Molum olduğu kimi, cinayətkarlığa qarşı mübarizonin
Yüklə 4,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ................ = 212
-
digor dövlot orqanları ilo birlikdə cinayətlərin və s. hüquq pozuntularının qarşısının alınması üzrə tədbirlərin işlənib hazırlanması; -
pozuntularına qarşı mübarizə üzrə fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi; -
qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsində və sovet
qanunlarının təbliğində iştirak (Qanunun 3-cü maddəsi). Qanunla nəinki prokuror təsirinin konkret vasitələri (protest, təqdimat, qərar), həm də prokurorun aşkar edilmiş qanun pozuntularının aradan qaldırılması üzrə səlahiyyətlərinin imperativ xarakteri (aşkar edilmiş qanun pozuntularının aradan qaldırılmasına dair prokuror tələblərinin icrasının məcburiliyi) müəyyən edilirdi. Qanun prokurorların səlahiyyətlərini bir qədər genişləndirirdi, məsələn, qanun pozuntusunun yol verilməzliyi haqqında xəbərdarlıq etmək hüququ (23- cü maddənin 7-ci bəndi), tələb etmək hüququ (27-ci maddə) və s. kimi prokurorların yeni səlahiyyətləri təsbit edilirdi. Bu dövrdə həm də 1966-cı il Əsasnaməsinin əvəzinə 1981- ci il avqustunun 4-də «Hərbi prokurorluq haqqında» yeni Əsasnamə təsdiq edilir. İxtisaslaşdırılmış prokurorluqların təşkili sahəsində də dəyişiklik baş verir. SSRİ Baş Prokurorunun 5 noyabr 1980- cı il 46 №-li «Nəqliyyat prokurorluqlarının təşkili haqqında» əmri ilə vilayət prokurorluğu hüququnda fəaliyyət göstərən dəmir yolu, su və hava yolu nəqliyyat prokurorluqları təşkil edilir. Müvafiq respublika prokurorluqlarının tabeçiliyində olan bu
prokurorluqlara rayon prokurorluqları hüququnda fəaliyyət göstərən nəqliyyat prokurorluqlarının işinə rəhbərlik və nəzarətin həyata keçirilməsi həvalə edilirdi. Qaydaya əsasən, qanuna zidd olan aktdan protest verilməsi belə aktın qüvvəsini protestə baxılanadək dayandırırdı. Qanunun yeni redaksiyasına uyğun olaraq, prokuror təsirinin yeni formaları (tələbnamə, xəbərdarlıq) müəyyən
edilir. Prokurorluq haqqında qanuna əlavə edilən yeni 24-cü maddə qanun pozuntusunun açıq xarakter daşıdığı və dövlət, müəssisə, idarə, təşkilat və vətəndaşın hüquq və qanuni mənafelərinə mühüm zərər vura biləcəyi hallarda, prokurora qanun pozuntusunun aradan qaldırılması haqqında dərhal icra edilməli olan tələbnamə çıxarmaq hüququ verirdi. Prokuror nəzarətinin predmet və hüdudlarının genişlənməsi öz.ünün ən yüksək mərhələsinə SSRİ xalq deputatları qurultayı tərəfindən 1990-cı il dekabrın 26-da qəbul edilən «Dövlət idarəetmə sisteminin təkmillə.şdirilməsi ilə əlaqədar SSRİ Konstitusiyasına (Əsas Qanuna) dəyişikliklər və əlavələr haqqında» SSRİ Qanunu ilə çatdı. SSRİ Konstitusiyasına edilən həmin dəyişiklik və əlavələrə uyğun olaraq, ali prokuror nəzarəti yerli xalq deputatları sovetlərinin, siyasi partiyaların və kütləvi hərəkatların fəaliyyətinin qanuniliyinə də şamil edildi. İttifaq Konstitusiyasının respublika prokurorlarının təyini və tabeçilik qaydasını nizama salan maddəsinə də dəyişiklik edildi. Həmin maddənin yeni redaksiyasına görə, respublika prokurorları SSRİ Baş Prokurorunun razılığı ilə respublikaların ali dövlət orqanları tərəfindən təyin edilirdilər və sonunculara hesabat verirlər. Respublika prokurorlarının SSRİ qanunlarının icrasına nəzarət üzrə fəaliyyətlərində həm də SSRİ Baş Prokuroruna hesabat vermələri nəzərdə tutulurdu. İttifaq Konstitusiyasına edilmiş bu əlavə və dəyişikliklər öz əksini 5 mart 1991-ci il tarixli «Dövlət idarəetmə sisteminin təkmilləşdirilməsi ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında (Əsas Qanunda) dəyişiklik və əlavələr haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununda tapdı.* Lakin bir müsbət cəhəti qeyd etmək lazımdır ki, əvvəlki dövrdən 'Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin mo'lumatları, 1991, № 5-6, mad.l 11;
forqli olaraq, bu dofo respublika konstitusiyasına ittifaq konstitusiyasında nozordo tutulanlardan forqli normalar daxil edilmişdir. Birincisi, yerli xalq deputatları sovetlərinin fəaliyyəti respublika prokurorluğunun nəzarət obyektinə daxil edilmirdi, ikincisi, respublika prokurorunun ittifaq prokurorunun heç bir razılığı olmadan respublika prezidentinin təqdimi üzrə Ali Sovet tərəfindən təyin edilməsi nəzərdə tutulurdu. Sovetlər imperiyasının dağılması ilə müstəqillik yoluna qədəm qoyan Azərbaycan xalqı gələcək inkişaf yollarını, öz dövlətinin daxili və xarici siyasətini sərbəst müəyyən etmək imkanı əldə etdi. 18 oktyabr 1991-ci il tarixli «Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında» Konstitusiya Aktının 9- CLI maddəsi öz idarəetmə formasını seçməyi, başqa, iqtisadi və mədəni həyatını öz tarixi və milli ənənələrinə, ümumbəşəri dəyərlərə uyğun inkişaf etdirməyi Azərbaycan xalqının ayrılmaz hüququ olduğunu bəyan etdi. Müstəqilliyin əldə edilməsi ilə əlaqədar, ilk növbədə, digər dövlət quruculuğu məsələləri ilə yanaşı, prokurorluq orqanlarının qanunvericilik bazasını da müəyyən etmək zəruri idi. Konstitusiya Aktının 9-cu maddəsinin müddəasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi 26 avqust 1992-ci il tarixli «Prokurorluq orqanlarının statusunu müəyyənləşdirən keçmiş SSRİ-nin qanunvericilik aktlarının Azərbaycan Respublikasının ərazisində hüquqi qüvvəsini saxlamağının təsdiqi və onların tətbiqi qaydası barədə» Qanun' qəbul etmişdir. Həmin qanunla Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunları qəbul edilənədək prokurorluq orqanlarının statusunu müəyyənləşdirən keçmiş SSRİ-nin bəzi qanunvericilik aktlarının, o cümlədən «SSRİ prokurorluğu haqqında» 1979-ci ilin Qanununun, sonrakı dəyişiklik 'Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin mə'lumatları, 1992, № 16, mad.705. ------------------ --------------------- 213 ---------------- Yüklə 4,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|