Moderniteden postmoderniteye uzanan bir köPRÜ: zygmunt bauman
Yüklə 2,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Modernlik ve Müphemlik
, s.138. 370 Bauman, Modernlik ve Müphemlik , s.136. 371 Bauman, Modernlik ve Müphemlik , s.194. 372 Bauman, Sosyolojik Düşünmek , s.193. 148 ayırdığı şeyi insan birleştiremez. Hepsinden önemlisi doğa, türlerinin arılığını vazeder. Arı türler birbirine karıştığında ucubeler ortaya çıkar. Müphemlik ucubeleri. Müphemlik, iyi niyet ve kendini terbiye yoluyla yok edilemez. Zorla ayrım(gerekirse imha) ile kovulmalı ve aynı derecede zor kullanımıyla da geri dönmesi engellenmeliydi.” 373 Modern bir uygulama olan asimilâsyon, kadim zamanlardan beri vatansız olarak görülen Yahudilerin yaşadığı asimilâsyon ve Holocaust deneyimi etrafında modernliğin çelişkilerini anlamak adına önemli bir olaydır. Holocaust trajedisi sadece faşist bir uygulamanın sonucu değil, aynı zamanda modernliğin tarihine eklenmiş kara bir lekedir. 374 Bauman Almanya’da yaşayan Yahudilerin maruz kaldığı asimilâsyon sistemi üzerinden, Holocaust ve modernite ilişkisini göstermeye çalışır. O, yaşanan asimilâsyonun özelliklerini şu şekilde sıralar: 1. Asimilâsyon, kültürler arası alışveriş ya da genel anlamda kültürel yayılmadan farklı olarak, tipik modern bir fenomendir. Karakterini ve anlamını, devletin modern anlamda “ulusallaşma”sından, yani, modern devletin, yönetimi altındaki topraklarda yaşayan insanların yasal, linguistik, kültürel ve ideolojik birliğini sağlama mücadelesinden alıyordu… 2. Ulus düşüncesine içkin olan ulus-devletin yüklendiği homojenlik projesiyle üniter devlet yönetiminin egemenliğindeki kültürel formların pratikteki heterojenliği arasındaki uçurum, bir meydan okuma ve sorun oluşturuyor, ulusal devletler de bu duruma, kültürel birliğin yeniden üretimini özerk, cemaatsel mekanizmalarını imhayı hedefleyen kültürel cihatlarla karşılık veriyordu… 3. Devletin ulusallaşması (ya da daha doğrusu, ulusun devletleşmesi ), vatandaşlık haklarının verilmesinin koşulları sayılan siyasal bağlılık ve güvenirlik meselesiyle kültürel uyum meselesini harmanlıyordu… 4. Bu bağlamda, kültürel ayrılığın ortadan kaldırılması ve farklı, güç destekli bir kültürün benimsenmesi, siyasal kurutuluşun ana aracı olarak tanımlanıyor ve algılanıyordu. Sonuç, “yabancı nüfusun siyasal olarak ihtiraslı ve ileri kesimlerinin, egemen kültürel kalıpları uygulamada mükemmelleşme ve orijinal cemaatlerinin kültürel pratiklerini reddetme çabalarıydı. Kültive olma programının ayartıcı gücünün ana kaynağı, işte bu tam siyasal vatandaşlık vaadiydi. 5. Bu kültive olma itkisi, görünüşteki siyasal ve kültürel kimliği teste tabi tutuyor, kaynaşmanın kaçınılmaz olarak yüklenmek zorunda kaldığı müphemliği ifşa ediyordu. Bu müphemlik uzun vadede, asimilâsyon programının nihai iflasından sorumlu olacaktı. 375 373 Bauman, Modernlik ve Müphemlik , s.198. 374 Bauman, Modernlik ve Müphemlik , s.200. 375 Bauman, Modernlik ve Müphemlik , ss.184-186; Kültive olma-etme, kültürlenmiş, aydınlanmış, üretilmiş, görgü kazanmış anlamında kullanılmaktadır. 149 İkinci Dünya Savaşında (öncesinde ve esnasında) yaşanan asimilâsyon ve onun devamında yaşanan ve daha elim bir olay olan Holocaust, Modernliğin iflâsının da zirvesini de gösteren baskın bir olaydır. Savaştan çıkan dünyada birçok şey gibi kimlik sorunsalı da yirminci yüzyılın ikinci yarısından itibaren yeni bir sürece girmiştir. Bu süreçte yaşanan tüm değişimleri (teknolojik gelişmeler, küreselleşme vb.) postmodern kavramı altında toplayabiliriz. Postmodernlik, modern dönemin hem katı yapılarını (ulus devlet gibi) hem de üst anlatılarını (Marksizm gibi) sıkı bir eleştiriden geçirmiştir. Bizatihi yenidünya, sınırların, bilginin, sermayenin, kimliklerin akışkanlaştığı bir mekândır. Bauman’a göre, böyle bir dünyada Yahudilerin artık kabul edildiğini beliritir, ama bun tüm öteki ve yabancılar içinde sadece Yahudilerin kavuştuğu bir kabullenme değildir. Nedeni şu ki Yahudilerin “kabul edildikleri bu dünya onaylama ya da reddetme yoluyla kimlik bahşetme kabiliyetinin çoğunu yitirmiş (ya da böyle bir kabiliyeti varmış gibi yapmaktan büyük ölçüde vazgeçmiş) bir dünyaydı. Yine bir başka ifadeyle, bir zamanlar modernliğin asimilâsyon baskılarınca yurtsuzluk durumuna itilen (böylelikle de varlığın olumsallığını ve müphemliğini keşfeden) Yahudiler, postmodern varoluşun tadını alan ilk insanlar oldular. Daha sonra yurtlarını buldular; fakat artık zaten dünya postmodernleşmişti. Dolayısıyla da ayrık konumlarını yitirdiler; bu konumlarını tam da ‘ayrık’ olmanın, insanî durumun tek gerçek evrensel özelliği haline gelmesinden dolayı yitirdiler.” 376 Kısaca postmodern dünya, bütün kimliklerin suya düştüğü akışkan bir kimlik nehridir. Diğer taraftan postmodern dünyanın çoğulcu ve esnek yapısı, aslında herkesi biraz yabancı kılarak dünyayı birleştirir. Kimliğin katı ve baskıcı yapısından uzaklaşarak (başka bir deyişle anlamsızlaşması) ve neredeyse bir alışveriş nesnesine dönüşmesi, postmodern dönemin tüketim yapısına uygundur. Bauman, modernliğe nazaran daha iyimser baktığı bu postmodern dünya için: “Bugün artık yalnızca siyah değil bütün renkler güzel ve bu renkler, her bir güzellik birbirinden farklı da olsa, kendi güzellikleriyle övünebiliyorlar. Bu henüz bir gök kuşağı koalisyonu olmayabilir; fakat kesinlikle bir gök kuşağı birlikteliği ” olarak düşünülebileceğini iddiasını savunur. 377 376 Bauman, Modernlik ve Müphemlik , s.205. 377 Bauman, Modernlik ve Müphemlik , s.206. |