Microsoft Word Yeni kitab A5-son docx
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
115 bı, G.Mövludun, N.Kamalın, Jalə İsmayılın, Rəsmiyyə Sabirin, Gülnarə Cəmaləddinin, Sonanın, G.Xəzəlin, Rəbiqənin, Günel Şamilqızının, A.Əlizadənin şeirləri poeziyada qadın təmayülü- nün güclənməsinin göstəricisidir. İstedadının gücündən, poetik həssaslığının dərəcəsindən asılı olmayaraq bu müəlliflərin şeir- lərini daha çox bir əlamət birləşdirir. Bu kitabların hər birində qadın yaşamının ekzistensiyası yaradılır, sevgi duyğularının əl dəyilməyən, mübhəm qalan gizlinlərinə diqqət yönəldilir. O məqamlar ki, insanın ancaq özü ilə paylaşmağa rəva bildiyi, iç dünyasının ən həssas, “toxunsan indicə hönkürəsi və qaynayıb daşası” (Z.Əzəmət) mətləbləridir. Elnaz Eyvazlının “Kişi etirafı” kitabında bu mövqe sırf sev- gi münasibətləri zəminində açılır. Bu şeirlərə əslində, bir qa- dının etirafları, onun iç dünyasının şəkli demək daha doğru. Kitabda yaradılan sevgi tablosu o qədər əhatəli və zəngindir ki, burada müəllifin toxunduğu bütün digər mövzular, onun ya- ğışa, yazı masasına, bomja, həyat və ölümə həsr etdiyi şeirlər sevən bir ürəyin həssaslıqla təqib qıldığı həyat lövhələri kimi mənalanır. Elnaz sevən qadının obrazını daha koloritli, psi- xoloji nüans səhihliyi ilə poeziyaya gətirir. Ölmüş ümidləri bağrıma basıb heç kimin eşitməyəcəyi tərzdə ulamaq. Qollarımı sinəmdə bir-birinə bağlamaq, büzüşmək, yığılmaq. Gözlərim yuxuya gedincə xısın-xısın ağlamaq. Elnazın şeirlərində əks cincdən narazılıq bütüb həyatdan küskünlük şəklində üzə çıxır. Amma həyatla savaşmayacaq qə- dər loyal mövqe sərgilənir. Təsvir olunan nakam sevgi hekayə- ti, bəxtsiz qadın taleyi, keşməkeşli yol yolçuluğu, həyat məşəq- qətinin gücü savaşa deyil, sevməyə və onu kişi kimi etiraf eləməyə çatır. 116 Getməyin üstünə, baxmayın dediyinə, çəkməyin yanında nifrətin adın. sevmək üçün doğulub bu Qadın! Elnaz Eyvazlı hər növ qatlar-ictimai, mənəvi-mədəni, psixo- loji durum mürəkkəbliyi arasında sevən qadının obrazını yara- dır. Onun nəzərlərindən bu dünya necə olur, hansı etiraf, etibar hüdudlarına söykənir və ən nəhayət, sevən qadın olaraq hansı yolu seçir: ağrıları yenməyin, sabaha atılan inamlı addımlama- ğın kişi kimi etirafımı, yoxsa yenə də sevən qadın olaraq ehtiyacında olduğu kişisizliyin etirafı?! Hər iki halda yaşantılar eynidir, eyni sızıltı, göz yaşı, kədər, məyusluq... Səhərəcən buz kimi yataqda it kimi ulayıram. Qonşum deyir ki, Bu gecə bir köpək biiz yatmağa qoymayıb. Qayıt, məni saçlarınla yuvama zəncirlə. Həsrətindən köpək olduğumu biləcəklərindən qorxmuram. Bu gec-tez hamıya çatacaq. Sahibsiz olduğumu bilsələr, hərə bir daş atacaq. İlk baxışda bu şeirlərdə məzmun baxımından yeni bir şey yoxdur deyib keçmək olar, ənənəvi sevgi mövzusudur, bu dəfə xanım lirikin dünyaduyumunda əksini tapıb. Füzulidən bu yana poeziyamız eyni mövzuda yazmaqda nə zaman səngimiş? Bü- tün dünya ədəbiyyatından beləsinə sevginin dili birdir, yazıl- mamış qanunları Şərqdə necədirsə, elə Qərbdə də elədir. Yetər ki, sevməyi bacarasan, axı bilirik, heç nə olmasa da şairlik sevgidən, sevmək istedadından başlayır. Bu məqamda mövzu- ya digər rakursdan nəzər yetirək. 