Microsoft Word Tural dissertasiya docx

65 

 

Cədvəl.12. 

Elmi  nkişafı Fondunun əsas müsabiqələrinin nəticələri. 

llər 

2010 

2011 

 

2012 

 

ay 

Məbləğ.mln 

manat 

Say 

Məbləğ.

mln 

manat 

Say 

Məbləğ.

mln 

manat 

Layihə növü 

 

 

 

 

 

Fundamental

-tətbiqi 

1 

3,026 

50 

4,505 

27 

1,585 

Xüsusi 

0,074 

29 

0,370 

8 

0,315 

Pilot 

3,0 

3 

1,725 

4 

5,6 

Cəmi 

1 

6,1 

82 

6,6 

39 

7,6 

mənbə:E F-nun məlumatları 

Cədvəl  məlumatlarında  aydın  sezilir  ki,  Fond  nəinki  qısa  müddətdə  real 

fəaliyyəti  təmin  edə  blilb,  hətta  işin  effektivliyinin  artırılması  istiqamətlərini  də 

düezgün müəyyənləşdirə bilib.Belə ki, 3il ərzində pilot Layihələrin - daha əasalı və 

konkret nəticələrə ünvanlanan layihələrin həm miqdarı, həm də maliyyələşmə həcmi 

ciddi yüksəlib. 

Ümumiyyətlə,  Fondun  fəaliyyəti    elmi–tədqiqat  işlərinin  proqram–məqsədli 

təşkili məsələsinə yanaşmada da müsbət meyllərin güclənməsini şərtləndirib və elmi 

sferanın  bu  məsələyə  münasibəti  daha  ciddi  xarekter  almağa  başlayıb.  Bu  meyllər 

aşağıdakı cədvəldən də sezilir.  

Cədvəl.13. 

E F-ə təqdim edilən layihələr və nəticələr 

 

Təqdim 

edilən 

layihələr 

Ekspertizaya 

buraxılan layihələr  

Uğurlu layihələr 

2010 

218 

169 

51 

---

66 

 

2011 

184 

155 

82 

2012 

174 

122 

52 

Mənbə: E F-in məlumatları 

 Beləliklə,  qısa  müddətdə  kəmiyyət  parametrlərinin  keyfiyyət  parametrləri  ilə 

əvəzlənməsi  baş  verir.Təqdim  edilən  layihələrin  sayının  azalması  fonunda  uöurlu 

layihələrin sayının artımı vəya stabilliyi müşahidə olunur. 

Fondun  fəaliyyətinin  başqa  uğurlu  cəhəti  elmi–tədqiqat  istiqamətlərinə 

konseptual  yanaşmada  aşkara  çıxır  və  məhz  belə  yanaşma  təkcə  elmi–texnoloji 

baxımdan  əhəmiyyətli  layihələri  deyil,  həm  də  ölkənin  mədəni-mənəvi  irsinin 

qorunmasına  yönələn  layihələrin  də  maliyyələşdirilməsinə  imkan  yaradıb.Belə  ki, 

fond  2012-ci  ildə  "Şuşa"qrant  layihəsi  çərçivəsində  bu  yönlü  5  layihəyə  170  min 

manat vəsait ayırıb. 

Məlumdur  ki,  hər  hansı  bir  ölkədə  innovasiya  fəaliyyətinin  və  innovasiya 

sisteminin  formalaşmasını  başqa  bir  necə  əsaslı  faktor,  o  cümlədən  sahibkarlıq  və 

investisiya  fəaliyyətini  tənzimləyən  qanunvericilik  bazası,  sahibkalıq  və  investisya 

fəaliyyətini  dəstəkləməyə  yönələn  dövlət  siyasəti  -  kankret  və  ünvanlı  dövlət 

proqramlarının  hazırlanması  və  reallaşması  ilə,  xüsusi  mülkiyyətin  qorunmasına 

yönələn əməli tədbirlərlə və s.lə müəyyənləşən siyasətlə şərtlənir. 

Bu  baxımdan  innovasiya-  investisiya  mühitini  və  innovasiya  fəaliyyətini 

tənzimləyən qanunverici bazanı araşdırmaq məqsədəuyğundur. 

