Vaqif Məmmədov xatirələrdə
76
bölgəsindəki mübariz davranışı bir tarixdir. Ziyalı o insandı ki,
xalqının, dövlətinin çətin günlərində öndərlik edib vətən torpağı-
nın müdafiəsinə bütün insanları səfərbər edə bilsin. Vaqif
müəllim sanki vətəninə xalqına xidmət üçün doğulmuş şəxsiyyət
idi. Lazım olanda əsgər, lazım olanda şair, lazım olanda müəl-
lim, lazım olanda alim idi. Onu tanıyan insanlar yaxşı bilirlər ki,
Vaqif müəllim yüksək mənəvi keyfiyyətlərə malik şəxsiyyət idi.
O qədər sadə, səmimi, müdrik insan idi ki, onunla ünsiyyətdə
olmaq insanı sanki kamilliyə səsləyirdi.
Vaqif müəllim mənim tanıdığım insanlar içərisində mükəm-
məl gündəlik yazan ziyalı idi. Xatirimdədir ki, 2001-ci ildə
Naxçıvan televiziyasında qədim Naxçıvan torpağı olan Kərki
haqqında veriliş hazırlayırdım. Təəssüf ki, o zaman Kərki və
onun taleyi haqqında çox az informasiya tapa bildim. Hər
zamanki kimi ilk məsləhət alacağım insanlardan biri olaraq
Vaqif müəllimə müraciət etdim. İlk dəfə dəyərli müəllimimin
tarixi gündəliyini məhz o gün gördüm. Kərkinin işğalı ərəfəsin-
dəki hadisələri o qədər dəqiq işləmişdi ki, mən deyərdim ki,
Sədərək hadisələri haqqında bəlkə də yeganə təfərrüatlı və dəqiq
informasiya mənbəyidir bu gündəlik. Həmin gündəliyin 10 ili
“Sədərəkdə yazılan gündəlik” adı ilə kitab şəklində çap olun-
muşdur. Söhbət zamanı aydın oldu ki, gündəliyi 1966-cı ildə
Naxçıvan Pedoqoji məktəbinə qəbul olduğu vaxtdan yazmağa
başlayıb. Vaqif müəllim gündəliyi həyatı haqqında deyil, özü
şahid olduğu, müşahidə etdiyi hadisələr, ictimai-siyasi proseslər,
ədəbi-mədəni mühit haqqında məlumatı gələcək nəsillərə çatdır-
maq məqsədilə yazmışdır.
Vaqif Məmmədov respublikamızı dünyanın bir çox mötəbər
konfrans və qurultaylarında, müsabiqələrində uğurla təmsil edir-
di. Şeirləri Türkiyədə, İranda, İraqda, Rusiyada, Ukraynada,
Belorusiyada, Özbəkistanda, Almaniyada, Bolqarıstanda, Yuna-
nıstanda, ABŞ-da çap olunmuşdur.
YUNESKO xətti ilə Bağdadda keçirilən “Füzuli günlərin-
də”, Bayburtda keçirilən “7-ci Uluslararası Dədə-Qorqud Kül-
tür-Sənət Şölənin”də, Ankarada keçirilən “Erməni iddiaları və
Vaqif Məmmədov xatirələrdə
77
Azərbaycan gerçəyi” beynəlxalq simpoziumunda, Tehranda və
Təbrizdə keçirilən “Şəhriyar günləri”ndə, Hollandiyada keçirilən
“Xocalı soyqırımı”na aid beynəlxalq simpoziumda, Pakistanda
keçirilən “Sufizm və sülh” beynəlxalq konfransında iştirak və
çıxış etmiş, “Daşkənd təranəsi” beynəlxalq poeziya müsabiqəsi-
nin və digər bir neçə beynəlxalq şeir müsabiqələrinin qalibi
olmuşdur.
İnanıram ki, Vaqif Məmmədovun yaratdığı mükəmməl təd-
qiqqat əsərləri, böyük oxucu auditoriyası qazanmış poetik
düşüncələri, ustad qələmindən çıxmış elmi-publisistik yazıları,
miras qoyub getdiyi zəngin şəxsi arxiv materialları bundan sonra
da elmimizə, cəmiyyətimizə faydalı olacaq, yüksək insanlıq və
vətənpərvərlik nümunəsi kimi gələcək nəsillərin yoluna işıq
salacaqdır.
