218
mövcud mütəxəssislərin və onların fəaliyyətinin nəticələrinin
effektivli istifadə olunması.
Demokratik ölkələrdə olduğu kimi, Azərbaycanda da
mütərəqqi sosial-mədəni siyasətin başlica prioritetləri –
qanunun aliliyi və təkmilləşdirilməsi, vətəndaşların hüquqi
savadı, qanunların icra mədəniyyətini təmin edən hüquqi
mədəniyyət, peşəkarlıq və idarəetmə etikasını özündə
birləşdirən idarəetmə mədəniyyəti, milli-mədəni və bəşəri
dəyərləri əhatə edən etik mədəniyyət, elm və yüksək
texnologiyalar, təhsil, maarif və informasiyanin inkişafına
yönəlmiş intellektual mədəniyyətlə bağlıdır. Lakin əksər
səviyyələrdə mədəniyyətə müsbət münasibət bəslənildiyini
sübut edən faktlarla yanaşı, onu da qeyd edək ki, mədəniyyət
rəsmi olaraq islahatlar siyahısına daxil edilməmişdir; bu da o
deməkdir ki, mədəniyyət sferasının dövlət səviyyəsində əlavə
vəsaitlərə və beynəlxalq təşkilatların fondlarına yol tapmaq
imkanı yoxdur.
Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət strategiyası
müxtəlif səviyyələrdə işlənib hazırlanır və həll edilir:
Azərbaycan parlamentinin Mədəniyyət məsələləri üzrə daimi
parlament komissiyası və Sosial qanunvericilik şöbəsi
(qanunvericilik planında); Prezident Aparatının Humanitar
siyasət şöbəsi; Nazirlər Kabinetinin Elm, mədəniyyət, milli
təhsil və sosial məsələlər şöbəsi (burada büdcə planlaşdırılır);
Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi mədəni həyatın bütün
sektorlarında islahatların işlənib hazırlanması və həyata
keçirilməsinə məsuliyyət daşıyır.
Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi səviyyəsində ikitərəfli
proses gedir; bir tərəfdən bu, islahatların işlənib hazırlanması,
desentralizasiya və dekonsentrasiya sahəsində müəyyən ilkin
addımların atılması, digər tərəfdən isə əvvəllər müxtəlif
idarələrin nəzdində müstəqil təşkilat kimi mövcud olan
təsisatların bu yaxınlarda yenidən onun tabeçiliyinə
verilməsilə bağlıdır. Tarixi abidələr, kinematoqrafiya və
219
nəşriyyat komitələrinin ləğvi zamanı bu cür olmuşdur. Bu cür
qərarlar, həmin sahələrin hamısında islahatların, son dərəcə
kiçicik bir fərqlə, eyni zamanda həyata keçirilməsi
zərurətindən doğmuşdur. Avropa Şurası ekspertlərinin
hesabatlarında da vurğulandığı kimi, bütövlükdə, mədəniyyət
konsepsiyası çarpaz sfera kimi, hələlik Azərbaycanda
müvafiq əhəmiyyət qazanmamışdır ki, bu da mədəniyyət və
incəsənətin cəmiyyətdə və iqtisadiyyatda daha tam rol
oynamaq imkanlarını məhdudlaşır. Ekspertlərin gəldiyi
qənaətlər belədir: mədəniyyətin özünün və sabit inkişafda,
müsbət humanitar artımda, habelə incəsənətlə biznes arasında
tərəfdaşlığın yaradılmasında onun rolunun ən yaxşı müdafiəsi
Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən digər hökumət
strukturları ilə münasibətlərdə təməl strategiya kimi inkişaf
etdirilməlidir. Bu, aşağıdakı nəticələrə gətirib çıxarmalıdır:
– Mədəniyyətin islahatlar sektoru kimi qəbul edilməsi;
– Mədəniyyətə əsaslanan sabit inkişaf layihələrinin
qarşılıqlı faydalı situasiya kimi qəbul edilməsi;
– Mədəniyyətin alternativ maliyyə mənbələri üçün əlverişli
şəraitin yaradılması;
– Mədəniyyətin dinamik obrazının yaradılması.
