Milli Gorush ich

sağlığında İstanbula – nənəmgilə gedər-
dik.  İlk  gün  əmimgildə  qəhvəaltı  etdik-
dən sonra böyüklərin qəbir ziyarəti üçün 
ayrılardı. Sonrakı vaxt isə ya şəhər sədri 
ilə  görüşməyə  gedər,  ya  da  şəhər 
toplantılarına qatılmaq üçün yenə bizdən 
ayrılmalı olurdu.   
–  Nəcməddin  Ərbakan  adı  deyəndə 
ağlınıza ilk əvvəl nə gəlir? 
– Yer üzünə yüz ildə bir gələcək insan. 
Bir  dünya  lideri,  siyasət  və  dava  adamı 
gəlir. İdealları çox yüksək idi. Gözü hər 
zaman zirvədə idi. Hər zaman niyə bu da 
olmasın, – deyərdi. Əzmli idi. Doktorluq 
üçün üç, dosentlik üçün iki elmi işi eyni 
vaxtda  yazdı.  28  yaşında  Türkiyənin  ən 
gənc dosenti oldu. 
– Necə bir ata idi? 
– Şəfqətli, anlayışlı və mehriban bir ata 
idi. Uşaqlarla maraqlanmağı çox sevərdi. 
1-2  yaşındakı  nəvələri,  hansı  hərəkəti 
edərsə, onları eynilə təkrarlamağı sevər-
di.  Bəlkə,  uşaq  ikən  bizə  çox  vaxt  ayıra 
bilmədi,  amma  nəvələrində  bunu  daha 
yaxşı hiss etdik. Onlar nə istəyirdi onu da 
etməyə  çalışardı.  Heç  bir  zaman  heç 
kəsin xətrinə dəymək istəməz, xəbərdar-
lıq  etmək  istəyəndə  “Sizin  yaxşılığınız 
üçün bunu istəyirəm”, – deyərdi. 
–  Qəhvəaltıda  ən  çox  nə  yemək 
istərdi? 
–  Sevdiyi  bir  çörək  çeşidindən  kə-
silmiş bir dilim çörəyin üzərinə pomidor 
dilimlərini  sobada  qızardılmış  halda, 
pendirləri  isə  ərimiş  şəkildə  qoyaraq 
yeməkdən çox xoşlanardı.  
– Hansı yeməkləri daha çox sevərdi? 
–  Çox  yeməyi  sevməzdi.  Heç  də 
müxtəlif  çeşiddə  xörəklər  istəməzdi. 
Şorbadan sonra nə olsa yeyərdi. Şirniyyat 
yemək istərsə, onu da 2-3 saatdan sonra 
qəbul edərdi.  
– Ən çox sevdiyi yemək nə idi? 
–  Nənəmgili  Kayserili  olduqlarına 
görə ən çox düşbərə bişirərdi. Düşbərəni 
çox sevərdi. Hətta xəmirin yumşaq və ya 
bərk, unun az, ya da çox olmasına görə 
dəyərləndirərdi.  Bəyənəndə:  “Bax,  bu 
çox gözəl olmuş”, – deyərdi. 
– Şirniyyatı çox sevərdimi? 
–  Şokoladlı  olan  şirniyyatları  və  tat-
lıları  çox  sevərdi.  Ən  çox  sevdiyi  don-
durma  idi.  Evdə  həmişə  dondurma 
olardı.  İçində  6-7  ədəd  buz  olan  sodanı 
içməyi xoşlayardı. Suyu çox soyuq içərdi. 
Ramazan  aylarında  güllaçı  sevərdi. 
Pomidor şorbasının heyranı idi. 
– Uşaqlığınızda sizə verdiyi ən gözəl 
hədiyyə nə idi? 
ƏN SEVDİYİ YEMƏK 
72
MİLLİ  GÖRÜŞ
Ərbakan Xoca xüsusi buraxılış

