Mövzu BİM sistemində beynəlxalq iqtisadi təşkilatlar
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Beynəlxalq istehsal və elmi-texniki əməkdaşlıq sahəsində aşağıdakıları fərqləndirmək olar
- Işçi qüvvəsinin beynəlxalq miqrasiyası prosesi
- Beynəlxalq yük daşımaları qaydalarının unifikasiyası
- Müqavilələrin hazırlanması üzrə rəhbərlik
12
YUNSİTRAL-ın Arbitraj reqlamenti (1976-cı il);
beynəlxalq əmtəə alqı-satqı müqavilələri haqqında BMT-nin Vyana Konvensiyası (1980-ci il);
beynəlxalq əmtəə alqı-satqısında nümayəndəliklər haqqında Cenevrə Konvensiyası (1983-cü il);
beynəlxalq əmtəə alqı-satqı müqavilələrinə tətbiq edilən hüquq haqqında Konvensiya (1986-cı il);
alqı-satqı şərtlərini və müqavilələrini müəyyən edən beynəlxalq kommersiya terminləri (INCOTERMS, 2000-ci il). Beynəlxalq istehsal və elmi-texniki əməkdaşlıq sahəsində aşağıdakıları fərqləndirmək olar:
sənaye mülkiyyətinin qorunması haqqında Paris Konvensiyası (1883-cü il, sonuncu dəfə 1979-cu ildə nəzərdən keçirilib);
Madrid sazişinə əlavə olaraq Protokol imzalanıb);
beynəlxalq maliyyə lizinqi haqqında Ottava Konvensiyası (1988-ci il);
beynəlxalq faktorinq haqqında Ottava Konvensiyası (1988-ci il);
daşınan avadanlıq üzrə beynəlxalq əmlak hüququ haqqında Keyptaun Konvensiyası (2001-ci il). Ölkələr arasında valyuta-maliyyə və kredit münasibətləri aşağıdakı sənədlərlə unifikasiya edilib:
dövlətlər və digər dövlətlərin vətəndaşları arasında investisiya mübahisələrinin tənzimlənməsi üzrə Vaşinqton Konvensiyası (1965-ci il);
inkasso üzrə unifikasiya edilmiş qaydalar (1978-ci il);
sənədli akkreditivlər üçün unifikasiya edilmiş qayda və adətlər (1983-cü il redaktəsi);
Çoxtərəfli İnvestisiyalar üzrə Zəmanət Agentliyinin təsis edilməsi üzrə Konvensiya (1985-ci il);
(1988-ci il). 13
Işçi qüvvəsinin beynəlxalq miqrasiyası prosesi BƏT tərəfindən qəbul edilən konvensiyalarla tənzimlənir. Beynəlxalq ticarət və onun inkişafı iri həcmli yük axınları və nəqliyyatın müxtəlif növlərindən istifadə ilə də bağlıdır. Beynəlxalq yük daşımaları qaydalarının unifikasiyası üzrə dünya ictimaiyyəti tərəfindən əhəmiyyətli işlər görülmüşdür. Bu sahəyə aid sənədlər arasında aşağıdakıları qeyd etmək olar:
ci il);
beynəlxalq aviadaşımalar aid bəzi qaydaların unifikasiyası üzrə varşava Konvensiyası (1929-cu il);
yüklərin dəmir yolu il daşınması haqqında beynəlxalq konvensiya (1961-ci il);
konosamentlər haqqında Haaqa qaydalarına yenidən baxılması barədə Brüssel müqaviləsi (1968-ci il);
qarışıq nəqliyyat sənədi üçün unifikasiya edilmiş qaydalar (1975-ci il);
yüklərin dəniz daşınması haqqında BMT Konvensiyası (Hamburq qaydaları, 1978-ci il);
yüklərin və sərnişinlərin daşınması üzrə dəmir yollarının sazişi (1980-i il);
Yük Ekspeditorları İnstitutunun standart ticarət şərtləri (1984-cü il). Beynəlxalq konvensiyaların dünya təsərrüfat əlaqələri qaydalarının unifikasiya edilməsində olan rolunu beynəlxalq əmtəə alqı-satqı müqavilələri haqqında Vyana Konvensiyası nümunəsində görmək olar. YUNSİTRAL tərəfindən işlənən konvensiya beynəlxalq alqı-satqı sazişlərinin şərtlərinin unifikasiyası məqsədini daşıyırdı. Vyana Konvensiyası 4 hissədən və 101 maddədən ibarətdir: I hissə. “Tətbiq sferası və ümumi müddəalar”. II hissə. “Müqavilənin bağlanması”. III hissə. “Əmtəənin alqı-satqısı”. IV hissə. “Yekun müddəalar”. Beynəlxalq əmtəə alqı-satqı müqavilələri haqqında Vyana Konvensiyasının əhəmiyyəti aşağıdakılardan ibarətdir:
14
beynəlxalq əmtəə alqı-satqı müqavilələrinin bağlanması və istifadə edilməsinin vahid tənzimlənməsini əks etdirir və milli qanunvericiliklərdə olan fərqlilikləri əsasən aradan qaldırmağa imkan verir;
verir, çünki, xarici qanunvericiliyin və onun tətbiq praktikasının öyrənilməsinə ehtiyac aradan qalxır;
şərait yaradır;
daha güclü partnyorun zəif partnyora onun üçün faydalı müqavilə şərtlərini qəbul etdirməsi imkanlarını aradan qaldırır ki, bu da beynəlxalq ticarətdə qeyri-bərabər ayrı-seçkilik münasibətlərinin ləğv edilməsi üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir;
alıcı və satıcının müqavilə üzrə əsas öhdəliklərini müəyyən edir;
konvensiyada iştirak etməyən dövlətlərə aid tərəflər arasında mübahisələr yarandığı halda müqavilənin subyektləri (müqavilə tərəfləri) və obyektləri (müqavilənin predmeti) üzrə münasibətləri tənzimləyir;
aid olmadığı alqı-satqı müqaviləsi obyektlərinin siyahısını müəyyən edir;
konvensiyanın tətbiq edilmədiyi alqı-satqı müqavilələrinin əlamətləri müəyyən edilir. Konvensiyanın xarakteri normativdir, yəni onda əks olunan müddəalar hüquq normaları hesab edilir, lakin onlar dispozitiv xarakter kəsb edirlər. Bu o deməkdir ki, tərəflər müqaviləni bağlayarkən Konvensiyanın istənilən müddəasına əməl etməyə bilərlər. Beynəlxalq iqtisadi əlaqə qaydalarının unifikasiyasında müxtəlif beynəlxalq müqavilələrin hazırlanması üzrə rəhbərliklər xüsusi yer tutur. Bu sənədlər adətən BMT-nin Avropa İqtisadi Komissiyası tərəfindən hazırlanır.
növləri üzrə müqavilələrin mümkün bağlanma formalarını, onların strukturunu və əsas maddələrinin məzmununu əks etdirir. Nümunə kimi aşağıdakıları göstərmək olar:
konsultativ injinirinq (bununla əlaqədar texniki dəstək aspektləri də aid olmaqla) üzrə beynəlxalq müqavilələrin hazırlanması üzrə rəhbərlik (BMT AİK, 1979-cu il);
AİK, 1976-cı il);
konkret layihəni həyata keçirmək üçün bir araya gəlmiş tərəflər arasında beynəlxalq müqavilələri hazırlanması üzrə rəhbərlik (BMT AİK, 1979-cu il); Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|