Microsoft Word umumdunya ticar?T t?Skilatina uzvuluyun az?Rbaycan iqtisadiy doc
Yüklə 0,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bayramlı Emin Shirviya
• xracın diversifikasiyası fasiləsiz olaraq həyata keçirilməli, hazır məhsulların ümumixracatda xüsusi çəkisi durmadan artırılmalıdır; • xracın dövlət həvəsləndirməsi sisteminin formalaşdırılması, onun optimal səviyyəsinə nail olunması; • xracda «könüllü mərkəzləşmə» yaratmaqla informasiya təminatını yüksəltmək və zəruri hallarda strateji alyansların tərkibinə daxil olmaq; • Birgə sahibkarlığın inkişafına proqramm-məqsədli yanaşma və onun cari problemlərin həllinə istiqamətləndirilməsi; • Manatın süni surətdə deralvasiyası praktikasına son qoymaq və məqsədyönlü devalvasiya siyasəti yeritməklə ixracın artırılması üçün şə rait yaratmaq. 4. qtisadi artımla xarici ticarət strategiyası arasında səmərəlilik meyarları ə sasında üzvü vəhdətin formalaşdırılması yönümünqdə konseptual istiqamətlər müəyyənləşdirilməlidir. 5. dxallıq struktur divervifikasiyasından dövlət tənzimlənməsi və azsaylı nomenklatura üzrə idxal asılılığının aradan qaldırılması. 6. Mövcud regional ticarət bloklarından hər hansı birinin çərçivəsində manatın regional dönərliyinə nail olunması və ilkin vaxtlarda xarici ticarət dövriyyəsinin 25-30 %-nin manatla aparılması. 7. Regional aspektdə (keçid dövrü ərzində) biliteral asılılığın formalaşmaması naminə mültiliteral əlaqələrin inkişaf etdirilməsi. 8. Ölkənin xarici ticarət rejiminin optimallaşdırılması naminə Ümumdünya Ticarət Təşkilatına daxil olmanın zəruriliyi. 9. Xarici ticarət sferasında ümumilli mənafelərin təminatı mühümlüyünü nəzərə almaqla ölkə iqtisadiyyatında iqtisadi klaster praktikasından istifadə edilməsi.
Ə
1. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası. Bakı: "Qanun " , 1999, 59 2. Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi, Bakı: "Qanun" , 2006, 703 3. Azərbaycan Respublikasının "Xarici investisiyaların qorunması haqqında" Qanunu, 15 yanvar 1992 4. Azərbaycan Respublikasının " Lizinq xidmətləri haqqında " Qanunu, 29 noyabr 1994 5. Azərbaycan Respublikasının "Azərbaycan Respublikasında dövlət
mülkiyyətinin özəlləşdirilməsi haqqında" Qanunu, "Biznesmenin Bülleteni", Bakı "Qanun" 1995, 17 s. 6. Azərbaycan Respublikasının "Aqrar islahatların əsasları haqqında" Qanunu, 18fevral 1995 7. Azərbaycan Respublikasının "Torpaq islahatları haqqında" Qanunu, "Biznesmenin Bülleteni" Bakı "Qanun" 1996, 21s. 8. Azərbaycan Respublikasının " Bələdiyyələrin starusu haqqında " Qanunu 02 iyul 1999 9. Azərbaycan Respublikasının «Əmək miqrasiyası haqqında» Qanunu, 23 mart 2001. 10. Azərbaycan Respublikasının «Tənzimlənən qiymətlər haqqında» Qanunu 30 may 2003-cü il, 98 s. 11. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 iyun 1997-ci il tarixli, 609 saylı Fərmanı ilə təsdiq olunmuş «Azərbaycan Respublikasında idxal- ixrac əməliyyatlarının tənzimlənməsi Qaydaları». 12. Azərbaycan Respublikasında kiçik və orta sahibkarlığın inkişafının Dövlət Proqramı ( 2002-2005) Bakı 2002, 15 s. 13. Azərbaycan Respublikasında yoxsulluğun azaldılması və iqtisadi inkişaf üzrə Dövlət Proqramı (2003-2005 -ci illər ) Bakı "RN" 2003, 296 s. 14. Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı (2004-2008-ci illər), Bakı: «Nurlar», 2004, 160 s. 15. Azərbaycan Respublikasının yanacaq-enerci kompleksinin inkişafı (2005- 2015-ci illər) üzrə Dövlət Proqrammı. 14 fevral 2005-ci il . 16. Azərbaycan Respublikasının Sosial-iqtisadi inkişaf strategiyasının əsas istiqamətləri (2001-2010-cu illər), Bakı: 2001, Azərbaycan Respublikası qtisadi nkişaf Nazirliyinin materialı, 113 s. 17. Azərbaycan Respublikası qtisadi nkişaf Nazirliyi. Azərbaycan Respublikasının 2008-ci il və gələn 3 il üzrə iqtisadi-sosial inkişaf konsepsiyası və proqnoz göstəriciləri. Bakı: 2007, 109 s. 18. Azərbaycan Respublikasında dövlət mülkiyyətinin özəlləşdirilməsinə dair qanunvericilik. Sənədlər toplusu, -ci cild, Bakı 1997, 116 s. 19. "Azərbaycan. Ölkələrin iqtisadi təhlili." Ümumdünya Bankı, 1999 20. Azərbaycan Respublikasında kiçik və orta sahibkarlığın ( qanunlar, normativ sənədlər, analitik materiallar ) Bakı "Araz" 2000, 188 s. 21. Azərbaycan Respublikasında rəqabətin qorunması və təbii inhisarların tənzimlənməsi (qanunlar, normativ sənədlər, analitik məlumatlar) Bakı 2000, 273 s.
22. Azərbaycanın regionları. Statistik məcmuə, Bakı: «Səda», 2001, 604 s. 23. Statistik Məcmuə, Bakı 2002 24. Azərbaycanın statistik göstəriciləri-2002-2007. Bakı: «Səda», 2007, 721 s. 25. Azərbaycan Respublikasının Sənaye Statistikası Məcmuəsi, Bakı "Səda" 2007 571 s. 26. Azərbaycan rəqəmlərdə: 2011 Azərbaycan Respublikası Dövlət Syatistika Komitəsi , Bakı "Səda" 2011, 247 s. 79. qtisad elmləri: nəzəriyyə və praktika jurnalı, 2002 80. "Azərbaycan" qazeti 81. "Xalq" qazeti, 18 may 2002, №1120 (240760) 82."Respublika " qazeti, 19 may 2002, №113 (1449) 83.ЭХО, 15 may 2002, №90 (335) 84.WWW.UNIDO.ORG. 85.WWW.IMF.ORG. 86.WWW.WTO.ORG. 87.Monthly Bulletin of Statistikcs 2009 88.World Investment Report 2006 . U.N. 2006 89. World Investment Report 2007. U.N. N.Y. 2007. 90.World Investment Report 2008 U. N. N.Y. 2008. 91. World Investment Report 2009 U.N. N.Y. 2009. 92. WWW:
http://www.eubasics.allmansland.com/ , http://www.europa.eu.int/ 93. UNCTAD. The Growth of Domestic Capital Markets. 2009, 27-28 мay
Байрамлы
Емин Ширвия
РЕЗЮМЕ
Главная цель диссертации заключается в исследовании специфических свойств
внешнеторговой политики в условиях переходной экономики и выработке конкретных предложений и рекомендаций по определению возможностей ее оптимизации. В диссертационной работе проведены широкие исследования по изучению концептуальных основ внешнеторговой политики в современный период , обобщению ретроспективных взглядов на ее генезис, выявлению специфических свойств торговой политики в условиях переходного периода и исследованию новых парадигм касательно Всемирной Торговой Организации . С использованием
различных показателей
всесторонне проанализированы современное состояние, структура, география и динамика развития
внешнеторговых связей страны, изучены и оценены нормы и процедуры торгового режима, исследована правовая база внешнеторговой политики
, проанализированы потенциальные возможности взаимоотношений Азербайджанской Республикой с ВТО, исследовано соответствие общих принципов организации Азербайджанской реальности и определены ограниченные условия перехода к унифицированным принципам.
