MüƏllifdən II
Yüklə 6,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- (141. mad.705)
- Mirağa Cəfərquliyev
- FƏSİL AZƏRBA YCAN CİNA YƏT-PROSESSÜAL QANUNVERİCİLİYİNİN İNKİŞAFI 1
/// FƏSİL AZƏRBA YCA!^ CİNA YƏT-PROSESSVAL QANUNVERİdÜYİ.MİN İNKİŞAFI sında respublikanın suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə ziddiyyət təşkil etməyən, müvafiq qanun qəbul edilənədək hüquqi qüvvəsini saxlayır. Adı çəkilən maddənin tələblərinə görə, bu qanunlann siyahısı Milli Məclis tərəfindən müəyyən edilməli idi. Bununla bağlı, yəni Konstitusiya aktının yuxarıda göstərilən müddəasına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi 26 avqust 1992-ci il tarixli “Prokurorluq orqanlarının statusunu müəyyənləşdirən keçmiş SSRİ- nin qanunvericilik aktlarının Azərbaycan Respublikasının ərazisində hüquqi qüvvəsini saxladığının təsdiqi və onların tətbiqi qaydası barədə” Qanun (141. mad.705) qəbul etmişdir. Bütün bunlarla yanaşı, göstərilən dövrdə prokurorluq orqanlarının təşkili qaydasını nizama salan konstitusiya maddələrində də müvafiq dəyişiklik edilmişdir. Aparılan dəyişikliklərdən sonra Azərbaycan Respublikasının Baş prokurorunu Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqdimatı ilə Azərbaycan Respublikasının Ali Soveti təyin edir və o, Azərbaycan Respublikasının Ali Soveti qarşısında hesabat verir. 1995-ci il noyabrın 12-də müstəqil və suveren Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının qəbul edilməsi Azərbaycanın dövlət və hüquq tarixində xüsusi yer tutan mühüm hadisələrdən biridir. Birmənalı olaraq qeyd etmək lazımdır ki, milli dövlətin formalaşmasında, hüquq sisteminin və milli qanunvericiliyin inkişafında Konstitusiyanın əhəmiyyəti əvəzsizdir. Konstitusiyanın “Məhkəmə hakimiyyəti” adlanan VII fəslində məhkəmə hakimiyyəti institutu öz geniş şərhini tapmışdır. Belə ki, hakimiyyətin bölünməsi prinsipinə uyğun olaraq, məhkəmə hakimiyyəti müstəqildir və o, hakimiyyətin başqa qollarından asılılığı olmadan həyata keçirilir. Konstitusiyada istifadə edilən “məhkəmə hakimiyyəti” termini hüquqi dövlətdə hakimiyyətin bölünməsi prinsipindən irəli gələn və məhkəmənin dövlət hakimiyyəti sistemində yerini müəyyən edən hakimiyyət növünün qısa ifadəsidir. Konstitusiyaya görə məhkəmə hakimiyyətinin əsasını müxtəlif səlahiyyətləri olan, nümayəndəli və icra orqanlarından asılı olmayan məhkəmə
orqanlarının məcmusu
təşkil edir.
