Microsoft Word umumdunya ticar?T t?Skilatina uzvuluyun az?Rbaycan iqtisadiy doc
Yüklə 0,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Regional iqtisadi-ticar
- Sahibkarlı ğın inki şafına dövl ət d əst əyi
respublikanm xarici ticarət siyasəti liberal olaraq müəyyən edilmişdir. Bunun nəticəsi olaraq da 1991-ci ildən başlayaraq Azərbaycan bir neçə beynəlxalq xarici ticarət təşkilatlarına müraciət etmiş ѵə əksər təşkilatlar tərəfindən üzv olaraq qəbul edilmişdir. Digər təşkilatlarla isə danışıqlar davam etdirilir. Azərbaycanm üzv olduğu beynəlxalq ticarət təşkilatlarına Ümumdünya Gömrük Təşkilatını ѵə BMT-nin nkişaf ѵə Əməkdaşlıq üzrə Konfransını (UNCTAD) misal göstərmək olar. Ümumdünya Ticarət Təşkilatına (ÜTT) 1997-ci ildən başlayan üzvolma istiqamətində işlər isə hal-hazırda da davam edir.
Azərbaycan artıq 4 ölkə ilə (Türkiyə, Oman, BƏƏ, Gürcüstan) ikitərəfli danışıqları başa çatdırmış, 12 ölkə (ABŞ, AI, Hindistan, Tayvan, Braziliya, Isveçrə, Yaponiya, C.Koreya, Norveç, Kanada, Ekvador, Şri-Lanka) ііə isə ikitərəfli danışıqlar davam etməkdədir.
Ə məkdaşlıq Təşkilatının ( ƏT), slam Əməkdaşlığı Təşkilatınm, Qara Dəniz qtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının, GÜAM ѵə MDB-nin üzvüdür. ( ƏT) - Azərbaycanın fəal iştirak etdiyi ѵə onun beynəlxalq iqtisadi inteqrasiya ə laqələrində mühüm yer tutan regional inteqrasiya birliklərindən biri də qtisadi Ə məkdaşlıq Təşkilatıdır ( ƏT). Azərbaycan Respublikasınm ƏT-lə münasibətbri 1991-ci ilin fevral ayında, hələ SSR -nin tərkibində olarkən qurulmuşdur. 1992-ci ilin noyabrında ƏT-nin Nazirlər Şurasının növbədənkənar iclasında 7 dövlət (Azərbaycan, Əfqanıstan, Qazaxıstan, Özbəkistan, Tacikistan, Türkmənistan ѵə Qırğızıstan) üzvlüyünə qəbul edildi. 2010-cu ildə ƏT ölkələrinin Azərbaycan idxalındakı payı 18,4, ixracda isə 3,2 faiz təşkil etmişdir.
Tarixi keçmişi, dini, mədəni və mənəvi dəyərləri ilə islam dünyasının ayrılmaz hissəsi olan Azərbaycanın 1991-ci ilin dekabr ayında slam Konfransı Təşkilatına ( KT) üzv olması beynəlxalq aləmdə respublikamızın qarşısında yeni üfüqlər açdı. Bu təşkilata üzv olan ölkələr eyni zamanda Azərbaycanm güclü xarici ticarət müttəfıqləridir. Веləкі, bu təşkilata üzv olan 56 ölkənin Azərbaycanın idxalında payı isə 2010-cu ildə 20,1 faiz, ixracında isə 12,4 faiz təşkil etmişdir.
