281
Hökumətin Rolu
Fəaliyyət planı tam iş günü rejimində çalışan əməkdaşlar tərəfi ndən həyata
keçirilməlidir. Burada əsas vəzifəsi korrupsiyanın qarşısını almaq və
dürüstlüyü təmin etmək olan işçilər nəzərdə tutulur. Müdafi ə strukturları
və müdafi ə sənayesi xaricindən yeni şəxslərin cəlb edilməsi maraq
toqquşmalarından qorunmağa imkan verəcək.
İslahatlara hazırlaşarkən əsaslı dəyişikliklər üzərində daha çox durun. Bu
o deməkdir ki, birinci növbədə qanun və prosedurlar dəyişdirilməli, sonra
isə kadr dəyişiklikləri aparılmalıdır. Əsaslı dəyişikliklər daha uzun ömürlü
olurlar.
Müdafi ə sahəsi daxilində və xaricində antikorrupsiya təsisatları ilə
əməkdaşlıq edin. Hüquq mühafi zə orqanları yeni korrupsiya sxemləri
haqqında bilgilərini bölüşə bilərlər, vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları isə çox
yaxşı məsləhətçilər ola bilərlər. Şəxsi heyətə təlim keçin və müdafi ə sahəsi
işçilərinə təhsil verin. NATO müdafi ə sahəsində dürüstlüyün təmin edilməsi
üzrə təhsil modulu adlı vəsait təklif edir. Problemin həllini axtararkən digər
ölkələrin və təsisatların ən yaxşı təcrübələrini öyrənin.
İşə başlayarkən konkret məsələlərin həlli ilə məşğul olmaq haqqında çoxlu
xahişlər olacaq. Məhdud resurslarınız onların hamısı ilə lazımi səviyyədə
məşğul olmağa imkan verməyəcək. Diqqətinizi prioritetlər üzərində
cəmləşdirin. Və fəaliyyətinizdə ardıcıl olun: yeni qəbul edilmiş qaydaların
tətbiq edilməsinə hərtərəfl i və uzun müddət ərzində nəzarət edin.
Nəhayət, ali siyasi iradənin ayırdığı diqqət anlarından əsaslı islahatları
təqdim etmək üçün istifadə edin. Onlar siyasi iradənin zəif olduğu
zamanlarda həyata keçirilə bilər. Hətta siyasi iradənin heç olmadığı
vaxtlarda belə həmin islahatların bəziləri həyata keçirilə bilər.
282
Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
Dürüstlüyün Təmin edilməsi İslahatları –Necə
başlamalı və davam etməli?
Korrupsiya riskləri üzrə özünü qiymətləndirməni
aparın
NATO alət təklif
edir
Prioritet sahələri aşkarlayın: yüksək korrupsiya
riski + ağır itkilər + yuxarı təbəqə
Strategiyanı hazırlayın: prioritetləri müəyyən edin
+ dəyişdiriləcək əsas məsələləri aşkarlayın
Fəaliyyətləri məhz bu iş üçün tərtib edilmiş tam
ödənişli kadrlara tapşırın
Prioritet sahələri aşkarlayın: yüksək korrupsiya
riski + ağır itkilər + yuxarı təbəqə
Strategiyanı hazırlayın: prioritetləri müəyyən edin
+ dəyişdiriləcək əsas məsələləri aşkarlayın
Fəaliyyətləri məhz bu iş üçün tərtib edilmiş tam
ödənişli kadrlara tapşırın
Müdafi ə strukturları xaricindən yeni insanlar cəlb
edin
Birinci növbədə prosedurları dəyişin, sonra kadr
dəyişiklikləri edin
Müdafi ə sahəsi xaricində və daxilində
antikorrupsiya təsisatları ilə əməkdaşlıq edin.
Şəxsi heyətə təlim keçin, müdafi ə sahəsi işçilərinə
təhsil verin
NATO alət təklif
edir
Ən yaxşı təcrübələrdən öyrənin
Siz NATO
modulunu
oxuyursunuz
Diqqəti prioritetlər üzərində cəmləşdirin
Fəaliyyətlərinizdə
ardıcıl olun
Ali siyasi iradənin ayırdığı diqqət anlarından
əsaslı islahatları təqdim etmək üçün istifadə edin
Yol
x
ə
ri
t
ə
si
283
Parlamentlərin və Audit İdarələrinin Rolları
18-ci Fəsil
Parlamentlərin və Audit
İdarələrinin Rolları
Xalqın birbaşa təmsilçiləri olaraq,parlamenlər demokratik legitimliyin
əsas mənbəyidir. Onlar hökümətin və cəmiyyətin fəaliyyəti üçün qanunve-
rici baza hazırlayır və icra strukturlarının, həmçinin müdafi ə sənayesi və
özəl təhlükəsizlik podratçılarının fəaliyyətinə nəzarət edilməsində mərkəzi
rol oynayır (xüsusilə müdafi ə nazirlikləri və ordu üzərində). Parlament
komitələrinin büdcə yoxlamaları, hərbi təhcizat və milli təhlükəsizlik siyasəti
və prioritetləri çərçivəsində kadr təyinatları həyata keçirmək üçün önəmli
dərəcədə səlahiyyətləri olmalıdır. Öz səlahiyyətlərindən səmərəli istifadə
etmək üçün onların məlumatlara geniş çıxışları və bu məlumatları səmərəli
analiz etmək üçün bacarıqlı ştatlı işçiləri olmalıdır. Çox ölkələrdə audit
idarələri parlamentə bağlıdır. Bu idarələrin, hökümət xərclərinin ətrafl ı araş-
dırılmasında və qanuna zidd hərəkətlərin üzə çıxarılmasında əhəmiyyətli rol-
ları vardır.
Bu fəsil müxtəlif mexanizmlərə və məsələlərə, parlamentin anti-korrup-
siya və dürüstlüyün təmin edilməsi,şəffafl ığın artırılması və hesabatlılığın
təkmilləşdirilməsi kontekstində baxacaqdır.
Parlament Komitələri
Komitələr parlamentın işçi orqanlarıdır. Əsas siyasi məsələlər və ya siya-
si qalmaqallar parlamentin ümumi yığıncağında kameraların qarşısında baş
verir, komitələrdə isə parlamentarlar hərbi rəhbərliyin dinləmələrini keçirir,
məsələləri müzakirə edir, araşdırmalar aparır və ya komissiyaların hesabat-
larını dinləyir. Bir çox parlamentlərdə hərbi məsələlərə görə məsuliyyəti
daşıyan komitə var və daha çox bu komitə milli təhlükəsizlik məsələlərini
əhatə edir. Buna baxmayaraq, hərbi məsələ kimi mürəkkəb məsələlər digər
komitələrlə, məsələn, maliyyə, xarici siyasət,insan hüquqları və kəşfi yyata
nəzarət kimi komitələrlə daimi kəsişir.
Müdafi ə və təhlükəsizlik komitəsinin fəaliyyət sahələri aşağıdakılardır:
• Müdafi ə və təhlükəsizlik sektoru üçün qanunvericilik bazası hazır-
lamaq;
• Büdcə məsələləri və xərclərə nəzarət üzrə təklifl ər vermək;
• Hökümətin müdafi ə və təhlükəsizlik strategiyasını nəzərdən