Müdafiə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
Yüklə 2,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Haşiyə 17.5. Qalmaqala Reaksiya - Peru Nümunəsi
- Haşiyə 17.6. Dürüstlüyün Təmin Edilməsi üzrə İslahatlar üçün Yol Xəritəsi
279 Hökumətin Rolu Haşiyə 17.5. Qalmaqala Reaksiya - Peru Nümunəsi Ölkədaxili qiyama cavab olaraq Peru Kəşfi yyat Xidməti 1990-cı illərdə xeyli genişləndirildi. Lakin Xidmətdən daha çox prezident Alberto Fujimori hökumətinə qarşı siyasi müxalifəti sərt nəzarət altında saxlamaq üçün istifadə edilirdi. Prezidentin müşaviri Vladimiro Montesinos rəsmi olaraq Kəşfi yyat Xidmətinin rəisi olsa da, de-fakto milli müdafi ə təsisatlarına nəzarət edir və ancaq prezidentə hesabat verirdi. Onun rəhbərliyi altında Kəşfi yyat Xidməti mühüm siyasi xadimləri satın alır və şantaj edir, Kolumbiya partizanlarını silahla təımin edir və hətta narkotik maddə qaçaqmalçılarından külli miqdarda pul alırdı. 2000-ci ildə Montesinos müxalifətçi deputatı satın almağa cəhd edərkən ələ keçdi. Hadisənin lent yazısı aşkar edildikdən sonra, o vəzifədən azad edildi. 2000-ci ilin Noyabrında Prezident Fujimori istefa verdi. Müvəqqəti hökumət quruldu və o, yeni seçilmiş hökumətin öz vəzifələrinə başlamasından bir neçə ay əvvəl təhlükəsizlik strukturları üzərində mülki nəzarəti təmin etmək üçün bir sıra addımlar atmağa təşəbbüs göstərdi. Kəşfi yyat Xidməti və Müdafi ə Nazirliyi yenidən təşkil edildi, onların büdcələri azaldıldı və hər ikisi Konqressin ciddi nəzarəti altına keçdi. Yüksək rütbəli təhlükəsizlik rəsmiləri vətəndaş müharibəsi və 1995-ci ildə Ekvadorla sərhəd müharibəsində korrupsiya və insan haqlarını pozmaqda ittiham edilərək istintaqa cəlb edildilər. İstefada olan bəzi hərbiçi zabitlər və təhlükəsizlik üzrə ekspertlər islahatların keçirilməsinə kömək etdilər və proses 2001-ci il İyulunda yeni administrasiyanın seçilməsi ilə daha da dərinləşdi. Sonrakı illərdə Milli Təhlükəsizlik Xidmətində bir neçə dəfə islahatlar aparıldı və onun fəaliyyət dairəsi xeyli azaldıldı. Müdafi ə Komissiyası və Kəşfi yyat Komissiyası vasitəsilə Konqresin həmin strukturlar üzərində nəzarəti gücləndirildi. Konfi densiallığı artırmaq üçün 2006-cı ildən başlayaraq Kəşfi yyat Komissiyasında üzvlük Konqresin tam beş illik dövrü ilə eyniləşdirildi. Əvvəlki dövrdə isə, bu Komissiya da Konqresin digər Komissiyaları kimi, hər il yenilənirdi. Ümumilikdə bu fəaliyyətlər ictimaiyyət tərəfi ndən yaxşı qarşılandı və etimadı bərpa etməyə kömək etdi. Təhlükəsizlik təsisatları çərçivəsində isə bu keçmiş liderlərin əməllərinə görə "kollektiv cəzalandırılma" kimi qiymətləndirildi. Beləliklə,milli təhlükəsizlik təsisatları daha şəffaf olsalar da, fəaliyyətlərinin səmərəliliyi xeyli azalmış oldu. Bu isə terrorist fəaliyyətin yenidən dirçəlməsinin və daha yaxşı silahlanmış Çili qarşısında zəif düşmək kimi ümumi fi krin yaranmasının əsas amillərindən biri olmuşdu.
