____________________Milli Kitabxana_____________________
135
- Nəsib dayı, indiyəcən niyə evlənməyibsən?
Nəsib dayı diksindi, qıpqırmızı oldu. Zeynəb dediyinə peşman oldusa da, sual
və maraq dolu baxışlarını Nəsib dayının üzündən ayırmadı: "Görəsən ona nə
oldu?"
...İki gündən sonra Zeynəb Tükəzban xalanın yanına gəldi. Arvad qızın sözlü
olduğunu görüb soruşdu:
- Nə var, qızım?
Zeynəb pul kimi qızardı. Başını aşağı salıb saçının ucunu oynatdı.
- Tükəzban xala... Səndən bir söz soruşsam acığın gəlməz ki?
- Acığım niyə gəlir, qızım?!
- Sən Nəsib dayını çoxdanmı tanıyırsan?
- Lap
uşaqlıqdan, nə olub ki?
Zeynəb birdən ciddiləşdi. Başını qaldırıb arvadın üzünə baxdı.
- Bəs o niyə evlənmir?
Tükəzban xala cavab vermədi. Zeynəb hiss etdi ki, arvadın fikri uzaqlara
getdi...
Onlar bir vaxtın uşaqları idilər. Balacalıqda bir-birlərindən ayrılmazdılar.
Gah pencər yığmağa gedər, gab da həyətdə gizlənqaç oynayardılar. Axşamlar
Nəsibin başına yığışardılar. O çox gözəl tütək çalardı. Tükəzban xalanın indiki
kimi yadındadır, kəndə qaranlıq çökər-çökməz Nəsib tütəyini götürüb damların
üstünə çıxardı. Aradan çox keçməmiş, uşaqlar onun başına yığılardılar. Nəsib
dəmir tütəyini şalvarının dizinə sürtüb, papağının dalını qaldırardı. Onun
barmaqlarını görmək olmazdı. Gah atdandırma, gah çadırbəngi çalar, gah da
oynamaq istəyənlərin xahişini yerinə yetirərdi. Qız, oğlan bir-birinə qarışardı.
Onlar hələ balaca idilər. Yəqin buna görə də hələlik heç kəs onların xatirinə
dəymirdi. Ancaq hərdənbir Nəsibin anası qazma damdan çıxıb, onlara
acıqlanırdı.
-
A bala, gedin bir az o yanda oynayın. Torpaq başımıza tökülür.
Anasının danlağından sonra Nəsib uşaqları da götürüb xırman yerinə gedərdi.
Onlar ay işığında gecə yarıya qədər çalıb-oynayardılar. O vaxt qızların içərisində
ən gözəl oyunçu Tükəzban hesab olunurdu. Ancaq Güləsor da ondan geri
qalmırdı. O, balacaboy, sivriburun bir qız idi. İri, badamı gözləri ağ bənizinə çox
yaraşırdı. Ağzı, dodaqları elə nəcib idi ki, adam baxmaqdan doymurdu.
Yanağında iri
____________________Milli Kitabxana_____________________
136
bir xal var idi. Buna görə də anasi ona "Xallı" deyərdi. Uşaqlar da onu "Xallı"
çağırardılar. Anası həmişə ona qırmızı parçadan büzməli don tikər, göy kofta
geydirər, başına da yaşıl yelənli ağ kəlağayı örtərdi. Uşaqlar onu oynamağa
çağıranda Xallı əvvəlcə balaca əlləri ilə, gözünün üstünə düşən saçını geri edib,
kəlağayısının altında gizlədər, burrnunu çəkib bir az gözləyəndən sonra ortaya
çıxardı. Yalın gəzməkdən qapqara yanmış balaca ayaqlarının ucunda yaşlı
arvadlar kimi asta-asta hərlənirdi.
O həmişə Tükəzbanla oynayırdı. Nədənsə, onlar oynayanda Nəsib daha
həvəslə çalardı.
Onda hərəsiniu beş-altı yaşı olardı. Nəsib dana otarırdı.
İllər ötdükcə dəstə azalırdı. Qızlar bir-bir nişanlanıb ərə verilirdi. On iki-on
üç yaşına çatanda onları evdən bayıra çıxmağa qoymurdular. Qızlar ancaq arx
kənarında, quyu başında görüşürdülər.
Xallı gözəllər gözəli olmuşdu. Tükəzban neçə dəfə öz qulağı ilə eşitmişdi ki,
arvadlar Güləsərin arxasınca baxıb "zalım balası yamanca gözəkür" deyirdilər.