Vaqif Məmmədov xatirələrdə
78
İman Cəfərov
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
KODALI QOŞAYARPAQ MİSRALARIN SİRRİ,
YAXUD SABAHA ÜNVANLANAN SEVGİ
Ümumiyyətlə, insanların, xüsusən də daima insanlığın tale-
yini düşünən zəka sahibləri nə zamansa ömür yollarını başa
vuraraq bizdən ayrılmaları fikri ilə razılaşa bilmirəm. Və kəsin-
liklə bu barışmazlığın səbəbi Nizami Gəncəvi, Məhəmməd
Füzuli, Fransua Rable, Conatan Svift, Mirzə Fətəli Axundzadə,
Viktor Hüqo, Cəlil Məmmədquluzadə kimi qüdrətli söz sahib-
lərinin müdrik deyimlərinə əsaslı şəkildə bağlılığımdır. Əlbət də,
ziya yoldaşım Vaqif Məmmədovun digər klassiklərdən biri kimi
qiymətli deyimləri ilə mənə bir daha yaxın olacağına inanmaz-
dım. Halbuki, Vaqif Məmmədovun arabir asta-asta mənim iş
otağıma gəlişi, yaxud mənim “Qeyrət” nəşriyyatında şairlə
atüstü görüşməyim məhz mənəvi tamlığın kamilliyinə xidmət
edirdi. Şübhəsiz ki, Vaqif Məmmədov həmişə yeni bir şeirini,
hətta hələ mürəkkəbi qurumamış bir lirik əsərini oxumaq üçün
4-cü mərtəbəyə qalxırdı. Heç düşünməzdim ki, günlərin bir
günü Vaqif müəllimsiz şairin tam yeni şeirlərini mənə gətirəcək-
lər. Və həmin misraların arasından Vaqif Məmmədovun işıqlı
portreti canlanacaq, portretin alt yazısında isə şairin aşağıdakı
misralarını oxuyacağam:
İncidən, sədəfdən pak, təmiz insan,
Nuru bir okean, bir dəniz insan...
Əslində bu misraları şair Vaqif Məmmədovun sənət axtarış-
larının məntiqi yekunu da adlandırmaq mümkündür. Vaqif
Məmmədov sənəti-şairin müxtəlif mövzulu və müxtəlif janrlı
əsərləri mənim üçün son dərərcə doğma olub. Azərbaycan adlı
bir məmləkətin şanlı dünənini, işıqlı bu gününü və daha qüdrətli
sabahını tərənnüm edən sənət əsərlərinin bədii qiraət müsabiqə-
Vaqif Məmmədov xatirələrdə
79
lərində dönə-dönə tələbələrə Vaqif Məmmədovun şeirərini
əzbərləməyi, o şeirlərdən müsbət enerji almağı məsləhət görmü-
şəm. Şairin bir neçə kitabına “Ön söz” yazmışam. Amma
qismətimdə şairin qoşayarpaq misralarla yaratdığı labrintdə
sonucu axdarmaq da varmış. O sonuc ki, şairin sənət dünyası
üçün xarakterik olan sonsuzluqdan boylanırdı.
Mənim düşüncəmə görə, dünya, həyat və insan haqqında
şair konsepsiyasının qoşayarpaq misralarla təqdimi əslində söz
sahibindən xüsusi poetik cəsarət tələb edir. Bir ömürlük sənətdə
zirvə yolu qət edərək özünü uca poetik məqamda görən Vaqif
Məmmədovun bu yeni əsəri üç hissədən ibarətdir.
Birinci hissədə hər qoşa yarpaq misranın əvvəlincisində “N”
ikincisində isə “Ə” hərfi ilə başlayan söz gəlir. İkinci hissədə
eyni düzümlərdə “Z” və “R” hərfləri ilə başlayan sözlərlə qarşı-
laşırıq. Üçüncü hissənin əsas göstəricisi isə “İ” və “N” mənbəli
sözlərdir. Bu kodları acmaqla şairin yeni kitabını “Nəzrinnamə”
də adlandırmaq mümkündür. Əslində Vaqif Məmmədov sənəti
üçün hər hansı bir ad şərtidir. Bu sənət hüdudları sonsuzluqla
müəyyənləşən insanın mənəvi dünyasına ünvanlanmışdır. Elə
bir dünya ki, orada insan bütün aydınlıqları, eləcə də bütün
təzadları ilə öz monumentallığını təmin etməkdədir. Daha
maraqlısı isə şairin təqdim etdiyi insanın mənəvi dünyasında
günahla-günahsızlığın, sevinclə kədərin, qışla yazın sərhədləri
ayrılmazıdır. Yaxud şairin mənəvi ucalığıdır ki, həmdəmlərinin
günahını belə özünə doğmalaşdıra bilir və yazır:
Nəsibim, pənahım-könül sirdaşım,
Ən böyük günahım-könül sirdaşım
Nazını-qəmzəni görəydim kaş ki...
Əlimi əlinə verəydim kaş ki...
Adətən sözlə oynamaq, sözü cilalamaq, sözü sözə hörmək
şairlərin sənəti saylır. Vaqif Məmmədov sanki şairlik sənətində
oxucuya güzəştə gedir, onu da yeni dünyanın təzadları fonunda
Dostları ilə paylaş: |