____________________Milli Kitabxana______________________
247
Düşdü yadıma keçən günlərim, əfsus olsun,
Bizi məyus edən dəhrdə məyus olsun.
Qəmlərdir bu iki firqə, bu övladi-vətən,
Bir-birilə dolanırdı necə kim, can ilə tən,
Nə kudurət, nə ədavət, nə qəmü dərdü mihən,
Düşdü yadıma keçən günlərim, əfsus olsun,
Bizi məyus edən dəhrdə məyus olsun.
Ermənilərlə müsəlman çalışıb leylü nahar,
Qıldılar səy ki, abad ola bu mülkü diyar,
Nə gözəl olmuş idi mülki-vətən axir kar,
Düşdü yadıma keçən günlərim, əfsus olsun,
Bizi məyus edən dəhrdə məyus olsun.
Ah, o gündən ki, bu gülüstana gəlib neçə qürab,
Verdilər səs-səsə avaz eyləyib misli-kəlab,
Bu gözəl gülşəni onlar elədi boylə xarab,
Payimal oldu vətən gülləri, əfsus olsun,
Bizi məyus edən dəhrdə məyus olsun.
Rumdan Qafqaza üz qoydu axır daşnaqiyun,
Düşdü ortalığa aşübü bəla, fitnə, cünun,
Bu qədər qanlara bais olar oldu əknun,
O axan qan, o gedən canlara əfsus olsun,
Bizi məyus edən dəhrdə məyus olsun.
Saldı fürsət əlinə düşmənü əğyari-vətən,
Qıldı tədbir ki. aşub ola əşrari-vətən,
Gör nə xunxar elədi xəlqi bu xunxari-vətən,
Bir deyən olmadı bu qanlara əfsus olsun,
Bizi məyus edən dəhrdə məyus olsun.
Tarümar oldu vətən gülşəni, pamal oldu,
Bülbülani-vətən avarə qalıb, lal oldu,
Bir deyən olmadı, "yarəb, niyə bu hal oldu?"
Düşdü yadıma keçən günlərim, əfsus olsun,
Bizi məyus edən dəhrdə məyus olsun.
____________________Milli Kitabxana______________________
248
Əyyühel-qövm, kifayətdi bu qəflət, bəsdir,
Tarümar oldu vətən, bəsdir ədavət, bəsdir,
Bu qədər bəsdir həqarət, bu rəzalət bəsdir,
Bir çəkin bari xəcalət, deyin: əfsus olsun,
Bizi məyus edən dəhrdə məyus olsun.
Şimdi aləm yığışıb səy edər azad olsun,
Ki, gərək bir-birinə xəlqdən imdad olsun,
Qalmasın zülmü sitəm, evləri abad olsun,
Bu qədər zülmü sitəmlər olub. əfsus olsun,
Bizi məyus edən dəhrdə məyus olsun.
Bir baxın dumda nə fəryad edərdi vükəla,
Sizdən ötrü bu qədər səy edərdi üqəla,
Verməyin düşmənə fürsət, dəxi bəsdir, cühəla,
Siz də bircə ayılın, söyləyin əfsus olsun,
Bizi məyus edən dəhrdə məyus olsun.
Vətən övladı gərəkdir çəkə dərdi-vətəni,
Ta qəbul eyliyə hər cövrü cəfavü mühəni,
Ola möhkəm bu məmalikdə fəlah əncüməni,
Söyliyə, keçmiş olan işlərə əfsus olsun,
Bizi məyus edən dəhrdə məyus olsun.
İndi vacibdi verin əl-ələ, ey əhli-vətən,
İndi lazımdı həmavaz ola mürğani-vətən,
Qoymaya gülşən ara məskən edə zağü zəğən,
Soyulur bülbüli-can, ah, səd əfsus olsun,
Bizi məyus edən dəhrdə məyus olsun.
Ey Məmai, elədi diltəng səni tərhi-süxən,
Yuxudan indi açıb gözlərini əhli-vətən.
Bir deyən varmı nədən ötrüdü bu zülmü fitən,
Yuxudan göz açıban seyr elə, əfsus olsun,
Bizi məyus edən dəhrdə məyus olsun.
