17
İKİNCİ FƏSİL
1710-cu ildə MNN məni müsəlmanları parçalamaq
üçün gərəkli və əhəmiyyətli mə`lumatlar toplamaq və
casusluq etmək məqsədilə Misir, İran, Hicaz və
İstambula göndərdi. Məndən başqa doqquz nəfər də
tə`yin edildi. Bizi lazım olan miqdarda pul, məxsus
mə`lumatlar, dövlət adamları, din alimləri və qəbilə
başçılarının adları olan siyahı ilə təchiz etdilər. Heç
vaxt unudmaram ki, katib ilə mübahisə edən zaman
nazir bizə belə dedi: ”Vaxtınızı faydasız mübahisələrə
sərf
etməyin.
Dövlətimizin
gələcəyi
sizin
bacarığınızdan asılıdır. Bu yolda var gücünüzlə
çalışmalısınız”.
İslamın xilafət mərkəzi olan İstambula dəniz vasitəsilə
yola düşdüm. Əsl vəzifəmdən əlavə, türk dilini
mükəmməl
şəkildə
öyrənməli
idim.
Londonda
olduğum zaman türk, fars və Qur`an dili olan klassik
ərəb dilini öyrənmişdim. Lakin hər bir dili ədəbi
qaydada öyrənmək həmin xalqın şifahi ədəbiyyatı və
ümumi danışıq dilinə yiyələnməklə tamamilə fərqlənir.
Bunun üçün müəyyən bir müddət lazım idi.
Müsəlmanların məndən şübhələnməmələri üçün türk
dilini bütün incəlikləri ilə öyrənməli idim. Şübhə
doğurmamaq üçün lazım olan hər bir şeyə dəqiqliyi ilə
riayət edirdim. Müsəlmanlar Məhəmməd peyğəmbər
kimi açıqqəlbli, xoşniyyətli və hədsiz dərəcədə
qonaqpərvər idilər. Onlar heç vaxt bizim kimi
insanlardan şübhələnməzdilər. Osmanlı hökumətinə
18
gəldikdə isə, o zaman onların əks kəşfiyyatla məşğul
olan rəsmi bir təşkilatları yox idi.
Çox yorğun bir vəziyyətdə İstambula yetişdim.
Adımın
Məhəmməd
olduğunu
söylədim
və
müsəlmanların ibadətgahı olan məscidə getməyə
başladım. Müsəlmanların nizamlı, təmiz və itaətkar
olmaları çox xoşuma gəlirdi. Bir müddət öz özümə - bu
zavallı insanlarla niyə mübarizə aparıram, məgər İsa
Məsih bizə beləmi əmr etmişdir? – deyə düşünürdüm.
Lakin tez bir zamanda bu şeytani fikirdən döndüm və
öz vəzifəmi ən yüksək səviyyədə yerinə yetirəcəyimə
söz verdim.
İstambulda Əhməd Əfəndi adlı yaşlı bir alimlə tanış
oldum. Bu şəxsdə olan incəlikləri, səmimiyyət və
insanpərvərliyi heç bir xristian keşişində görməmişdim.
Bu
şəxs
gecə-gündüz
Məhəmməd
peyğəmbərə
bənzəməyə çalışırdı. Onun fikrincə, Məhəmməd ən
kamil və ən üstün insan idi; hər dəfə onu yad edəndə
gözləri yaşarırdı. Xoşbəxtlikdən bir dəfə də olsun,
kimliyimi və haralı olduğumu soruşmadı. Mənə
Məhəmməd Əfəndi deyə müraciət edirdi. Verdiyim
bütün suallara cavab verərək, mənə qarşı hədsiz
mehribanlıq göstərirdi. Mən ona İstambula işləmək və
Məhəmmədin xəlifəsinin sayəsi altında yaşamaq üçün
gəldiyimi bildirmişdim və bu bəhanə ilə də bu şəhərdə
qalırdım. Bir gün Əhməd əfəndiyə belə dedim:
Ata-anam ölmüşdür; qohum-qardaşım da yoxdur.
Mənə onlardan heç bir miras qalmamışdır. İşləmək
istəyirəm; həm dünya, həm də axtirət qazanmaq,
19
Qur`ani-Kərim və din elmlərini öyrənmək üçün İslam
Elm Mərkəzlərinə getmək fikrindəyəm.