Bayramlı Emin Shirviya
СAММUРЙ
Тще маин пурпосе оф тще диссертатион ис тще ресеаржщ оф фореиэн траде полижй пежулитартиес ин терм соф транситион ежономй Анд воркинэ оут тще жонжрете пропосалс Анд режоммендатионс он дефининэ оппортунитиес оф итс оптимизатион. Ехтенсиве ресеаржщ он жонсептуал базижс оф фореиэн траде полижй повадайс, тще эенерализатион оф ретроспежтиве аппроажщес то итя эенесис, тще ревелатион оф траде полижй пежулиаритиес ин термs оф транситион период, Анд студй оф тще WТО парадиэмс аре жонсидеред ин тщис диссетатион. Усинг вариоус индижаторс тще журрент ситуатионс, структуре, эеоэрапщй Анд дйнамижс оф жоунтрйс фореиэн траде релатионс девелопмент вере тщороуэщлй аналйзед, тще рулес aнд прожедурес оф траде реэиме вере студиед aнд евалуатед, тще леэал басе оф фореиэн траде полижй wас ресеаржщед, тще потентиал оф релатионсщир бетвеен Азербаиъан aнд тще WТО wас аналйзед, тще сомплианс оф тще WТО эенерал принсиплес wитщ Азербаиъан реалитй вас инвестиэатед aнд тще лимитs оф транситион то унифиед принсиплес wере идентифиед.
Азярбайжан Дювлят Игтисад Университетинин Magistratura Mərkəzinin 2892-жi груп маэистри Bayramlı Emin Şirviyə oglunun yazdığı “Ümumdünya ticarət təşkilatına üzvülüyün Azərbaycan iqtisadiyyatının inkişafı və struktur dəyişiklərinə təsiri”mövzusunda yazdıgı dissertasiya ишиня
Р Я Й Bazar iqtisadiyyatına keçidlə əlaqədar olaraq inzibati-amirlik sisteminə xas olan bütün prinsiplər, o cümlədən xarici iqtisadi fəaliyyət üzərində dövlət inhisarı aradan qaldırılmış, tamamilə yeni fərqli məzmuna malik situasiya formalaşmışdır. Keçid iqtisadiyyatlı ölkələrdə həyata keçirilən islahatlar təkcə forma dəyişikliyini deyil, eləcə də xarici iqtisadi münasibətlərin təkrar istehsal proseslərini əhatə etməklə, qlobal səviyyəli inkişaf qanunauyğunluqlarına maksimum dərəcədə müvafiq gələn xarici ticarət siyasətinin formialaşdıрылmasına yönəlmişdir. Xarici iqtisadi siyasət- milli iqtisadiyyatın dünya bazarında müəyyən üstünlüklər əldə etməyə və eyni zamanda, daxili bazarı xarici rəqabətdən qorumağa yönəldilmiş tədbirlər sistemidir. Onun məzmun tutumluluğu ölkənin ictimai quruluşunun daxili təbiyətindən, milli iqtisadiyyatın qarşısında duran vəzifədən və xarici amillər kompleksinin təsir gücündən asılı olaraq formalaşır. Ишин I фяслиндя Xarici ticarət əlaqələrinin tənzimlənməsinin nəzəri əsasları юйрянилир. II фясил «Azərbaycanın xarici ticarət strategiyasının sistemli təhlili » ня щяср едилмишдир. Бурада эениш тящлил апарылмышдыр. Сон фясилдя ися «Azərbaycanın ÜTT ilə xarici ticarət əlaqələrinin tənzimlənməsinin təkmilləşdirilməsi istiqamətləri » юйрянилиб изащ едилмишдир.. Буна эюря дя иши тамамланмыш маэистр диссертасийасы щесаб етмяк олар. Ишин мцдафияйя бурахылмасы мягсядяуйьундур.