---

–  5-ci  sinifdə  oxuyurdum.  Həmin 
vaxtlarda  İsveçrəyə  getmişdi.  Gələndə 
ürək şəklində bir boyunbağı gətirmişdi. 
O boyunbağını hələ də saxlayıram. 
–  Necə  bir  əlaqəniz,  bir-birinizə 
münasibətiniz vardı? 
–  Bir-birimizə  çox  duyğulu  münasi-
bətimiz vardı. Əlbəttə, hər övlad atasını 
çox  istəyir,  amma  böyüklərimiz  evlilik 
üçün  necə  insan  istəyirsən?  –  deyə 
soruşduqları  vaxt  mən:  “Atam  kimi 
birini” – deyə cavab vermişdim. Evdə çox 
danışmazdı.  Yəqin  ki,  bu,  onun  siyasi 
fəaliyyəti  ilə  bağlı  idi.  Lakin  onun  göz-
lərinin ifadəsindən, baxışlarından fikrini 
anlayardıq. Məsələn, anam “Filan vaxtda 
müsaidsən?  Altınoluka  gedək”  –  deyə 
soruşarkən  ilk  əvvəl  dönüb  mənə 
baxardı. Mən istəyirəm, yoxsa istəmirəm 
deyə.  “Oldu,  yaşasın”  –  desəm,  “Bu 
toplantımızın  vaxtını  dəqiqləşdirim, 
gedərik” – deyərdi. 
– Heç hirslənərdimi? 
–  Atam  heç  bir  şeyə  ciddi  reaksiya 
göstərməzdi. Evdə, siyasi hadisələrdə və 
ya  anamla  qarşılıqlı  münasibətlərdə 
qəzəblənən  vaxt  “Bismillahir-rəhmanir-
rəhim” – deyər, ayağa qalxar, dəstəmaz 
alar,  namazını  qılar  və  ondan  sonra 
gələrdi.  Artıq  bu  zaman  qarşı  tərəfin 
qəzəbi  keçmiş  olardı.  Evdə  çox  danış-
mağı  sevməz,  hər  hansı  bir  mövzuda 
onun  izahını  soruşanda  ancaq  fikrini 
söyləyərdi. 
– Məktəb illərində dərslərinizdə sizə 
kömək edərdi? 
–  Texniki  fənləri  və  riyaziyyatı  çox 
yaxşı  bilirdi,  amma  ondan  soruşmaq-
dansa xüsusi dərs almağı tərcih edərdim, 
çünki başa salmağa lap əvvəlindən baş-
lardı. Bir hadisəni danışım: Universitetdə 
kimya  mühəndisliyi  fakültəsində  3-cü 
kursda  istilik  keçirmə  dərsi  öyrənirik. 
Eyni dərsi maşın mühəndisləri ixtisasına 
yiyələnənlər də keçir. Özü üç dəfə o dərsi 
dinləyib.  Çox  yaxşı  bilirdi.  Mənim  də 
ertəsi  gün  imtahanım  olmalı  idi.  Hazır-
laşırdım. Bir mövzuda çətinlik çəkdim. 
Atamın  yanına  gedib:  “Ata,  burada  (-), 
burada  (-)  var.  Bunu  nəyə  görə  dəyiş-
diririk?” – deyə soruşdum. Mənə, “Dur. 
Onu  başa  düşmək  üçün  ilk  əvvəl 
maddənin  təşəkkülündən  başlamaq  la-
zımdır” – dedi. “Ata, əvvəldən başla-saq, 
çatdırmayacam. Sabah imtahandır. Hələ 
oxumadığım dərslər var. Saat 21:00-dır”. 
“Yox, əvvəldən başlasaq, hamısını anla-
yacaqsan” – deyib başa salmağa başladı. 
Gəlib  bir  yerinə  çatdıq.  “Bəli,  təhəccüd 
zamanı gəldi”, – dedi və gedib namazını 
qıldı.  Mən  küncdə  oturub  gözləyirdim. 
MARAQLI BİR DƏRS
ÇALIŞMA XATİRƏSİ 
MİLLİ  GÖRÜŞ
73
Ərbakan Xoca xüsusi buraxılış

---

Yenidən  gəldi  və  qaldığımız  yerdən 
məşğul  olmağa  başladıq.  Sonra  sübh 
namazının  vaxtı  yetişəndə,  “Mövzunun 
məzmununu  çıxaraq”  deyərək  nəhayət, 
(-)  və  (-)-nin  səbəbini  söylədi.  Təbii  ki, 
dərsin  digər  mövzularına  hazırlaş-
madığım  üçün  imtahanda  bir  çox  suala 
cavab verə bilmədim. 
–  İlk  nəvələri  sizin  övladlarınızdır. 
Onlara münasibəti, onlarla əlaqəsi necə 
idi? 
– İlk nəvələri mənim övladlarım oldu-
ğu  üçün  onlara  qarşı  çox  diqqətli  idi. 
Onları çox sevərdi. Mücahid Təlhəyə hər 
zaman  Mücahid  deyərdi.  O,  dünyaya 
gələndə  onun  adını  “Təlhə  qoyaq” 
demişdim. Atam isə: “Çox ağır ola bilər. 
Həqiqətən,  cihad  insanı  olması  üçün 
Mücahid  adını  qoyaq”  –  deyə  fikrini 
bildirmişdi.  
İkinci  oğlumun  adını  “Peyğəmbə-
rimiz Ənəs ibn Maliki çox sevirdi”, – de-
yərək  Ənəs  qoydu.  Qulağına  isimlərini 
özü  oxumuşdu.  Sünnət  etdirərkən  baş-
larının üstündə durmuşdu. 
12  yaşındakı  qızım  babasını  çox 
sevərdi. Hələ də şəkli ilə yatır. Atamgildə 
qalırıq. Mən anamın yerində, o isə atamın 
yerində  yatır.  Və  “Hələ  də  babamın 
qoxusunu alıram”, – deyir. 
– Atanızın sizə həyatla bağlı nəsihət-
ləri olurdumu? 
–  Onun  həssaslıqla  yanaşdığı  ən 
əhəmiyyətli xüsuslardan biri sübh nama-
zına  qalxmağı  tərk  etməməyimiz  idi. 
Mütləq  o  namaza  qalxmağımızı  tövsiyə 
edərdi,  çünki  “O  saatda  beyində  bəzi 
hüceyrələr işləməyə başlayır”, – deyərdi. 
Hətta bəzən mən gecə dərslərimi oxuyar-
kən  “İndi  yat,  səhər  saat  5-də  qalxıb 
dərsinə hazırlaşarsan”, – deyərdi. Xüsu-
silə, hər şeydən əvvəl qul haqqına riayət 
edilməsini istərdi. Qul haqqı sadəcə yerə 
düşmüş 20 qəpiyi götürüb-götürməmək 
kimi maddi görünən şeylər deyildi. Əgər 
Allah  rizası  üçün  çalışıb  Milli  Görüşü 
iqtidara  gətirə  biləcəyin  halda  bunu 
etməzsənsə, universitetə başı bağlı oldu-
ğu üçün buraxılmayan qızımızın da qul 
haqqı  vardır  səndə,  –  deyərdi.  Yediyini 
paylaşmağı  çox  xoşlayardı.  Şəhər  və 
rayonlardan gələn yeyiləcək qidaların az 
bir  hissəsini  götürərək  qalanını  işləyən-
lərə paylayardı. 
74
MİLLİ  GÖRÜŞ
Ərbakan Xoca xüsusi buraxılış

---