Microsoft Word Tural dissertasiya docx
Yüklə 0,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.3. Milli innovasiya sisteml ərinin formala şmasının xarici t əcrüb əl əri
31
Əgər birinci forma hakimdirsə, o zaman satışa texnoloji tamalanmış formaya malik, istehsalda qismən yoxlanılmış intellektual məhsul çıxarılır. Lakin belə məhsul, bir qayda olaraq, daha az yeniliyə və proqressivliyə malik olur. ş burasındadır ki, səmərəli texnologiyanın buraxılmsı şirkətə sərf etmir, belə ki, birincisi, bu, ona rəqabət yaradır, ikincisi isə yeni bazarlarda yaranan, əlavə gəlir formasında olan “qaymaqların götürülməsinə” imkan vermir.Əgər elmi-texniki məhsul bazarda müstəqil elmi təşkilat tərəfindən reallaşdırılsa, bu halda məhsulun proqressivliyi və yeniliyi daha yüksəkdir, həmçinin qiymətinin daha aşağı olması da mümkündür.Sonuncu onunla bağlıdır ki, bu halda istehlakçı bazar və istehsal imkanları perspektivləri kifayət dərəcədə aydın olmayan elmi məhsulu əldə edir. Bir çox hallarda məhsul müəllifləri özləri reallaşdırılan elmi məhsulun həqiqi qiymətini bilmirlər.Bundan başqa, belə məhsul istehsalatın istehlakçısının araşdırıcı şöbələrində “ağıla çatdırıla” bilər, nəticədə öz elmi-texniki məhsulu əldə edib, onu patentləşdirmək olar. Texnologiyaların rəqabətə davamlılığı. Elmi-texniki məhsulun dünya bazarında rəqabətə davamlılığı məhsulun bazarının daxilə və ya xaricə istiqamətlənməsini təyin edir. ntellektual məhsulun dünya bazarında kifayət qədər rəqabətə davamlı olmaması bazarın genişləndirilməsi və keyfiyyət xassələrinin yaxşılaşdırılması məqsədilə elmi- texniki məhsul bazarına bir sıra təsirlərin göstərilməsini tələb edir, daha dəqiq desək: Yüksək texnoloji ETSK layihələrinin işlənib hazırlanmasına həvəsləndirmək məqsədilə ETSK dövlət bazarının süni genişləndirilməsi; ntellektual məhsul sektorunun qeyri-bazar baxımından genişləndirilməsi, elm və təhsilə dövlət xərclərinin artırılması; Qabaqcıl texnologiyaların yerli istehsala adaptəsi üçün onların idxal həcminin artırılması; Elmi–texniki ideyaların fərdi işləmələr (inkişaf etdirmə) əsasında texnoloji tamamlıq səviyyəsinə çatdırılması məqsədilə idxalının artırılması. Elmi–texniki məhsulun yetərsiz rəqabətədavamlılığı onun zəif texnoloji tamamlanması ilə bağlıdırsa, ixtiraların istehsalatda reallaşdırılması sahəsinə 32
sərmayələrin cəlb olunmasını stimullaşdırmaq, elm və istehsalın daha səmərəli birləşmə formalarını inkişaf etdirmək, sınaq və istehsalat şöbələrinin yaradılması məqsədləri üçün güzəştli kreditlərin verilməsi vacibdir. qtisadi inkişaf səviyyəsi. Ökənin iqtisadi inkişaf amili aşağıdakı istiqamətlərdə bazarın inkişafına aşkar təsir göstərir: Ödəmə qabiliyyətli tələbat tendensiyaları. stehsal sahəsinin inkişaf səviyyəsinin düşməsi yeniliklərin tətbiq olunmasına tələbatın azalmasına gətirib çıxarır (onlara fiziki tələbatın artması zamanı). Elmi-texniki məhsul bazarı durulur yaxud daralır; Elmin maliyyələşdirilməsi imkanları. stisadi inkişaf səviyyəsinin aşağı düşməsi dövlətin gəlirlərinin, nəticədə isə dövlətin elm üçün etdiyi xərclərin azalmasına gətirib çıxarır; Elmi xərclərin azalması elmi-texniki məhsulun dövlət bazarının daralmasına aparır;
stehsal həcminin azalması və dövlət büdcəsinin çatışmazlığı inflyasiyaya, kreditlərin bahalaşmasına gətirib çıxarır ki, bu da uzunmüdətli, yüksək texnolohi və daha perspektiv olan ETSK layihələri bazarında öz əksini tapır.
