6|6|9
___________
XX FƏSİL XÜSUSİ İCRAA TLAR
_________
yət prosesinin iştirakçısı və ya onu imzalamaq səlahiyyətinə malik olan
nümayəndəsi tərəfindən imzalanmalıdır.
Birinci, apellyasiya və ya kassasiya instansiyası məhkəməsi cinayət
prosesi iştirakçısının vəsatətinin tələblərə riayət etməsi və ya mübahisə
edilən normativ-hüquqi aktın tətbiq edilməsi müəyyən edildikdə
Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin Plenumuna həmin
vəsatətin göndərilməsi və iş üzrə icraatın dayandıniması haqqında qərar
çıxanr.
Normativ-hüquqi aktın Konstitusiyaya uyğunluğunun yoxlanılması
barədə vəsatətə baxarkən Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin
Plenumu öz iclasında vəsatətə dair məruzəçi hakimin rəyini dinləyərək
və
Azərbaycan
Respublikası
Konstitusiya
Məhkəməsinin
səlahiyyətlərinə müdaxilə etmədən cinayət işi, məhkəməyədək
sadələşdirilmiş icraat materiallan və ya xüsusi ittiham qaydasında
şikayət üzrə icraat zamanı tətbiq olunmuş normativ-hüquqi aktın
Konstitusiyaya uyğunluğunun yoxlanılması barədə Azərbaycan
Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsinə sorğu göndərir.
Ali Məhkəmənin Plenumunun belə bir səlahiyyətə malik olması
konkret olaraq “Məhkəmə və hakimlər haqqında” Qanunun 79-cu
maddəsində şərh edilmişdir. Adı çəkilən maddədə göstərilmişdir ki. Ali
Məhkəmənin Plenumu:
-
Ali
Məhkəmənin
Plenumunun
izahlannm
Azərbaycan
Respublikası Konstitusiyasına və qanunlanna uyğunluğu barədə
hakimlərin və vətəndaşlann müraciətlərinə baxır;
-
məhkəmələr tərəfindən baxılan işlər
üzrə
tətbiq edilən nonnativ
aktlarda şəxslərin hüquq və azadlıqlannın pozulması barədə onlarm
müvafiq məhkəmələrin vasitəsilə verilmiş müraciətlərinə əsasən
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyanın 130-cu maddəsinə uyğun
olaraq Konstitusiya Məhkəməsinə sorğu verir (bu halda məhkəmə
icraatı Konstitusiya Məhkəməsinin qəran qanuni qüvvəyə minənədək
dayandınlır);
-
hakimlərin müraciətlərinə əsasən Azərbaycan Respublikası
Konstitusiyasının 130-cu maddəsinə uyğun olaraq Konstitusiya
Məhkəməsinə sorğu verir.
Cinayət-prosessual qanunvericilikdə göstərildiyi kimi, Azərbaycan
Respublikası Ali Məhkəməsinin Plenumu öz təşəbbüsü ilə də
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsinə sorğu göndərə
bilər. Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin Plenumu həmin nor
E
Mirağa Cəfərquliyev
mativ-hüquqi aktların hər hansı şəxsin Konstitusiyada nəzərdə tutulmuş
əsas hüquq və azadlıqlannı pozduğunu; həmin normativ-hüquqi aktların
müddəalan ilə daha yüksək hüquqi qüvvəyə malik olan Azərbaycan
Respublikasının Konstitusiyası, qanunlan və digər normativ- hüquqi
aktları arasında ziddiyyətin mövcud olmasını; həmin normativ- hüquqi
aktlann hər hansı müddəalarının rəsmi təfsirə ehtiyacı olduğunu və
nəhayət, həmin normativ-hüquqi aktların hər hansı müddəalan
Azərbaycan Respublikasında qanunverici, icra və məhkəmə
hakimiyyətləri arasında səlahiyyətlərin bölüşdürülməsinə dair
mübahisələr doğurduğunu müəyyən etdikdə öz təşəbbüsü ilə
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsinə sorğu göndərə
bilər.
Beləliklə, haqqında söhbət aparılan sorğu ilə əlaqədar Azərbaycan
Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsi tərəfindən konkret qərar
qəbul edilir və bu qərarla bağlı müəyyən hüquqi nəticələr meydana
çıxır.
