8
I- BOB. QURILISH TASHKILOTLARIDA BUXGALTERIYA HISO-
BINI TASHKIL ETISHNING NAZARIY ASOSLARI
1.1. Qurilish tashkilotlarining iqtisodiyotda tutgan o‘rni va ular faoliyati
yo‘nalishlari tavsifi
O‘zbekiston Respuublikasi Birinchi Prezdenti I.A.Karimov “Biz hozirdanoq
taraqqiyotimizning inqirozdan keyingi davri haqida chuqur o‘ylashimiz, bu borada
uzoq muddatga mo‘ljallangan dastur ishlab chiqish haqida bosh qotirishimiz kerak.
Bu dastur iqtisodiyotimizning asosiy tarmoqlarini modernizatsiya qilish va texnik
yangilash, mamlakatimizning yangi marralarni egallashi uchun kuchli turtki
beradigan va jahon bozorida raqobatdoshligini ta’minlaydigan zamonaviy
innovatsiya texnologiyalarini joriy qilish bo‘yicha maqsadli loyihalarni o‘zida
mujassam etishi darkor. Mana shu o‘ta muhim masalani,
aytish mumkinki, hal
qiluvchi strategik vazifani e’tiborimizdan chiqarmasligimiz zarur”
2
deb ta’kidlab
o‘tgan edi.
Ta’kidlash joizki, ana shunday keng ko‘lamli dasturni amalga oshirish uchun
respublikada so‘nggi yillarda jiddiy tayyorgarlik ko‘rib kelindi. Iqtisodiyotimizni
modernizatsiya qilish, texnik va texnologik yangilash, uning raqobatdoshligini
keskin oshirish, eksport salohiyatini yuksaltirishga
qaratilgan muhim ustuvor
loyihalarni amalga oshirish bo‘yicha qator qaror, qonun va dasturlar ishlab
chiqildi. Jumladan bu dasturlarda loyihalarni amalga oshirishda qurilish ishlariga
alohida e’tibor qaratilmoqda.
Dasturda belgilangan vazifalar orasida qishloqlarimizda hayot sifatini tubdan
yuksaltirish bo‘yicha kompleks chora-tadbirlarni amalga oshirish prinsipial muhim
va hal qiluvchi ahamiyat kasb etadi. Buning uchun qishloq aholi punktlarini
me’moriy jihatdan loyihalashtirish va qurish ishlarini tashkil etish tizimini tubdan
qayta ko‘rib chiqildi.
2
Islom Karimov. Jahon
moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O’zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari va
choralari. –T.: O’zbekiston, 2009. -36 b.
9
Hududlarning me’moriy-loyihaviy qurilishi bo‘yicha bosh rejalarni ishlab
chiqilishini ta’minlash, mintaqalarning iqlimi, demografik holati va boshqa shart-
sharoitlarini hisobga olgan holda, qishloq uylari
va ijtimoiy inshootlarning
unifikatsiya qilingan namunaviy loyihalarini tayyorlandi.
Bu vazifalarni bajarish uchun maxsus “Qishloq-qurilish-loyiha” loyiha-
tadqiqot instituti tashkil etildi. Bu bilan yangi arxitektura bosh planlari va
namunaviy loyihalar bo‘yicha ishlash imkoniyatiga ega bo‘lindi
Tabiiyki,
yangi
qurilishlarni
zamonaviy
qurilish
materiallari
va
konstruksiyalarisiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. Qishloq joylarda barpo etiladigan
ob’ektlarni qurishda yig‘ma, kompozitsion va kichik blokli konstruksiyalarni
qo‘llagan holda, industrial va yig‘ma texnologiyalarni keng joriy etildi.
Viloyatlar va tumanlar hokimliklari «O‘zqurilishmateriallari»
kompaniyasi
bilan birgalikda mahalliy xomashyodan qurilish materiallari ishlab chiqarishni
tashkil etish, pishiq g‘isht, tom yopish, pardozlash va boshqa maqsadlar uchun
kerak bo‘ladigan materiallarni ishlab chiqarish bo‘yicha minitexnologiyalarni joriy
etdilar va etmoqdalar, mavjud noruda konlarini qayta tiklash hamda rekonstruksiya
qilishga doir maxsus dasturlar ishlab chiqildi.
Dasturning asosiy vazifasidan biri – qishloqda sanoat ishlab chiqarishi va
qurilishni
jadal rivojlantirish, meva-sabzavot va chorva mahsulotlarini qayta
ishlash bo‘yicha zamonaviy texnika hamda texnologiyalar bilan jihozlangan
ixcham korxonalarni tashkil etish chora-tadbirlarini amalga oshirishdan iborat.
Mamlakatimiz iqtisodiyotini rivojlanishida qurilish tarmog‘i muhim o‘rinni
tutadi. Aynan ushbu tarmoqqa kiruvchi qurilish tashkilotlari orqali iqtisodiyotning
barcha sohasiga real investitsiyalar kiritiladi. Qurilish tarmog‘i mamlakatimiz
iqtisodiyotining barcha sohasida
yangi quvvatlarni qurish, ishga tushirish, mavjud
quvvatlarni modernizatsiyalash, rekonstruksiya qilish,
kengaytirish, ta’mirlash va
boshqa shu kabi ishlarni amalga oshirishning bosh ijrochisi hisoblanadi.
O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligi tomonidan belgilangan xalq
xo‘jaligi tarmoqlari klassifikatoriga muvofiq qurilish tashkilotlarining alohida
turlariga quyidagi tarmoq kodlari ajratilgan: