MühaziRƏ-1 Kütlə mübadiləsi.Ümumi məlumat, növləri. Kütləötürmənin əsas tənliyi

Kristallaşma – məhluldan bərk fazanın kristal ayrılmasına və ya maddənin maye fazadan bərk fazaya keçməsinə deyilir.
Həllolma və ekstraksiya (bərk maddə maye sistemi) – bərk fazanın maye fazaya (həllediciyə) keçməsi ilə xarakterizə edilir. Bu həm də kristallaşmanın əks prossesidir.Bu qısa xarakteristikalar göstərir ki, yuxarıda qeyd edılən bütün prosselər üçün maddənin bir fazadan digərinə keçməsi ümumi olub kütləmübadiləsi proseslərınə aidir. Maddənin bir fazadan digərinə keçməsi konvektiv keçid və molekulyar diffuziya ilə baş verir və ona görə də bu hadissə kütləmübadiləsi olmaqla diffuziya prossesi də adlandırılır Tarazlığın yaranması istiqamətində bir fazadan digər fazaya maddənin keçməsi kütləötürmə adlanır.
Kütləötürmənin əsas tənliyi : Kütlötürmənin əsas tənliyi kimyəvi prosseslərin kinetik qanunauyğunluqlarına əsasən müəyyən edilir. Kütlə mübadiləsi prosseslərinin sürəti(W) vahid səthdən (dF) vahid zamanda (dτ) keçən maddənin kütləsinə (dM) bərabərdir, yəni: W=
Digər tərəfdən kimyavi texnoloji prosseslərin kinetik qanununauyğunluğuna əsasən prossesin sürəti, hərəkətverici qüvvənin (∆) müqavimətə (R) olan nisbətinə bərabərdir (W= ) və onda yazarıq: = k (kütləötürmə əmsalıdır)Vahid zamana görə bir fazadan digər fazaya keçən dM maddəsi üçün (1.15)-dən yazarıq:dM = K dFd_τ və ya M=KF (1.16) (1.16) bərabərlikləri kütlə ötürmənin əsas tənliyidir. Hərəkətverici qüvvə Δ fazalar üçün qəbul edilən istənilən vahiddə ifadə edilə bilər.(1.16)-dən kütləötürmə əmsalı: [K]=[ ] = [ ] = [ ]

MÜHAZİRƏ 2

Tərkibin ifadə üsulları və onlar arasındakı asılılıqlar. Keçid düsturları

Kimya texnalogiyasında iki və daha artıq komponentlərdən ibarət olan sistemlərdən istifadə edildiyi üçün, bu sistemlərin tərkibinin ifadəsi, yəni sistemi təşkil edən komponentlərin konsentrasiyalarının(tərkibinin) ifadə üsullarınun çox böyük əhəmiyyəti vardır. Fazaları xarakterizə etmək üçün onun miqdarı tərkibini, yəni bu və ya digər komponentin tərkibini bilmək vacibdir. Adətən fazaların miqdari tərkibi həcmi qatılıq, çəki yaxud mol. payı və nisbi qatılıqla ifadə edilir.