Nəzərə almaq lazımdır ki, hüquq və azadlıqlann pozulması ilə bağlı
yeni hallar üzrə məhkəmə aktlarına baxılması hüququna yalnız
Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin Plenumu malikdir.
Qanunvericilikdə məhkəmə aktlarına hüquq və azadlıqlann
pozulması ilə bağlı yeni hallar üzrə baxılması üçün aşağıdakı əsaslar
göstərilmişdir:
a)
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsi tərəfindən
Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin qərarlarının və ya
məhkəməyə müraciət etmək hüququnu pozan məhkəmə aktlannm
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası və qanunlarına uyğun
olmadığı hesab edildikdə;
b)
İnsan Hüquqlan üzrə Avropa Məhkəməsi tərəfindən Azərbaycan
Respublikasının məhkəmələrində cinayət işi, məhkəməyədək
sadələşdirilmiş icraat materiallan və ya xüsusi ittiham qaydasında
şikayət üzrə icraat zamanı “İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların
müdafiəsi haqqında” Konvensiyanın müddəalarının pozulduğu
müəyyən edildikdə;
c)
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsi tərəfindən
məhkəmənin tətbiq etdiyi normativ hüquqi aktın Azərbaycan
Respublikasının Konstitusiyasına, qanunlanna və müvafiq icra
hakimiyyəti orqanlan tərəfindən qəbul edilmiş normativ hüquqi aktlara
uyğun olmadığı hesab edildikdə.
XX FƏSİL XÜSUSİ İCRAA TLAR
m
Yuxanda sadaladığımız “a” və “b” bəndlərində nəzərdə tutulan
əsaslar yarandıqda, Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin
Plenumu Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin və
İnsan Hüquqlan üzrə Avropa Məhkəməsinin qərarlarının icrası ilə bağlı
yalnız hüquqi məsələlər üzrə işlərə baxır.
Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin və ya İnsan
Hüquqları üzrə Avropa Məhkəməsinin qərarı Azərbaycan
Respublikasının Ali Məhkəməsinə daxil olduqda Ali Məhkəmənin sədri
hakimlərin birinə işin plenumun məhkəmə iclasına hazırlanmasını və
məruzə edilməsini tapşınr. Qanunvericiliyin tələbinə görə işə plenumun
məhkəmə
iclasında
Azərbaycan
Respublikası
Konstitusiya
Məhkəməsinin və ya insan Hüquqları üzrə Avropa Məhkəməsinin qəran
Azərbaycan Respublikasının Ali Məhkəməsinə daxil olduqdan sonra 3
(üç) aydan gec olmayan müddətdə baxılmalıdır.
Bir qədər əvvəl göstərdiyimiz “c” bəndi ilə nəzərdə tutulan əsaslar
meydana çıxdıqda Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin
Plenumu məhkəmə aktlanna ərizə əsasında hüquqi məsələlər üzrə
yenidən baxır. Hüquq və azadlıqların pozulması ilə bağlı yeni hallar
üzrə məhkəmə aktlarına baxılması haqqında ərizənin verilməsi, ərizəyə
dair tələblər və ərizənin ilkin öyrənilməsi məsələləri CPM-in 464-
466-cı maddələrinə müvafiq olaraq həll edilir. Haqqında söhbət gedən
ərizənin ilkin öyrənilməsi müddəti də qanunvericilikdə dəqiq müəyyən
edilmişdir. Belə ki, ərizənin ilkin öyrənilməsi onun Azərbaycan
Respublikasının Ali Məhkəməsinə daxil olduqdan sonra (1) bir aydan
çox olmayan müddət ərzində həyata keçirilir. Eyni zamanda, onu da
qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi
hakiminin rəyi alındıqdan sonra Ali Məhkəmənin sədri qanunvericiliyin
tələbinə əsasən (3) üç ay müddətində işə baxılması barədə məsələni
plenumun gündəliyinə daxil etməlidir.
Hüquq və azadlıqların pozulması ilə bağlı yeni hallar üzrə məhkəmə
aktlarına baxılması Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi
Plenumunun iş qaydasına uyğun olaraq həyata keçirilir.
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsi tərəfindən
Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin qərarlarının və ya
məhkəməyə müraciət etmək hüququnu pozan məhkəmə aktlarının
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası və qanunlanna uyğun
olmadı
Dostları ilə paylaş: |