Qızlar uşaqlıq yoldaşları ilə ancaq kənddən kənarda görüşə bilərdilər. At, mal
suvarmağa gətirən oğlanlar qızlarla ötəri salamlaşıb, hal-əhval tuturdular.
Nəsib indi mal otarırdı. Axşamlar yenə damın üstündə oturub tütək çalırdı.
Kəndin hər yerində onun tütəyinin səsi eşidilirdi. Qızlar daha onun yanına gedə
bilmirdilər. Öz qapılarında iş görə-görə ona qulaq asırdılar.
Güləsərlə Tükəzban qapı-qapıya qonşu idilər. Səhər-axşam bir yerdə
olardılar. Onlar suya da birgə gedər, qapı-bacaya da birgə çıxardılar. Bəzən
axşamlar evin dalında yanaşı oturub Nəsibnı tütəyinə qulaq asar, uşaqlıq
günlərini xatırlayardılar. Belə dəqiqələrdə Güləsərin halı yaman dəyişərdi.
Bir axşam o, çalınan havaya qulaq asıb, səsi titrəyə-titrəyə dedi:
- Ay,
Tükəzban, ölməmiş yenə nə yaman yanıqlı çalır...
Tükəzban ay işığında onun gözlərinin yaşardığını gördü.
- Ay,
qız sənə nə olub?
-
Heç özüm də bilmirəm... - Güləsər başını aşaği salıb susdu, sonra öz-
özünə danışırmış kimi əlavə etdi: - Gədəni ürəyim yaman istəyir. Uşaqlığımız
yadıma düşəndə, burnumun ucu göynəyir. Kaş heç yekəlməyəydik...
____________________Milli Kitabxana_____________________
137
Bir dəfə Güləsərgilin atı cidarını qırıb qaçmışdı. Qız qorxusundan tir-tir
əsirdi ki, "atam gələndə məni öldürəcək". Gecə vaxtı Tükəzban onu tək
buraxmadı. Qoruqlara atı axtarmağa birlikdə getdilər. Süd kimi aydınlıq
olmasına baxmayaraq qızlar qorxurdular. Ağacların, çəpərlərin dibi ilə sinə-sinə
gedirdilər. Şaqqıltı eşidəndə dayanır, yaxında adam olub-olmadığını
yoxlayırdılar. Ürəkləri döyünə-döyünə bir qoruqdan o birinə keçirdilər. Birdən
yaxında hənirti eşidildi, at fınxırdı. Onlar gözlədilər. Qaraltı yaxınlaşdı.
Tükəzban Nəsibi tanıdı.
- Bu
atı hardan gətirirsən?
- Qoruqların aşağısından tutmuşam.
Güləsər dilləndi:
- Çox
sağ ol, ay Nəsib.
Oğlan özünü itirdi. O, qızı yenicə görürdü.
- Xallı?.. Belə Güləsər... Sən də burdasan?
- Tükəzbanla atı gəzirdik...
Onlar ağacların arası ilə yanaşı getməyə başladılar. Budaqların arasından
düşən ay işığı çiyinlərini bəzəyirdi. Hər üçü susurdu. Birdən Tükəzban təlaşla
dedi:
- Vay,
evim
yıxıldı, anam məni öldürəcək. Südü ocaqda qoyub gəlmişəm.
Tükəzban ağaclar arasında gözdən itdi. Nəsiblə Güləsər onun yaxındakı nar
kolunun arxasında gizləndiyini görmədilər.
Onlar tək qaldılar. Güləsər bir ayağını qaçaraq qoyub, ətrafa boylandı. O həm
qorxur, həm də Nəsibdən ayrılmaq istəmirdi.
- Xallı?
- Nədir?
-
Heç balaca vaxtımız yadına düşürmü?
- Deyinən, heç yadmdan çıxırmı?
- Mənim də...
Onlar armud ağacının dibində dayandılar. Nəsib atın noxtasını Güləsərə
verdi. Qız oğlana diqqətlə baxdı. O xeyli böyümüşdü. Bığ yeri terləmişdi. Kürəyl
də enlənmişdi. Nəsib də öz növbəsində, ondan bir az aralı dayanan qızı gözdən
keçirdi. O da böyümüşdü. Ay işığında onun yanağına düşən cığaları, açıq sinəsi,
koftasını dik tutan xırdaca döşləri aydınca görünürdü.
- Nəsib, sağ ol.
- Sağ ol, Xallı.
Dostları ilə paylaş: |