MühaziRƏ-1 Kütlə mübadiləsi.Ümumi məlumat, növləri. Kütləötürmənin əsas tənliyi

Qeyri ideal məhlullar – Raul qanunundan əhəmiyyətli dərəcədə kanara çıxan və eləcədə sabit temperaturda azeotrop qarışıq yaradan mayedir.


İdeal qaz qanunlarlı.Məlumdur ki, ideal qaz, molekulalar arası qarşılıqlı təsirin yoxluğu və qazın tutduğu həcmlə müqayisədə molekulun hədsiz kiçik həcmi ilə xarakterizı olunur. Real qazlar və buxarlar ideal qaz qanunlarından kənara çıxırlar. Lakin nisbətən böyük olmayan təzyiqlərdə karbohidrogen qazları və buxarları ideal qaz qanunlarına yaxşı tabe olurlar.
İdeal qazın halı Klaypeyron – Mendeleyev tənliyi ilə xarakterizə olunur ki, o da PV = NRT = R T (4.1) tənliyi ilə ifadə edilir.
Burada: P-qazın absalyut təzyiqi; V-qazın həcmi(m³); N= – qazın kilomol sayı; R- universal qaz sabiti(R=8,326kc/mol.k); T-temperatur; G-qazın kütləsi(kq); M-qazın mol. kütləsidir.
= ρ- qazın sıxlığı olduğundan,(3.1) bərabərliyini aşağıdakı kimi yazmaq olar: PM = ρRT (4.2)
Real qazlarda təzyiq artırılarkən onların həcmi ideal qazdan az , daha yüksək təzyiqlərdə (P P_kr )isə real qazın həcmi ideal qazdan çox olur. Bu hal ideal qaz qanunlarında uyğun düzəliş aparmaqla nəzərə alınır və real qazın hal tənliyi belə yazarıq : PV = ZNRT (4.3)
Kritik təzyiqə yaxın və ya onu əhəmiyyətli dərəcədə keçdikdə (3.1) tənliyinin sağ tərəfinə əlavə edilən “Z” vuruğu sıxılma əmsalı adlanır ki, bu da gətirilmiş təzyiqin (P_gət=P/P_kr) və gətirilmiş temperaturun (T_gət=T/Tkr )funkşiyasıdır (qrafiki olaraq təyin edilir). İdeal qazlar üçün Z= 1
Dalton qanunu: Xassələrinə görə ideal qazlara yaxın olan qaz qarışıqları parsial təzyiq və parsıal həcmlərin additivliyi ilə xarakterizə edilir.
Qaz qarışığının ümumi təzyiqi P = ∑p_i (4.4). Qaz qarışığının ümumi həcmi V = ∑v_i (4.5)
Burada p_i və v_i qaz qarışığşnda i komponentinin uyğun olaraq parsial təzyiqi və parsial həcmidir. Aditivliyi nəzərə alaraq (3.1) tənliyindən alarıq:
p_i =N_i ; bunu (4.4)-də yerinə yazsaq alarıq: P = ∑N_i =N , və buradan yaza bilərik: = = y_i (qaz qarışığındakı mol payı) yaxud : p_i =Py_i (4.6). Bu Dolton qanununun riyazi ifadısidir