Mədəniyyət tarixi və nəzəriyyəsi qədim zamanlardan
bugünədək bəşəriyyətin sosial-mədəni inkişafının əsas
mərhələləri və qanunauyğunluqlarının öyrənilməsinə imkan
verir ki, bu mənada kulturologiya elmi müxtəlif irq, xalq,
etnos və millətlərin inkişaf etdiyi təbii coğrafi, bioloji, sosial
və tarixi şəraitlərin dərk edilməsi və başa duşulməsi üçün
vasitədir. Kulturologiya müxtəlif xalqların həyat tərzi,
ənənələri, dinləri, psixologiyası, sosial təcrübəsi və
xüsusiyyətlərini meydana çıxarır, müxtəlif ictimai-siyasi
sistemlərin üstünlüyünü və çatışmazlığını, cəmiyyətin və
dövlətin inkişafının təşkili və idarəedilməsi üsullarını
göstərir. Bu imkanlar hesabına kulturologiya indi dövlət
mədəniyyət siyasətinin vacib metodoloji əsası olaraq qalır.
220
Kulturoloji biliklər olmadan, kulturoloji tədqiqatlarsız,
Azərbaycanın üçüncü minililkdə milli-mədəni inkişaf
proqramı və layihələri işlənmədən bütün səviyyələrdə dövlət
idarəetmə sistemi effektiv ola bilməz. Təbii ki, burada milli
mədəniyyətimizin mühafizəsi, tədqiqi və təbliği məsələlərinə
xüsusi önəm verilməlidir ki, bu istiqamətdə görüləcək işlərdə
aşağıdakılara diqqət yetirilməsi zəruridir:
1. Əvəzsiz və zəngin tariximizin bizə bəxş etdiyi ən
qiymətli miras – milli mədəniyyətimiz milli varflığımızın
təməli kimi dəyərləndirilməlidir. Mədəni fəaliyyət
sahələrindəki hər bir ixtisasda aparılan araşdırmalar ilk
növbədə dağınıq, sahibsiz və yox olma təhlükəsində olan
bütün mədəniyyət ünsürlərinin sistemli bir formada
toplanmasını təmin etməlidir.
2. Milli mədəniyyətimizin mühafizəsi – zəruri ikinci
prinsipdir. Bir yandan milli mədəniyyət ünsürləri və fəaliyyət
sahələrinin dəqiq və etibarlı səviyyədə qorunmasına diqqət
edilirkən, digər yandan yabançı mədəniyyətlərin milli
mədəniyyətimizə mənfi təsirinin qarşısının alınması üçün
tədbirlər görülməlidir.
3. Milli mədəniyyətimizin yayılması üçün görüləcək işlər
və tədbirlər böyük bir önəm daşınaqdadır. İnformasiya və
mətbuat vasitələri, bütün radio və telekommunikasiya
vasitələri bu məqsədlə səfərbər edilməli, milli varlığımızın
təməli olan milli mədəniyyətimiz ölkə daxilində bütün
vətəndaşlarımıza mənimsədilməlidir.
4. Dünya millətləri arasında müstəsna bir dəyəri olan milli
mədəniyyətimizin ölkə daxilində və xaricdə tanıdılmasına
əhəmiyyət verilməsi zəruri olan bir xüsusdur. Təbliğat
fəaliyyətləri ilə məşğul olan təşkilatların zəruri modern
vasitələrə və kamil insan potensialına sahib olması təmin
edilməli, ölkə daxilində və xaricdə təbliğati fəaliyyətlər
konfranslarla, konqreslərlə, simpoziumlarla və s. həyata
keçirilməlidir.
Dostları ilə paylaş: |