Microsoft Word umumdunya ticar?T t?Skilatina uzvuluyun az?Rbaycan iqtisadiy doc
Yüklə 0,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
güclü dövlət siyasətinin və düzgün şəkildə həyata keçirilən ticarət əlaqələrinin nəticəsidir. Beynəlxalq ticarətin inkişaf etdirilməsi üçün dünya ölkələri arasında ə məkdaşlığı daha da artırmaq lazımdır. Bunun üçün ölkələr arasında münaqişələrin həlli yollarını tapmaq lazımdır. Məhsul və xidmətlərin dünya bazarında qiymət dəyişilməsinin qorunub saxlanılması üçün yolların axtarıb tapılması üçün EOÖ – lərə EÖ – lərin maliyyə yardımlarının və kreditlərin verilməsi sayəsində Dünya bazarında hər bir məhsul üzrə azad rəqabət zonalarının yaradılması beynəlxalq ticarətin inkişafında güclü təsir göstərə bilər. Təbii sərvətlərdən və resurslardan daha səmərəli istifadə etmək üçün müasir texnika və texnologiyaların tətbiq olunması da beynəlxalq ticarətin inkişafına şərait yarada bilər. nkişaf etmiş ölkələrlə yanaşı inkişaf etməkdə olan ölkələr də ildə bir neçə dəfə sərgi, yarmarka, torqların təşkil olunması beynəlxalq ticarət iştirakçıları olan ölkələrin öz məhsullarını təqdim etmək və tanıtmaq üçün real vasitələrdən istifadə etmək beynəlxalq ticarətə müsbət təsir göstərər. ETT – nin yeniliklərindən istifadə, eləcə də bir çox ölkələrdə zəif həyata keçirilən və ya hələ də istifadə olunmayan elektron ticarətin hüdudlarını genişləndirməklə ticarət münasibətlərini genişləndirmək olar. Beynəlxalq ticarətdə alqı – satqı məsləhətləşmələri və məlumatların elektron ötürülməsi üçün lazımi sistem və avadanlıqlarda istifadə beynəlxalq ticarət əməliyyatlarının sadələşdirilməsinə kömək edə və vaxt itkisinə yol verilməz.
FƏS LII.AZƏRBAYCANIN XAR C T CARƏT STRATEG YASININ S STEML TƏHL L 2.1. Azərbaycanın xarici ticarət əlaqələrinin inkişaf dinamikası Qloballaşma XX əsrin sonundan başlayaraq ictimai həyatın bütün sahələrini ə hatə edən dünyavi bir proses kimi çıxış edir. Ölkələrin iqtisadi açıqlığının güclənməsı, milli ticarət rejimlərinin və kapital axınlarının liberallaşması, TMK-rın sayının və rolunun surətlə artması, qlobal maliyyə sisteminin və ümumdünya informasiya şəbəkəsinin ( nternet) formalaşması və s. dünya iqtisadiyyatının qloballaşması ilə xarakterizə olunur. Yaranmış vəziyyətdə iqtisadi inkişafın proqressiv amilləri kimi kapital, ETT-nin nailiyyətləri və istehsal amillərinin intellektuallaşdırılması çıxış edir. Təbii resurslar və işçi qüvvəsi isə «arxa» plana keçir və nəticədə beynəlxalq istehsal və ticarət əlaqələrinin güc mərkəzinin yüksək texnoloji, elm tutumlu və informasiya məhsullarının həmçinin dünya iqtisadiyyatının özəyini təşkil edən qabaqcıl ölkələrin istehsalı üzrə ixtisaslaşdığı maliyyə, idarəetmə, informasiya və digər növ xidmətlərin isehsalı səthinə keçidi müşahidə olunur. Ümummilli Lider Heydər Əliyevin sosial-iqtisadi inkişaf strategiyasının Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab lham Əliyev tərəfindən inamla davam etdirilməsi sayəsində Azərbaycanda yaradılmış sosial-iqtisadi potensial davamlı iqtisadi inkişafı və makroiqtisadi sabitliyi təmin etmişdir. Bu strategiyanın həyata keçirilməsi nəticəsində iqtisadiyyatın diversifikasiyası, qeyri-neft sahələrinin, regionların inkişafı sürətlənmiş, strateji valyuta ehtiyatlarının səmərəli istifadəsi təmin olunmuşdur. Ölkə başçısının müəyyən etdiyi siyasətin həyata keçirilməsi gələcək illər üçün dayanıqlı inkişafın möhkəm təməlinin yaradılmasına, Azərbaycan Respublikası iqtisadiyyatının dünya iqtisadi sisteminə inteqrasiyasının sürətləndirilməsinə, əhalinin həyat səviyyəsinin daha da yaxşılaşdırılmasına imkan vermişdir. 2010-cu ildə dünya iqtisadiyyatında canlanma müşahidə edilməsinə baxmayaraq bir çox ölkələrdə iqtisadiyyata fiskal dəstək imkanları məhdudlaşmış və makroiqtisadi tarazsızlıq maliyyə bazarlarında dəyişkənliyin artmasına səbəb
olmuşdur. Belə bir mürəkkəb qlobal iqtisadi şəraitdə Azərbaycan iqtisadiyyatı dayanıqlılıq nümayiş etdirmiş və ötən illərdə olduğu kimi 2010-cu ildə də dinamik inkişaf etmişdir. Ölkə iqtisadiyyatının dinamik inkişafı bir sıra beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən hazırlanan reytinqlərdə də öz müsbət əksini tapmışdır. Belə ki, “Qlobal Rəqabətlilik Hesabatı”na əsasən ötən ildə olduğu kimi Azərbaycan MDB ölkələri arasında 1-ci yerdə olmuşdur. Bununla yanaşı Azərbaycan iqtisadiyyatının vəziyyəti “Standard and Poors” reytinq Agentliyi tərəfindən aparılan qiymətləndirilmədə “Pozitiv” mövqeyini qoruyub saxlamışdır. 2010-cu il ərzində ümumi daxili məhsulun (ÜDM) real artımı ötən illə müqayisədə 5% təşkil edərək 41.6 milyard manata çatmışdır. Əhalinin hər nəfərinə düşən ÜDM-in real həcmi isə 2009-cu illə müqayisədə 3.7% artmış və 4653.3 manat (5797.8 ABŞ dolları) təşkil etmişdir. ÜDM-in 27.2 milyard manatı və ya 65.5%-i iqtisadiyyatın istehsal, 11.4 milyard manatı və ya 27.4% xidmət sahələrinin payına düşmüş və bu sahələrdə real artım müvafiq olaraq 3.8% və 7.2% təşkil etmişdir. 2010-cu ildə neft-qaz sektorunun və qeyri-neft sektorunun real artım templəri 2009-cu illə müqayisədə müvafiq olaraq 1.8% və 7.9% olmuşdur. Qrafik 1. Neft-qaz və qeyri-neft qaz ÜDM-in inkişaf dinamikası
Yüklə 0,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|