Prof. A.Ş.Şəkərəliyev
Азярбайжан Дювлят Игтисад Университетинин Magistratura Mərkəzinin 2892-жi груп маэистри Bayramlı Emin Şirviyə oglunun yazdığı “Ümumdünya ticarət təşkilatına üzvülüyün Azərbaycan iqtisadiyyatının inkişafı və struktur dəyişiklərinə təsiri”mövzusunda yazdıgı dissertasiya ишиня
Р Я Й
Müasir dövrdə real bazar münasibətləri şəraitində Milli sosial-iqtisadi inkişafın daxili və xarici amilləri arasında sıx qarşılıqlı əlaqə və qarşılıqlı asılılıq formalaşır. Bu prosesin ümuminkişaf qanunauyğunluqları və bütövlükdə qlobal iqtisadi prosesin daxili təbiətinə aid olan və məntiqi xüsusiyyətlərdən doğan bir hadisə olduğu heç bir şübhə doğurmur. Bu baxımdan Azərbaycanın müasir inkişaf mərhələsində Milli iqtisadiyyatın formalaşması və mövcud problemlərin heç olmazsa kəskinlik dərəcəsinin azalması səpgisində xarici ticarətin mühümlüyü və zəruriliyi ilk baxımdan meydana çıxır. Hal-hazırda Respublikamız bir sıra problemlə qarşılaşmışdır ki, onların həlli ümumiyyətlə Azərbaycan dövlətinin mövcudluğu və inkişafına birbaşa təsir göstərmək iqtidarındadır. Məhz, bu baxımdan ölkənin xarici ticarət strategiyasının zəruriliyi istiqamətində problemin qoyuluşu öz aktuallığı ilə səciyyələnir. Dissertasiya iши çox aktual bir mövzuya həsr edilmişdir, йазылмасында нязяри вя тяжрцби материаллардан кифайят гядяр истифадя етмиш, тящлилляр апармыш вя бу истигамятдя мювжуд олан чатышмамазлыглары арадан галдырмаг цчцн бир сыра ямяли тяклифляр вермишдир. Dissertasiya ишиндя гойулан мясялялярин мцсбят изащ едилдийини нязяря алараг, онун гябул едилиб мцдафияйя бурахылмасыны мягсядяуйьун щесаб едирям.
Dos. M.M.Məmmədli REFERAT Bazar iqtisadiyyatına keçidlə əlaqədar olaraq inzibati-amirlik sisteminə xas olan bütün prinsiplər, o cümlədən xarici iqtisadi fəaliyyət üzərində dövlət inhisarı aradan qaldırılmış, tamamilə yeni fərqli məzmuna malik situasiya formalaşmışdır. Keçid iqtisadiyyatlı ölkələrdə həyata keçirilən islahatlar təkcə forma dəyişikliyini deyil, eləsə də xarici iqtisadi münasibətlərin təkrar istehsal proseslərini əhatə etməklə, qlobal səviyyəli inkişaf qanunauyğunluqlarına maksimum dərəcədə müvafiq gələn xarici ticarət strategiyasının formalaşdırılmasına yönəldilmişdir. Son 10 illik inkişaf dinamikası göstərir ki, iqtisadiyyatın “açıq”lıq dərəcəsinin yüksəldilməsi və bazar münasibətlərinin təşəkkülü istiqamətində nailiyyətlər əldə olunmuş, milli iqtisadi subyektlərə beynəlxalq rəqabətin təsir gücü hissediləcək dərəcədə artmışdır. Digər tərəfdən, dünya iqtisadiyyatında baş verən prosseslərin (iqtisadi inteqrasiya və qloballaşma, istehsal və kapitalın transmilliləşməsi prosessinin sürətlənməsi və s.) təsiri nəticəsində ölkədaxili iqtisadi münasibətlərin yeni modifikasiyası meydana çıxmış, xarici iqtisadi fəaliyyətin dövlət tənzimlənməsi problemi daha da kəskinləşmişdir. Qeyd etmək lazımdır ki, bütün bunlar Azərbaycan Respublikasının xarici iqtisadi fəaliyyətinin təşkili və idarə edilməsi sferasında dinamik xarakterli dəyişik- liklərin aparılmasını tələb edir. Keçid