MüƏllifdən II
XX FƏSİL XÜSUSİ İCRAA TLAR
Yüklə 6,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XX FƏSİL XÜSUSİ İCRAA TLAR
- Mirağa Cəfərquliyev
XX FƏSİL XÜSUSİ İCRAA TLAR sız çıxarılmasına səbəb olan, məhkəməyə işin istintaqı və məhkəmə baxışı zamanı məlum olmayan yeni hallar hesab olunduğu halda, kas- sasiya və əlavə kassasiya qaydasında işə yenidən baxılması üçün əsaslar isə iş materiallarının özündən müəyyən edilir. Yuxanda göstərilən fərqlər kassasiya və əlavə kassasiya qaydasında icraatla yanaşı yeni açılmış hallar üzrə icraatı da cinayət prosesində xüsusi və müstəqil bir mərhələ kimi müəyyən edir. Yeni açılmış hallar üzrə icraat Cinayət-Prosessual Məcəllədə «Xüsusi icraatlar» fəslinə daxil edilsə də, əslində, o, cinayət prosesinin müstəqil mərhələsi hesab olunur. Məhz buna görə də biz onu «Azərbaycan Respublikasının cinayət prosesi» kursu üzrə proqramda da müstəqil mərhələ kimi göstərmişik. Yeni açılmış hallar üzrə işlərə baxılması üçün həmin işə apellyasi- ya, kassasiya və ya əlavə kassasiya qaydasında baxılıb-baxılmamasının heç bir əhəmiyyəti və ya maneçiliyi yoxdur. Beləliklə, iş üzrə qanuni qüvvəyə minmiş hökmlər, qərarlar və yuxan məhkəmələrin sonrakı bütün qərarları bu icraatın predmetini təşkil edə bilər. Buradan belə bir nəticəyə gəlmək olar ki, qanunvericilik qanuni qüvvəyə minmiş məhkəmə hökmlərinə və qərarlarına yenidən baxılmasının bu üç formasında bir-birindən fərqlənən xüsusi qaydalar müəyyən etdiyi üçün yeni açılmış hallar üzrə işlərə baxılması haqqında məsələ kassasiya və əlavə kassasiya qaydasında icraatın predmetini təşkil edə bilməz. Məhkəmənin hökm və ya qərarlarına yeni açılmış hallar üzrə baxılmasının əsasları və müddətləri. Cinayət-prosessual qanunvericilikdə məhkəmənin hökm və ya qərarlarına yeni açılmış hallar üzrə baxılması üçün konkret olaraq həm əsaslar və həm də müddətlər göstərilmişdir. CPM-in 461-ci maddəsinə müvafiq olaraq, həmin əsaslar aşağıdakılardır: 1)
düzgün olmayan (səhv) hökm və ya qərann çıxanlmasma səbəb olan zərər çəkmiş şəxsin, şahidin bilə-bilə yalan ifadə verməsi, ekspertin bilə-bilə yalan rəy verməsi, tərcüməçinin bilə-bilə yalan tərcümə etməsi, maddi sübutların, istintaq və məhkəmə hərəkəti protokollarının və digər sənədlərin saxtalığının məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş hökm və ya qəran ilə müəyyən edilməsi; 2)
ya xüsusi ittiham qaydasında şikayət üzrə icraat zamanı təhqiqatçının, müstəntiqin, prokurorun və ya hakimin məhkəmənin qanuni qüvvəyə Mirağa Cəfərquliyev minmiş hökm və ya qəran ilə müəyyən edilmiş sui-istifadələrinin düzgün olmayan (səhv) hökm və ya qərann çıxanimasına səbəb olması; 3)
özü-özlüyündə və ya əvvəllər müəyyən edilmiş digər hallarla birlikdə məhkumun təqsirsizliyinə və ya onun məhkum olunduğu cinayət əməlindən ağırlıq dərəcəsinə görə fərqlənən cinayət törətməsinə, yaxud bəraət almış və ya barəsində cinayət işi, digər materiallar üzrə icraata xitam verildiyi şəxsin təqsirliliyinə dəlalət edən, hökm və ya qərarın çıxaniması zamanı məhkəməyə və cinayət prosesinin tərəflərinə məlum olmayan digər hallar. Şahid ifadələrinin, ekspert rəyinin və ya tərcümənin açıqcasına yalan olması, habelə maddi sübutların və sənədlərin saxtalığı işin yeni açılmış hallar üzrə baxılması üçün o hallarda əsas ola bilər ki, məhkəmə hökmü və ya qərarı həmin sübutlara əsaslanmış olsun və ya məhkəmə cəzanın növünü və həcmini müəyyən edərkən bu sübutlan nəzərə almış olsun. Əks halda belə sübutlar işə yeni açılmış hallar üzrə baxılması üçün əsas sayıla bilməz. Hakimlərin öz vəzifələrindən cinayətkarcasına sui-istifadə etmələri - hakimlər tərəfindən tamah