Müdafiə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
Yüklə 2,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 12- ci Fəsil Hərbi Əməliyyatlar Zamanı Dürüstlük
- Haşiyə 12.1. Qoşunları Yeritmək Ərəfəsində Korrupsiya Problemləri və Müsbət Təcrübələr
167 Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu Yekunlaşdıraraq deməliyik ki, iqtisadi fəaliyyətin əsas iki mühüm özəlliyi var: tələb və təklif. Ordunun iqtisadi fəaliyyəti zamanı, ordu tədarükçü kimi çıxış edir və təklif isə cəmiyyətdən gəlir. Ona görə də, hərbi qüvvələrin iqtisadi fəaliyyətdə rolunu tam aradan qaldırmağa təkcə təklifl əri məhdudlaşdırmaqla yox tələbləri azaltmaqla nail ola bilərik.
169 Hərbi Əməliyyatlar Zamanı Dürüstlük 12- ci Fəsil Hərbi Əməliyyatlar Zamanı Dürüstlük Korrupsiya təkcə hərbi strukturların sülh şəraitində idarə edilməsi zamanı müşahidə edilmir,hətta hərbi qüvvələrin əməliyyatlara hazırlığı dönəmində, sülh-məramlı missiyaların aparıldığı zamanlarda, həmçinin stabilizasiya və bərpa əməliyyatları dönəmində də baş verir. Bu əsrin əvvəlindən podratçı təşkilatların,xüsusilə də özəl hərbi və təhlükəsizlik şirkətlərinin xidmətlərindən məhsuldar istifadə edilməsi əsas narahatlıq doğuran məsələyə çevrilmişdir. Beləliklə, bu fəsil əsasən podratçıların hərbi əməliyyatlarda istifadəsi zama- nı meydana gələn korrupsiya hallarına həsr edilmişdir. Bu fəsildə, həmçinin özəl təhlükəsizlik və hərbi şirkətlərin xidmətlərindən hərbi əməliyyatlarda istifadə zamanı dürüstlüyü artırmaq üçün tətbiq olunan müsbət praktikalar haqqında da məlumat verilir. Korrupsiya təkcə sülh-məramli qüvvələri ruhdan salmaqda rol oyna- mır, həmçinin ölkədaxili və beynəlxalq sülh səylərinin etibarlılığını azaldır. Əfqanıstanda məsələn korrupsiyanın səviyyəsi o nöqtəyə çatmışdır ki,artıq o həm Əfqan hökümətinin, həm də NATO rəhbərliyindəki qüvvələrin fəaliyyətlərini təhlükə altında qoyur. İndiki zamanda, NATO üzvü ölkələrinin hərbi qüvvələri fərdi qayda- da və ya koalisiya tərkibində, məqsədindən asılı olmayaraq, hər hansı bir əməliyyatı “özəl hərbi podratcı təşkilatlar”-ın aktiv iştirakı olmadan həyata keçirə bilməzlər. NATO hərbi qüvvələrinin özəl sektordan bu cür sürətlə artan asılılığı,soyuq müharibə bitəndən bəri son iyirmi ildə artmışdır. Məsələnin bu hal alması anlaşılan deyil, həmçinin onun tətbiq edilməsi baxımından da heyrətləndiricidir,cünki BMT-nin 1989-cu ildə Muzdluluğa Qarşı Konvensi- yası 95
qəbul olunmuş və onların istifadəsini BMT üzvü ölkələri tərəfi ndən qadağan edilməsini bəyan etmışdir. Bu cür aşkar paradoksal hala birinci cavab odur ki,NATO Koalisiya qüvvələrinin müharibə zonalarında ciddi şəkildə arxalandıqları özəl hərbi 95 United Nations General Assembly, International Convention against the Recruitment, Use, Financing and Training of Mercenaries, 72 nd plenary meeting (4 December 1989), A/RES/44/34. 170 Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu podratçılar(ÖHP), açığını desək, texniki baxımdan yanaşıldıqda “muzdlu- lar” sayılmır. BMT-nin muzdlular haqqında konvensiyasının özü “muzd- lu” kəlməsini, bir hökümətin başqa ölkənin vətəndaşını pulla ələ alıb, silahlandırıb,öz ölkəsinə əsgər kimi istifadə etməsi kimi xarakterizə edir. ÖHP-nın böyük çoxluğu,əksinə, heç bir növ silah daşımır və öz ölkələrinin xaricdəki hərbi və ya diplomatik idarələrində çalışırlar.
Sülhməramlı əməliyyatlarda iştirak etmək üçün beynəlxalq təşkilatlar ölkələrə müraciət edirlər. Bir çox hallarda, bu cür təklifl ər qısa müddət ərzində gəlir və ölkələrin hərbi qüvvələri bu cür səfərə hazır olmur və konkret əməliyyatların tələblərinə cavab verə bilən əlavə silah sistemlərinə,rabitə sistemlərinə,fərdi və başqa tip avadanlıqlara ehtiyac olur. Bu halda uyğun rəqabət prosesi olmadan təhcizat prosedurları çox qısa zamanda həyata keçirilir.Bundan əlavə, birlikdə qarşılıqlı çalışabilmənin (interoperability) minimum tələbləri əsasında və əsgərlərin, dənizçilərin və ya təyyarəçilərin təhlükəsliyi üçün “nəcib qayğı”-lardan çıxış edərək xərclərin qənaəti ilə bağlı məsələlər kiçildilir. Normal təhcizat dönəmində dürüstlüyün olmadığı halda, bu cür tələsik zaman ərzində baş verən təhcizat prosesləri korrupsiyaya daha çox cəlbedici olur. Ğöndəriləcək şəxsi heyətin seçilməsində açıq-aydın kriteriyaların və şəffaf prosedurların olmaması,xüsusilə də, bu missiyaya göndərilənlərin əmək haqqısının onların öz ölkələrindəki normal maaşlarından çox yüksək olması həssas nöqtələrdir. Hərbçilərin bu missiyada iştirak etmələri üçün pul ödəmələri halları və ya tələsik alınan silahın keyfi yyətinin aşağı olması, göndərilən birliklərin döyüş ruhunun aşağı düşməsinə təsir edə bilər. Müsbət təcrübələrin çoxu əvvəlki fəsillərdə müzakirə etdiyimiz- təhçizat zamanı və kadrların idarə etməsində dürüstlüyün təmini- burada da tətbiq olunur. Bu tələblər,xüsusilə, göndəriləcək heyətin şəffaf qaydalar və xıdmətinə yararlılığı əsasında seçilməsinə və həmçinin, rəqabət əsasında silah və texnikanın alınması və alınan avadanlığın düzgün keyfi yyət nəzarətindən keçməsinə tətbiq olunmalıdır. Fundamental məna kəsb edən məsələ kontingent göndərmək yox,yəni xüsusi toplanmış və xüsusi missiya üçün silahlanmış və evə döndükdə isə Yüklə 2,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|