117 Mövzuya kişi nəzərlərindən yanaşsaq, burada məhəbbətin melanxolik çözümündən, ülvi məhəbbət duyğusallığından tut- muş intim-bioloji çalarlara, epataj səciyyəyə qədər hər növ mövqenin olduğunu görərik. Bir tərəfdən düşündürür, sanki subardinasiyası pozulmuş cəmiyyətin bir çox dəyərlərinin itdi- yi, qarışdığı bu zamanda sevgi anlamı da öz dəyərini itirmiş, onu önəmsəməyə hacət qalmamış. Məsələn, Elvin Bakiroğlu- nun şeirləri bəşərin əbədi sevgi, məhəbbət mövzusunu hədəf alır. Amma burada məhəbbətin melanxolik çözümü ilə deyil, cılız, bir qədər də yüngül oyun simvolikası ilə rastlaşırıq: Sevgiyə aid nə var- Pəncərədən at çölə. Qorxma yemərəm səni, Gəl bizə elə-belə. Allah bilir səhərə Hansı kökdə çıxarıq... Səni sevəcəyəmmi- Buna sonra baxarıq. Elvinin “Vətəndaş nigahı”, “-relax-“, “Üçüncü” adlı şeirləri də bu cür macəra-sərgüzəşt çözümlərinə köklənir. Ümumiy- yətlə, gənclərin sevgiyə münasibətində fərqli baxış hakimdir. Bu şeirlər tam gənclik illərinin gətirdiyi coşğu və əylənmək sevdası, psevdo aşiqlik görüntüsü ilə təğyiri-libas olub günün müasir qəhrəmanının obrazını cızmaq imkanı yaradır, bir növ romantik uslubla postmodern həzzin təmas nöqtəsi kimi doğulurlar. Daha bir gənc yazarın - Vüsal Nurunun “Sevgi operetdası” şeirinə diqqət edək: Mən ayağına yenəcək qədər İzini öpəcək qədər, Tanrı biləcək qədər sevirəm səni Sevirəm səni söyəcək qədər, 118 Döyəcək qədər. Öldürəcək qədər, Mən bir az dəli oğlanam axı. Bax belə sevirəm səni manyakcasına. Fərqli olmaq, özəl poetik düşüncə kontekstindən çıxış etmək üçün ilk növbədə, fərqli poetik yaşam lazımdır. Bəzi hallarda sevgi haqqında yazılan şeir sevgini bəlirtmək, yaşanan duyğu- sallığı ehtiva eləmək əvəzinə sanki sevgi effekti yaradır. Gənc- lər şeirlərində söz oyununa, konstruksiyaya o qədər qapılırlar ki, şeirin poetik cəhətdən uğurunun təəssübünü çəkmək kölgə- də qalır. Aşağıdakı şeirdə olduğu kimi: Sevgi ikilikdə alınmır nəsə, Azalıb “iki”nın tamı dünyada. Üçüncü adamam mən də kiməsə, Üçüncü adamdı hamı dünyada... “Dünya köhnə dünyadır, sevgiləri təzədir”(N.Kəsəmənli). Köhnə dünyanın sevgiləri bir də o zaman dirilik qazanır ki, ona yönələn baxış, ifadə və mənalanma üsulu, onu təsvir vasitəsi sevgi ilə dolu olsun. Duyumun yaddaşını tərpətsin, sevən ürə- yin təravəti, yazan əlin titrəyişi hiss olunsun. Sevgidən yazan bir əlin titrəyişini hiss elətdirməyən şeir oxucunu necə ehtizaza gətirə bilər? Bu dünyanın köhnəlmişdi rəngləri, Sevdim səni, məhəbbətlə boyadım. Bir vaxtlar bu missiyanı Nüsrət Kəsəmənli öz üzərinə gö- türdü sanki, təzə-tər duygulardan, real yaşanmış hisslərdən yeni bir dünya qurdu, bu dünyanın rəng çalarlarından bəhrələnib bütöv bir sevgi qalereyası yaratdı. Oxucu da bu dünyaya yeni Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|