QD ƏT- Azərbaycan QD ƏT-in yaradılmasının ilk mərhələsindən başlayaraq təşkilatın fəaliyyətində, Bosfor Qətnaməsi və stanbul Bəyənnaməsinin hazırlanmasında iştirak etmişdir. Azərbaycan 1992-ci ildən təşkilatın üzvüdür. Respublikamızın QD ƏT-də iştirakının əsas məqsədləri təşkilatın əhatə etdiyi regionda malik olduğu rolunun möhkəmləndirilməsindən, Avropaya inteqrasiya siyasətini bütün ölçülərdə həyata keçirməsindən, Azərbaycanm tranzit potensialmın gücləndirilməsindən, regionun dövlətləri ilə çoxtərəfli əməkdaşlıq mexanizminin qurulmasından ibarətdir. Azərbaycan Albaniya ѵə Ermənistan istisna olmaqla digər QD ƏT ölkələri ilə Ticarət qtisadi Əməkdaşlıq haqqında Sazişlər imzalamışdır. MDB - Azərbaycan MDB-уə 1993-cü ilin sentyabr ayının 24-də üzv olmuşdur. Azərbaycan keçmiş SSR ölkələri ііə iqtisadi əlaqələrin qarşılıqlı maraq prinsipləri əsasmda inkişaf etdirilməsində maraqlıdır. Bu səbəbdən təsərrüfat ѵə iqtisadi əlaqələrin, əпəпəѵі bazarların Ьəфа edilməsi və dərinləşdirilməsi məqsədilə Azərbaycan MDB ölkələri ііə çoxtərəfli ѵə ikitərəfli əsasla bütün sahələrdə əməkdaşlığı davam etdirir. Azərbaycan Respublikası tərəfmdən MDB çərçivəsində 141 sənəd imzalanmışdır. Onlardan 12-si ratifıkasiya olunmuş, 75-i dövlətdaxili proseduralardan keçmişdir. MDB ölkələrinin 2010-cu ildə Azərbaycan idxalında payı 31,1, ixracında isə 9,3 faiz olmuşdur. GUAM - Azərbaycan həmçinin ÖGUAM təşkilatının da üzvüdür. 1997-ci ilin oktyabr aymda Birgə Deklarasiya imzalanaraq GUAM-ın Məşvərət forumu elan edilmişdir. Azərbaycan ÖGUAM çərçivəsində imzalanmış bütün sənədlərə qoşulmuşdur. GUAM çərçivəsində ticarət-iqtisadi əməkdaşlığm koordinasiyası Azərbaycana daimi neft istehlakçılarım ѵə onun ixracı üçün əlverişli marşrut əldə etməyə imkan verir. Eyni zamanda Azərbaycanm bu ölkələrlə qeyri-neft sektoru üzrə ixracmm həcmi də son illərdə yüksələn xətlə inkişaf edir. Beləki, Azərbaycanın 2010-cu ildə idxalmm 7,9, ixracının isə 6,1 faizi GUAM ölkələrinin payına düşmüşdür. Çoxtərəfli ѵə ikitərəfli ticarət sazişləri - bu sazişləri 2 qrupa bölə bilərik:
b) kitərəfli ticarət sazişləri. 2012-ci ilin sonuna kimi Azərbaycan Respublikası 32 ölkə ііə ikitərəfli Hökumətlərarası ticarət sazişi imzalanmışdır. 10 ölkə ііə isə ikitərəfli azad ticarət sazişi imzalanmışdır. Bu ölkələr MDB-yə üzv olan ölkələrdir. Ümumilikdə 40-dan çox ölkə ilə, Rusiya Federasiyasmın isə 10- dan çox subyekti ііə ticarət sahəsində müvafıq sazişlər (2 saylı əlavə) imzalanmışdır.
2011-ci illərdə bu istiqamətdə ardıcıl olaraq dövlət-sahibkar münasibətlərinin inkişaf etdirilməsi, dövlət tənzimlənməsi sisteminin, biznes mühitinə dair qanunvericiliyin və inzibati prosedurlarm təkmilləşdirilməsi, regionlarda sahibkarlığın inkişafı, sahibkarlığa dövlət
dəstəyi mexanizmlərinin formalaşdırılması, maarifləndirmə, iş adamlarmm işgüzar əlaqələrinin inkişafı ѵə müxtəlif növ xidmətlərin göstərilməsi kimi kompleks tədbirlər həyata keçirilmişdir. Bunun nəticəsidir ki, son illər ölkə iqtisadiyyatında və onım əsasını təşkil edən sahibkarlığm inkişafı sahəsində müşahidə edilən pozitiv meyllər daha qabarıq şəkildə özünü göstərir. 2012-ci ildə ümumi daxili məhsulun həcmində özəl sektorun рауı 85 faiz təşkil etmişdir. Aqrar sektor, sənaye, ticarət, mehmanxana ѵə iaşə xidməti, tikinti, nəqliyyat, rabitə kimi istehsal ѵə xidmət sahələrində qeyri-dövlət bölməsinin payı 70-99 faiz arasında dəyişir. Məşğulluğun 74 faizi özəl sektor tərəfındən təmin edilmişdir. Ümumi vergi daxilolmalarında qeyri-dövlət sektorunun payı 81,5 faiz ѵə özəl bölmədə istehsalın həcmi sənaye məhsulunun 87,3 faizini təşkil etmişdir. 1 yanvar 2013-ci il tarixinə sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan kiçik sahibkarlıq subyektlərinin sayı 248120, xarici və birgə müəssisələrinin sayı 1083, kənd təsərrüfatında fərdi sahibkarların sayı 2451 olmuşdur. Aqrar sektorda fəaliyyət göstərən sahibkarlar tərəfındən istehsal edilən məhsullar üçün yeni bazarların tapılmasının stimullaşdırılması məqsədilə 2011-ci ildə Almaniyanın Berlin şəhərində keçirilmiş "Beynəlxalq Yaşıl Həftə-2011" sərgisində, Almaniyanın Nümberq şəhərində keçirilmiş "Biofak" beynəlxalq Yüklə 0,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|