Azərbaycan Respublikasının məhkəmə sistemi Azərbaycan Respublikasının 12 noyabr 1995- ci ildə qəbul olunmuş Konstitusiyasına uyğun olaraq, respublikada fəaliyyət göstərən, məhkəmə hakimiyyətinin vahid vəzifələri, təşkilati
Mirağa Cəfərquliyev VƏ fəaliyyət prinsipləri altında birləşmiş bütün məhkəmələrin məcmusundan ibarətdir. Azərbaycan Respublikası məhkəmə
sisteminin quruluşu “Məhkəmələr və hakimlər haqqında” 1997-ci il 10 iyun tarixli Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə müəyyən edildi. Bu Qanunun 19-cu maddəsinə uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasının məhkəmə sisteminə aşağıdakılar aid edilmişdir: 1)
2)
Ağır cinayətlərə dair işlər üzrə Azərbaycan Respublikasının məhkəməsi; 3)
hərbi məhkəmələr; 4)
Ağır cinayətlərə dair işlər üzrə Azərbaycan Respublikasının hərbi məhkəməsi; 5)
6)
Beynəlxalq müqavilələrdən irəli gələn mübahisələrə dair Azərbaycan Respublikasının iqtisad məhkəməsi; 7)
Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məhkəməsi; 8)
Azərbaycan Respublikasının Apellyasiya Məhkəməsi; 9)
Azərbaycan Respublikasının İqtisad Məhkəməsi; 10)
Azərbaycan Respublikasının Ali Məhkəməsi (18). Azərbaycan Respublikasının 16 iyun 2007-ci il və 22 fevral 2008- ci il tarixli qanunları ilə CPM-in 66-cı maddəsinə edilmiş əlavələr və düzəlişlər nəticəsində cinayət mühakimə icraatını həyata keçirən məhkəmə sistemində böyük dəyişikliklər baş vermişdir. Bütün bu dəyişikliklərdən sonra hal-hazırda respublika cinayət mühakimə icraatını aşağıdakı məhkəmələr həyata keçirir: 1)
2)
hərbi məhkəmələr; 3)
Ağır cinayətlərə dair işlər üzrə Azərbaycan Respublikasının məhkəməsi; 4)
Ağır cinayətlərə dair işlər üzrə Azərbaycan Respublikasının hərbi məhkəməsi; 5)
Respublikasının məhkəməsi; 6)
Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisində Ağır cinayətlərə dair işlər üzrə Hərbi Məhkəmənin yurisdiksiyasmı həyata keçirən müvafiq hərbi məhkəməsi;
/// FƏSİL AZƏRBA YCAN CİNA YƏT-PROSESSÜAL QANUNVERİCİLİYİNİN İNKİŞAFI 1 ) Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məhkəməsi; 8)
9)
Azərbaycan Respublikasının Ali Məhkəməsi. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsi məhkəmə hakimiyyəti sistemində ayrıca yer tutur. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsi Konstitusiya ilə onun səlahiyyətlərinə aid edilmiş məsələlərə dair ali konstitusiya mühakiməsi orqanıdır. Konstitusiya Məhkəməsinin əsas məqsədi Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının aliliyini təmin etməkdən ibarətdir və onun fəaliyyəti 23 dekabr 2003-cü il tarixdə qəbul olunmuş “Konstitusiya Məhkəməsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə tənzim olunur (17). Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, Konstitusiyanın VII fəslində dövlət hakimiyyəti sistemində məhkəmə hakimiyyətinin yeri, hakimlərin təyin edilməsi qaydaları, onların səlahiyyətləri göstərilir. “Məhkəmələr və hakimlər haqqında” Qanuna gəldikdə isə qeyd etmək lazımdır ki, bu Qanun müasir ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da dövlətin konstitusiya quruluşunun əsaslarının, fiziki və hüquqi şəxslərin hüquqlarının və maraqlannm müdafiəsinin təmin edilməsinə yönəldilmiş yeni məhkəmə sistemini yaratdı. Məhkəmələrin təsis olunması qaydasını şərh edərək adı çəkilən Qanunun 1-ci maddəsində göstərilir ki, Azərbaycan Respublikasında Azərbaycan Respublikasının qa- nunlan ilə təsis edilmiş Azərbaycan Respublikası məhkəmələri fəaliyyət göstərirlər. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 125-ci maddəsinin VI hissəsinə uyğun olaraq məhkəmələrin səlahiyyətlərinin dəyişdirilməsi məqsədilə müəyyən olunmamış hüquqi üsulların tətbiq edilməsi və fövqəladə məhkəmələrin, eləcə də xarici dövlətlərin, yaxud bu qanunla nəzərdə tutulmayan qaydada məhkəmələrin yaradılması qadağandır. Haqqında söhbət apardığımız Qanun 21 fəsil, 123 maddə və 7 bənddən ibarət keçid müddəalardan ibarətdir. Qanun məhkəmə hakimiyyətinin anlayışını; ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsinə dair əsas müddəaları; Azərbaycan Respublikasının məhkəmə sistemini; Azərbaycan Respublikası məhkəmələrinin fəaliyyətinin təşkilati təminatı məsələləri; hakimlərin statusunu, onlann təyin edilməsi, səlahiyyətləri və müstəqilliyi, hakimlərin maddi və sosial təminatı, hakimlərin həvəsləndirilməsi, səlahiyyətlərinə xitam verilməsi və inti
Yüklə 6,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|