nkişaf etmiş olkələrin iqtisadi modeli fərqli strategiyalar əsasında qurulmuşdur. Yaponiya iri həcmli daxili bazarının imkanlarından tam istifadə edərək muxtəlifsahələrdə həm ozunun, həm də başqa olkələrdən alınmış yeni ideyaların kommersiyalaşmasınıntəşkili əsasında, Finlandiya bir sahədə (mobil telefonların istehsalı) ixtisaslaşmaqla, srail isə iri istehsalat sahələrini təşkil etmədən muxtəlif sahələrdə intellektual mulkiyyətin yaradılması ilə inkişaf yolunu secmişdir. nkişaf etmiş olkələrdə yuksək texnologiyalı inkişaf modelinin qurulması prosesinin muddəti barədə məlumatlar (cədvəl 1) olkəmizdə reallaşmaqda olan iqtisadi siyasətin nəticlərinin nə zaman nəticə verə biləcəyi barədə təsəvvür yarada bilər.
33
nkişaf etmiş olkələrdə yüksək texnologiyalara əsaslananiqtisadi modelin qurulma dövrləri Ölkə Hökumətin düşünülmüş siyaəstinin başlanğıcı dövru Nəticələrə nail olma dovru ABŞ 1960-cı illərin əvvəli 1980-ci illər 25 il srail 1980-ci illər 2000-ci illərin əvvəli 20 il Tayvan 1970-ci illərin əvvəli 1990-cı illərin sonu 25 il Cənu bi Koreya 1980-ci illər 2000-ci illərin əvvəli 20 il Finlandiya 1980-ci illər 2000-ci illərin əvvəli 20 il
Журнал
“Вопросы Экономики”, №1, с. 120-126 ABŞ–da dövlət xüsusi mülkiyyətli müəssisələrin yenilikçi fəaliyyətinin dəstəklənməsindən yaxından iştirak edir. Yeni məhsulların və texnologiyaların dəstəklənməsi üçün SB R (SmallBusiness nnovationResearch–KicikBiznes nnovasiyaTədqiqatlar )və
STRR (SmallBusinessTechnologyTransfer– KiçikBiznesTexnologiyalarının Ötürülməsi ) adlı dövlət proqramları fəaliyyət göstərir. Hər iki proqramABŞ–ın kiçik biznes üzrə Dövlət Agentliyi tərəfindən idarə olunur. Agentlik 11 federal orqanın yeni məhsulların alınmasına və ETSK –nin (elmi– tədqiqatvə sınaq–konstruktorişləri ) maliyyələşdirilməsinə yönələn vəsaitlərini idarə edir. Bu proqramın qrantlar şəklində bölüşdürülən ümumi həcmi 2 mlrd. dollara yaxındır [20]. Dövlət vəsaitlərinin ozəl müəssisələrə koçürülməsi həmin vəsaitlərin səmərəli istifadəsinəmustəqil nəzarətin təşkilini tələb edir. SB R–in işinin təhlilinə həsr olunmuş tədqiqatların birində dovlət qrantı almış yenilikci muəssisələrin nəticələri ilə analoji ölçülü və özəl vəsaitlərlə fəaliyyət gostərən yenilikçi müəssisələrin nəticələri müqayisə olunmuşdur. Bu zaman muəssisələrin bəzi fərdi xususiyyətləri–sahə mənsubiyyəti, yerləşdiyi region və s. də nəzərə alınmışdır. SB R proqramında qərarların qəbulunun elmi–texniki meyarlar və yaxud müəyyən ştatlara və ya sahələrə Yüklə 0,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|