Milliy tadqiqot universiteti

Alohida buyumlar rentabelligining sotish rentabelligiga ta’sirini hisoblash (4-jadval)

Mahsulot turi	Rentabellik			Umumiy sotish hajmidagi ulushi			Sotish rentabelligiga ta’siri
	o’tgan yil	hisobot yili	og’ish	o’tgan yil	hisobot yili	og’ish	sotish tarkibi (gr1xgr6)	mahsulot rentabelligi (gr3xgr5)	omillarning umumiy ta’siri (gr7+gr8)
x	1	2	3	4	5	6	7	8	9
A	10,5	13	+2,5	0,36	0,30	-0,06	-0,63	+0,75	+0,12
B	8,3	7,1	-1,2	0,28	0,28	-	-	-0,336	-0,336
C	7,8	3,4	-4,4	0,27	0,22	-0,05	-0,39	-0,968	-1,358
D	31,1	21,5	-9,6	0,09	0,20	+0,11	+3,421	-1,92	+1,501
Jami	11.009	10.936	-0,073	1,00	1,00	-	+2,401	-2,474	-0,073

Jadvaldan ko‘rinib turganidek, D mahsulotning ulushi o‘sishi sotish rentabelligiga ijobiy ta’sir ko‘rsatib, uni 3.421 punktga oshirgan. Ushbu omil va A mahsulot rentabelligining 0,75% ga oshishi sotish rentabelligi o‘sishiga zamin yaratgan. Biroq boshqa barcha omillarning salbiy ta’siri (boshqa turdagi mahsulotlar bo‘yicha ulush va rentabellik pasayishi) umumiy rentabellikni 0,073 punktga kamaytirgan.

Keltirilgan tahlil ma’lumotlari asosida xulosa qilish mumkinki, korxona sotish tarkibida A va D mahsulot ulushini oshirishdan, mos ravishda talab pasayishi kuzatilayotgan kamroq rentabelli B va C mahsulotlar ulushini kamaytirishdan manfaatdor.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI

1. 
   Pardaev M.Q. Iqtisodiy tahlil nazariyasi. Darslik. Samarqand, «Zarafshon», 2001.
   
2. 
   Pardaev M.K., Abdiev A.A., Xoliqulov A.N. Loyihaning tahlili (Ma’ruza matni). Samarqand, SamISI-2007.
   
3. 
   Muxammedov M.M., Pardaev M.Q. va boshqalar. Iqtisodiyot nazariyasi. Darslik. T.: Fan va texnologiya nashriyoti, 2018.
   
4. 
   Vaxobov A.V., Ibroximov A.T., Ishonqulov N.F. Moliyaviy va boshqaruv tahlili. Darslik. T., «Sharq», 2005.
   
5. 
   Mirziyoev Sh.M. Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga ko‘taramiz. 1-J. – T.: “O‘zbekiston” NMIU, 2017.
   
6. 
   Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. – T.: “O‘zbekiston” NMIU, 2017.
   
7. 
   Mirziyoev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. T.: “O‘zbekiston”, 2017 y.
   
8. 
   O‘zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligi tomonidan tasdiqlangan «Buxgalteriya hisobining milliy standartlari» 1998-2010 yillar.
   
9. 
   O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Qarori. Iqtisodiyotning bazaviy tarmoqlarida loyiha ishlari samaradorligini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida. 14.03.2017 y. PQ-2831.
   
10. 
    O‘z R BHMS larga sharhlar to‘plami Toshkent 2010.
    

Internet saytlari:
1. http://www.soliq.uz
2. http://www.mf.uz
3. http://www.lex.uz
4. http://www.norma.uz
5. www.books/bankir.ru.
6. www.finanaliz.kiev.ua.
7. www.stat.uz
8. www.ziyonet.uz