iqtisadiyyatının spesifik xüsusiyyətlərinin nəzərə alınması zəruriliyi ilə ölkənin milli mənafelərinin təminatı, digər tərəfdən isə müasir qlobal meyl və təmayüllər arasında optimal mütənasibliyin formalaşdı- rılmasında əsas ağırlık məhz xarici ticarət strategiyasının üzərinə düşür. Belə ki, ölkə iqtisadiyyatında həyata keçirilən struktur modernləşmə iqtisadi artımın da- vamlılığına nail olma, mənafe subyektləri arasında düzgün tənasüblüyün formalaş- ması, bölgü sferasında prioritetlərin nəzərə alınması və ümumiyyətlə, dünya iqtisadiyyatına effektiv qoşulma prosessində real gerçəkliyə söykənməklə həyata keçirilən xarici ticarət strategiyası həlledici əhəmiyyət daşıyır. Eyni zamanda real bazarın və milli iqtisadiyyatın hələ formalaşma mərhələsində olduğunu diqqət mər- kəzində saxlamaqla, xarici ticarət strategiyasının formaları və tərkib ünsürlərinin seçilməsində real situasiyaya adekvatlığın təminatı da xüsusi aktuallıq kəsb edir. Xarici ticarət strategiyasının formalaşdırılması və tətbiqi probleminin komp- leks xarakterə malikliyi, onun iqtisadiyyatın bütün səviyyələri(mikro, mezo,makro) və sferaları ilə sıx qarşılıqlı bağlılığı, bu bağlılığın funksional məzmununun müxtəlif aspektlərinin mövcudluğu əksər iqtisadi məktəblərin nəzər-diqqətini cəlb etmiş və qeyd olunan yönümdə tədqiqatlar bu gün də davam etməkdədir. Xarici ticarətin fundamental problemləri C.Keynsin, A.Marşallın, P.Linderfin, M.Pebro- nun, V.Rıbalkinin, P.Kruqmanın, C.Saksın və digərlərinin əsərlərində bütün təfərrüatı ilə araşdırılmışdır.
Xarici ticarət strategiyasının nəzəri dərki və dövlət tənzimlənməsi problem- ləri isə A.Atkinsanın, B.Belaşanın, C.Blekin, P.Samuelsonun, C.Stiqlisin, Y.Tim- bergenin, R.Consun, Q.Fişerin və s. tədqiqatlarında sistemli şəkildə öz əksini tapmışdır.
Sabiq SSR nin süqutu və ardıcıl olaraq həyata keçirilən liberallaşdırma nəticəsində yeni müstəqillik əldə etmiş ölkələrin dünya iqtisadiyyatına inteqrasi- yası prosessinin getdikcə güclənməsi xarici ticarət strategiyasını elmi tədqiqatların başlıca mövzularından birinə çevirmişdir. Bu baxımdan rus tədqiqatçılarından A.Maşinin, S.Qonçarenkonun, V.Evstiqnevin, S.Sışkovun, A.Roqocinin, A.Fedo- rovskinin araşdırmaları səciyyəvidir.
Bununla belə qeyd etmək lazımdır ki, xarici ticarət strategiyasının optimallaşdırılması sferasında bir sıra problemlər sistemli araşdırmalara məruz qalmamışdır. Söhbət hər şeydən əvvəl xarici ticarət münasibətlərində liberallaşdırma siyasətinin və eləcə də, ticarət maneələrinin inkişafa təsirindən, xarici ticarət strategiyası ilə iqtisadi artım, ətraf mühit və institutsional inkişaf arasında qarşılıqlı bağlılığın tədqiqindən, xarici
ticarət siyasətinin modelləşdirilməsi problemindən, eləcə də beynəlxalq norma və standartlara uyğunlaşmanın daxili mexanizmindən gedir və s.
Məhz problemin elmi tədqiqinin sistemlilik nöqteyi nəzərindən əhatə dairə- sinin natamamlığı dissertasiya mövzusunun seçilməsi və tədqiqatın məqsədini ə
Yüklə 0,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|