Şübhəsiz  ki,  innovasiya-investisiya  fəaliyyətinin  tənzimlənməsi  və  investisiya 

mühitinin  yaxşılaşması  baxımından  xüsusi  əhəmiyyətli  qanunverici  sənəd  vergi 

məcəlləsi  sayıla  bilərdi  və  2000-ci  ildə  bu  məcəllə  hazırlandı.  11  iyul,  2000-ci  ildə 

qəbul  olunan  Vergi  Məcəlləsi  2001-ci  il  yanvarın  1-dən  qüvvəyə  mindi.  Sonradan 

çoxsaylı  təkmilləşdirimələr  aparılan  Azərbaycan  Respublikası  Vergi  Məcəlləsində 

investisiya  fəaliyyətinin  və  innovasiya  proseslərinin  sürətlənməsiin  çox  əsaslı  həlli 

əksini tapdı. 

Ötən  əsrin  90-cı  illərinin  hüquqi  şəxslərin  mənfəət  vergisi  35%-li  dərəcələrlə 

tutulurdu. VM-nin qəbulu zaman bu dərəcə 27%- ə endirilmişdi, sonra 27% və 24%-ə 

---

67 

 

qədər  azaldıldı  -  nəhayət,  2009-cu  ildəki  növbəti  dəyişikliklə  mənfəət  vergisinin 

dərəcəsi hüquqi  və  hüquqi şəxs  yaratmadan  sahibkarlıqla  məşğul olan  fiziki  şəxslər 

üçün  20%-ə  qədər  azaldıldı  və  məqsəd  biri  idi.  Sahibkarlara  yeni  investisiya 

imkanları yaratmaq idi. 

Qaninvericiliyinin  xüsusilə  vergi  qanunvericiliyinin  innovasiya  proseslərinin 

tənzimlənməsindəki  çox  mühüm  bir  rolu  Vergi  Məcəlləsinin  X  fəslində  öz  əksini 

tapır.  Bu  fəslin  113  və  114-cü  maddələri  bu  baxımdan  çox  təkmil  hüquqi  əsaslar 

yaradır. 

113-cü maddəyə görə elmi-tədqiqat, layihə-axtarış, təcrübə-konstruktur işlərinə 

çəkilən xərclər ( kapital xərclər istina olmaqla) gəlirdən çıxılır.(5.147) 

Məcəllənin  114-cü  maddəsində  isə  amortizasiya  ayırmalarının  dərəcləri 

müəyyən olunur. 114-3-cü maddəyə bina və tikililər üçün amortizasiya norması 4%-

dir. 

114.3.2  -  ci  bənd  maşın,  avadanlıq  və  hesablama  texnikası  üçün  25%-li 

açortizasiya normaları müəyyən edir. 

114.3-cü bəndə görə nəqliyyat vasitələri 25%-li dərəcələrlə amortizasiyaya cəlb 

olunurlar. 

stifadə müddəti məum olmayan qeyri-maddi aktivlərə 10%-li,  məlum olanlara 

isə illər üzrə mütənasib normalar tətbiq edilir. (114.3.6). 

Beləliklə,  Azərbaycan  Respublikasının  Vergi  qanunvericiliyi  bir  sıra  inkişaf 

etmiş  ölkələrdə  tətbiq  olunan  sürətli  amortizasiya  hüqiqu  əsaslar  yaradıb.  Vergi 

qanunvericiliyi bu baxımdan bir qədər irəliləyib. VN-nin 114.3.8-ci maddəsinə görə 

cari ildə dəyəri faktiki ödənilmiş istehsal təyinatlı kapital qoyuluşları, habelə lzizinq 

obyekti olan əmlak üçün bu normalar 2 dəfə artırlır. 

Yəni, hər hansı müəssisə cari ildə dəyəri ( mln manat olan yeni avadanlıq alıb, 

quraşdırıb və istifadə edərsə, bu avadanlıq üçün 500min manat 50%-lə) amortizasiya 

məsrəfi  hesablaya  bilər.  Daha  dəqiqi,  vergiyə  cəlb  olunan  mənfəəti  500min  azalda 

bilər. Əlavə investisiya imkanları yaranar. 

---