O, bu sözlərdən çox sevindi. Əhməd əfəndinin
dediklərini olduğu kimi yazıram.
“Üç səbəbdən sənə hörmət bəsləmək lazımdır:
Sən müsəlmansan; bütün müsəlmanlar qardaşdırlar.
Sən müsafirsən; Peyğəmbər (s) buyurmuşdur ki,
müsafirə qayğı göstərib xidmətində durun.
Sən çalışmaq istəyirsən; hədisdə buyurulur ki, zəhmət
çəkib çalışanlar Allahın dostlarıdır”.
Bu sözlər mənim çox xoşuma gəldi. Öz-özümə dedim:
”Xristianlıqda da bu kimi parlaq həqiqətlər olsaydı nə
yaxşı olardı!”. Lakin həmişə təəccüb edirdim ki, bu
qədər yüksək bir maarifə malik olan bir din, həyatdan
bixəbər kimsələrin əlində necə də zəifləyirdi!
Əhməd əfəndiyə Qur`ani-Kərimi öyrənmək istədiyimi
bildirdim. Baş üstə, sənə öyrədərəm - dedi. “Fatihə”
surəsindən
başladıq.
Qur`ani-Kərimi
oxumağa
başlamazdan əvvəl dəstəmaz alır, bu işi mənə də
tövsiyə edirdi. Qibləyə tərəf oturub oxuyurduq.
Oxuduqlarımızın mə`nalarını da izah edirdi. Bə`zi
kəlmələri oxumaqda çox çətinlik çəkirdim. İki ilin
ərzində Qur`anı başdan sona qədər oxudum.
Müsəlmanların dəstəmaz adlandırdıqları əməl bədənin
bə`zi üzvlərini yumaqdan ibarətdir. Müsəlmanlar
dəstəmazdan əvvəl dişlərini misvak adlanan bir
çubuğun saçaqlı ucu ilə təmizləyirdilər. Mən isə
misvakı dişlərimə vuran kimi damağım qanayırdı; bu
işi görməyə məcbur idim. Çünki onlar deyirdilər ki, bu
əməl bizim Peyğəmbərimizin sünnətidir. Həqiqətən
20
sonralar dişlərim daha qanamadı. İngilislərin ağzından
gələn o pis qoxu artıq mənim ağzımda qalmamışdı.
İstambulda olduğum müddət ərzində məsciddə
xidmət göstərən Mərvan aldı bir şəxsin evində
qalırdım. O, məndən çox az pul alırdı. Daim öz adı ilə
öyünərək
deyirdi:
”Mərvan,
Peyğəmbərimizin
səhabələrindən birinin adıdır. Oğlun olsa, adını
Mərvan qoyarsan”. Axşam yeməyini Mərvan Əfəndi
hazırlayırdı. Cümə günləri işə getmirdim. Həftənin
qalan günlərini Xalid adlı birinin yanında günortaya
qədər işlədiyim üçün, mənə işçilərinə verdiyi pulun
yarısını verirdi. O da öz adı ilə öyünərək, Xalid ibn
Vəlid İslamın böyük mücahidlərindən olub. Lakin II
xəlifə Ömər ibn Xəttabın onu rəzil etməsi məni çox
üzür –deyə dilucu gileylənirdi.
Xalid əxlaqsız və çox əsəbi bir adam idi. Amma
nədənsə mənə çox inanırdı. Bəlkə də heç vaxt onun
sözündən çıxmadığım üçün mənə belə bir münasibət
bəsləyirdi. Təklikdə şəriət qanunlarına əhəmiyyət
verməzdi. Ancaq dostlarının yanında bu kimi
məsələlərə çox diqqət edərdi. Cümə namazı qılırdı,
amma digər əməlləri yerinə yetirdiyini görməmişdim.
İşdən sonra zöhr namazını qılmaq üçün məscidə
gələrdim. Əsr namazına qədər məsciddə olardım.
Sonra Əhməd Əfəndinin evinə gedib orada iki saat
ərzində Qur`ani-Kərimi, ərəb və türk dillərini
öyrənirdim.
Həftəlik
qazancımı
ona
verirdim.
Həqiqətən o hər şeyi çox gözəl öyrədirdi.
Əhməd əfəndi subay olduğumu bilib, qızlarının birini
mənə vermək istədi. Mən isə onun bu təklifini qəbul
Dostları ilə paylaş: |