məqsədi ilə və ya sair şəxsi maraqlarına görə bilə-bilə ədalətsiz hökm və ya qərar çıxarmalanm nəzərdə tutur (CM-in 295-ci mad.). Prosessual sənədləri saxtalaşdırma, maddi sübutları yararsız şəklə salma, bilə-bilə işə saxta sənədlər əlavə etmə əsassız və qanunsuz hökm və ya qərar çıxarılmasına səbəb olduqda da bu hakimlərin öz vəzifələrindən cinayətkarcasına sui-istifadə etmələri kimi başa düşülməlidir (CM-in 294-cü mad.). İş üzrə istintaq və ya təhqiqat aparan şəxsin öz vəzifəsindən sui-istifadə etməsi bilə-bilə təqsiri olmayan şəxsin tamah məqsədi ilə və ya sair şəxsi maraqlara görə təhqiqat aparan şəxs, müstəntiq və ya ibtidai araşdırmaya prosessual rəhbərliyi həyata keçirən prokuror tərəfindən cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsi və bunun məhkəmənin əsassız və qanunsuz hökm çıxarmasına səbəb olması, yaxud təhqiqatın və ya ibtidai istintaqın qəsdən düzgün apanlmaması nəticəsində məhkəmənin məhkum olunana edilmiş cinayətin ağırlığına uyğun olmayan yüngül cəza, yaxud daha ağır cəza təyin etməsi, yaxud təqsiri olan şəxs barəsində bəraət hökmü çıxarması, habelə prosessual sənədləri saxtalaşdırma, maddi və digər sübutlann keyfiyyətini dəyişdirmə və ya bunlan yararsız hala salma, bilə-bilə saxta sənədləri XX FƏSİL XÜSUSİ İCRAA TLAR ~
sair hallann mövcud olması və bunlann məhkəmə tərəfindən əsassız və qanunsuz hökm (qərar) çıxan İmasına səbəb olması təhqiqat və ya ibtidai istintaq aparan şəxsin öz vəzifəsindən cinayətkarcasına sui-istifadə etməsi kimi qiymətləndirilməlidir (CM-in 293 və 294-cü mad.).
Cinayət-Prosessual Məcəllənin 462-ci maddəsinə əsasən, yeni açılmış hallar üzrə aşağıdakı qanuni qüvvəyə minmiş hökm və ya məhkəmənin digər qərarlarına baxıla bilər: 1) ittiham hökmü; 2) bəraət hökmü; 3) cinayət işi, məhkəməyədək sadələşdirilmiş icraat materialları və ya xüsusi ittiham qaydasında şikayət üzrə icraata xitam verilməsi haqqında qərar; 4) tibbi xarakterli məcburi tədbirlərin tətbiq edilməsi haqqında qərar; 5) tərbiyəvi xarakterli məcburi tədbirlərin tətbiq edilməsi haqqında qərar. Qanunvericilikdə yeni açılmış hallar üzrə məhkəmənin hökm və ya qərarlarına baxmaq hüququ olan məhkəmə kimi yalnız Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin Plenumu göstərilmişdir. Yeni açılmış hallar üzrə məhkəmənin hökm və ya qərarlarına baxılması müddətləri baxılmanın motivləri və məqsədindən asılı olaraq fərqlənirlər. Yeni açılmış hallarla əlaqədar məhkəmənin hökm və ya qərarına baxılması üçün icraatın başlanmasına səbəb kassasiya şikayəti, kassa- siya protesti və ya təqdimat vennək hüququ olan şəxsin yazılı müraciəti ola bilər. Bu ərizə yazılı şəkildə CPM-in 412-ci maddəsi ilə kassasiya şikayətlərinin və ya kassasiya protestlərinin verilməsi üçün müəyyən edilmiş qaydada verilir. Qanunda konkret olaraq göstərilir ki, yeni açılmış hallarla əlaqədar ittiham hökmünə məhkumun xeyrinə baxılması haqqında ərizənin verilmə müddəti məhdudlaşdırılmır. Lakin bəraət hökmünə bəraət almış şəxsin, habelə ittiham hökmünə məhkumun vəziyyətinin pisləşməsi ilə nəticələnə biləcək yenidən baxılması haqqında ərizənin verilməsinə müvafiq halların müəyyən edildiyi və ya müraciət etmiş şəxsin yeni açılmış hallar barədə məlumat aldığı andan 12 (on iki) ay müddətində yol verilir. Eyni zamanda, qanunda, həmçinin qeyd olunur ki, yenidən baxılma haqqında məsələ məhkumun bəraət alması məqsədilə qoyulduqda həmin məhkumun vəfat etməsi məhkəmənin hökm və ya qərarına yeni açılmış hallar üzrə baxılmasına mane olmur. Bu halda yeni açılmış hallar üzrə məhkəmənin hökm və ya qəranna baxılması Yüklə 6,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|