____________________Milli Kitabxana______________________
249
MİRZƏ NƏSRULLAH BƏY DİDƏ
Şeirlərini "Didə" təxəllüsü ilə yazan Mirzə Nəsrullah bəy Qurbanbəyov XlX
əsrdə yaşamış istedadlı şairlərdən biridir. Onun doğum tarixi məlum deyil. İlk
təhsilini Şamaxıda almış, sonra Təbrizə gedərək, mədrəsədə oxumuşdur.
Şamaxıya qayıtdıqdan sonra şəhərdə mirzəlik etmiş, ömrünün sonlarında isə
məktəbdarlıqla məşğul olmuşdur. Didə 1870-ci ildə Şamaxıda vəfat etmişdir.
Didənin şeirləri tam halda əldə yoxdur. Onun əsərlərindən bəzi nümunələri
Salman Mümtaz 1928-ci ildə Azərnəşrdə çap etdirdiyi "Mirzə Nəsrulla bəy
Didə" kitabında vermiş, 2004-cü ildə şairin həmin nümunələr əsasında
hazırlanmış "Bahariyyə" adlı şeirlər toplusu Bakıda çapdan çıxmışdır. Buradakı
örnəklər həmin kitabçadan götürülmüşdür.
QƏSİDƏ
Xəyalü fikrə gətir şeşi-cəhət dünyani
Təvir eylə cəmiyyən caham-imkani.
Xəyali-dairəsin hərgız cahanə çəkib
Miyani-aləmi gəz diqqətanə hər yani.
Kamali-elminə çatdın o dəm mühəqqəq olur
Təmami-rəncü qinadır təmamisi fani.
Qərəz, bu faniyədə mənzili-bəqa qılmaq
Kamali-eyni xətadır dəlili nadani.
Həmin bu mənzili-dünya mürur mənzildir
Düşən kimi gedəsən, çün rəvani-ruhani.
Nəinki burda əsasi-qəbilələr qoyasan
Tədarükati-mərtəb muradi-tulani.
Xəyal eyləsənə masabiq qəbilələri
Sənə bəyan qılım birbəbir, görək hani.
Neçə sənədir aləmi-cəhanə gərdiş edib
Alıb gəzib-dolanıb ta fəzayi-zülmani.
Neçə kəyani-şahənşah vücudu xakə dönüb
Qubari-dəşt olub padişahi-Sasani.
____________________Milli Kitabxana______________________
250
Neçə-neçə başi gühərnigar sahibi-tac
Şahənşahın başı olmuş ləhdidə pünhani.
Dəfin xak olub dövlətilə sən Qarun
Həzar badə gedib xeyməyi-Süleymani.
Hanı şərareyi-aləmi-əsasi-Çingiz
Ki qətli-ami-moğol dağıtdı dünyani.
Nə oldu Nadir, Keyfi satan gövhərtac
Ki fəth qılıb alıb hind ilə Dağıstani.
Çıxartdı Rum ilə qeyri-zəmin-İrandan
Nə saf qıldı cədidən fəzayi-İrani.
Neçə vəzirü müşir ki, həlqeyi-fikri
Fələkdə bəndə çəkə xuni-fəşan keyvani.
Neçə həkimi-müəssis fühuli-danişmənd
Fəzayi-aləmə gəlmış, xüsusi yunani.
Neçə alimü müdərris dəqiqi-şərhi-aləm
Mülki-Tahir edib mədh edə bu insani.
Neçə lətif süxənvər, bəliği-vaizlər
Fəsahəti unuda, laf-bafi-səhbani.
Neçə təbib müdəqqiq ki, şəmsdən gövhər
Üsuli-şivələrilə sədayi-həmmani.
Neçə şəbih dolur hiz bir sahibi-tağ
Qılafi-qəbrə gedib tiğuş töküb, qani?!
Neçə cəmilə-camalü bədiyyə-ayinənur
Ki hüsnü məhv qıla dilbərani-kən, anı.
O ləbdülər nə qədər lalərəng zibalar
Bitibdi qədrinin üstə şəqiqi-nümani.
Dostları ilə paylaş: |