280 Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu İkinci səviyyədə prosedurların sadələşdirilməsi, idarəetmənin və rəhbərliyin təkmilləşdirilməsi nəzərdə tutulur. Korrupsiyaya mane olmağa çalışmaqdansa dürüst olmaq imkanlarının artırılmasına daha çox diqqət ayırmaq müdafi ə strukturlarında peşəkar qrup- larla körpü qurmağa kömək edə bilər. Müdafi ə strukturları əməkdaşlarının korrupsiyasız yaşamaq və səmərəli fəaliyyət göstərmək imkanları olarsa, on- lar üçüncü səviyyəni - korrupsiyaya qarşı məqsədyönlü kampaniyanı həvəslə dəstəkləyəcəklər. Korrupsiyanın zatən hər yerdə mövcud olması faktı, müdafi ə nazirliklərini də cəmiyyətin qalan hissəsi ilə eyni korrupsiya səviyyəsində durmağa məhkum edir. Hətta korrupsiyanın bütün cəmiyyəti bürümüş olduğu ölkələrdə belə icti- mai gözləntilərin çoxalması və ictimai nəzarətin artırılması kimi amillər kiçik bir dürüstlük adacığı əmələ gətirmək üçün müdafi ə idarəsində vəzifə şərəfi hissləri ilə birləşdirilə bilər. Paradoks olsa da, əksər cəmiyyətlərdə, hətta on- lar korrupsiyaya uğramış olsalar belə, silahlı qüvvələrdə və mülki müdafi ə xidmətində dürüstlük bir milli iftixar və sayğı mənbəyidir. İstehza doğuran hal budur ki, avtoritar rejimlər belə vəziyyətdə özlərini narahat hiss edirlər. Səbəb odur ki, çox vaxt korrupsiya müdafi ə və güc strukturlarının rəhbərlərini rejimə daha çox bağlayan bir vasitə olur ki, lazım gəldikdə vətəndaşlara qarşı onla- rın dəstəyi təmin edilsin. Beləliklə, demokratik idarəçilik müdafi ə sahəsində dürüstlüyün təmin edilməsinə, müdafi ə sahəsində dürüstlüyün təmin edilməsi isə demokratikləşməyə yardım edir. Müdrik hakimiyyət bu müsbət və qarşı- lıqlı gücləndirici dinamiklik ilə işləyəcək və ondan faydalanacaq. Haşiyə 17.6. Dürüstlüyün Təmin Edilməsi üzrə İslahatlar üçün Yol Xəritəsi Müdafi ə sahəsində dürüstlüyün təmin edilməsi islahatları üzrə burda təqdim edilən yol xəritəsi Polşa təcrübəsinə əsaslanıb. Hər şeydən əvvəl, islahatlara ehtiyac duyulan məsələləri müəyyən etmək üçün korrupsiya riskləri üzrə özünü qiymətləndirməni aparın. Bunun üçün NATO alət (Dürüstlülük üzrə Özünü Qiymətləndirmə Sorğusu) təklif etməklə bərabər, həmçinin bu məsələdə ekspert köməyi də təqdim edə bilər. Korrupsiyalaşmış sahələrin qiymətləndirilməsindən sonra onların həlli üçün prioritet olanları müəyyən edin. İslahatların etibarlı olmaları üçün onlara yuxarıdan, yəni yüksək korrupsiya risklərinin əhəmiyyətli potensial itkilərlə və yüksək vəzifəli şəxslərlə kəsişdiyi yerdən başlayın. Bundan sonra prioritetləri təyin edəcək, əsas dəyişiklikləri müəyyən edəcək və iş planı, tələb olunan büdcə və kadr təminatını əks etdirəcək strategiyanı formalaşdırın. Yüklə 2,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|