. I Fəsil ). Məlumdur ki, ölkəmiz bir çox sahələrdə rəqabətqabiliyyətli məhsul istehsalı potensialına malikdir. Ancaq ayrı-ayrı texnoloji nailiyyətlər əsas olanı əvəz etmir: Azərbaycanda yeni iqtisadiyyat yaranır, onun əsasında yüksək rəqabətqabiliyyətli iqtisadiyyata, innovasiyalara, müdrik dövlət idarəçiliyinə, biznes, elm, hakimiyyət və cəmiyyət arasında sıx əlaqələrin formalaşdırılmasına arxalanan innovasiya inkişaf modeli durur. Əlbəttə ki, innovasiya yönümlü iqtisadi inkişaf modelində sahələrin inkişafı və sahələrarası əlaqələrin formalaşması mühüm əhəmiyyətə malikdir. Bu baxımdan ölkəmizdə texnoloji mərkəzlərin yaradılması müsbət nəticə verə bilər. Bu tip elm və təhsil strukturlarının yaradılması (məs.: Sumqayıt texnoparkı) və elmi-texniki fəaliyyətinin inkişafı kiçik innovasiya müəssisələrinin təsisi və inkişafını, elmi-tədqiqat və təcrübi–konstruktor işlərinin kommersiyalaşdırılması və sənayeyə tətbiqini təmin edir. Yüklə 0,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|