18
təmin etmək, nəzarətin həyata keçirilmə- si üçün banka zəruri informasiyam təqdim
etmək;
əgər kredit müqaviləsinin qüvvədə olduğu dövr ərzində sövdə- ləşmənin kredit
riskinin artımı baş verərsə, o zaman müştərinin kreditlə- ri qaytarmaq ilə bağlı yeni
zəmanətləri təqdim etmək vəzifəsi meydana çıxır;
hər
iki tərəflərin müqaviləyə dəyişikliyi yazılı şəkildə daxil et- mək vəzifəsi.
Ümumi kredit şərtləri bank müştərilərinə təqdim olunur. Kredit müqavilələrində bu
şərtlər təkrarlanmasalar da, borc alan şəxs ilə razı- lığı təsdiq edən bənd qeydə alımr.
Onlarm tam mətni kredit müqaviləsi blankmm əks tərəfində yazılır. Almaniyada
kredit müqavilələri rəsmi şəklə salmmışdır. Onlar cədvəllərin maketi şəklində
tipoqrafıya formala- rı ilə təqdim olunur və bir sıra bəndlər müxtəsər şəkildə
doldurulur (ixti- sara salmmış adlar əlavədə qeyd olunur).
Kved.it müqaviləsinitı nümumvi (təsdiqlənmiĢ) formasında növbəti göstəricilər
əksini tapır:
1)tərəflərin tam adları, ünvanları (fiziki şəxslər üçün - doğum tari-
xi);
2)alınan və alınmalı olan kreditlər haqqında məlumatlar:
A)alınan kreditin cari nömrəsi;
B)alınan kreditin növü (kontokorrent, qeydiyyatlı, aval, qısamüddətli - cari, istehlak
krediti);
c)mövcud kredit borclarmm məbləği;
d)cari hesabda vəsaitlərin qalığı;
e)alınan kreditlərin ödənilmə müddəti;
f)yeni kreditin məbləği;
g)kreditləşmənin ümumi sərhədləri;
3)yeni kreditin məqsədi;
4)yeni kreditin şərtləri:
a)bu məqamda faiz dərəcəsi;
b)banka komisyon mükafatm məbləği;
c)effektiv illik faiz;
d)sonuncu ödəniş müddəti;
e)əsas borcun və faizlərin ödənilməsinin konkret müddətləri. Daha sonra ümumi
kredit şərtlərinin 5 bəndinə müvafiq olaraq il-
kin faiz dərəcəsinin dəyişilməsi imkanı haqqmda qeydlər aparılır;
5)kreditə görə hesablanan və cərimə şəklində tutulan faizlərin məb- ləğinin
hesablanması qaydası (hansı məbləğdən və hansı tarixdən);
6)kreditin qaytarılmasına dair zəmanət (ətraflı xarakteristika və cari nömrənin
mənimsənilməsi ilə);
a)daşmmaz əmlakm girovu;
b)ipoteka;
c)havadarhq;
7)digər şərtlər:
KitabYurdu.az
133
19
a)ümumi kredit şərtləri ilə razılıq;
b)mənfı bəyannamə (girov kimi qoyulan daşmmaz əmlaka dair ipotekanı tərtib
etməmək və satmamaq; üçüncü şəxslərə zəmanətlərin verilməməsi; üçüncü şəxslərdən
kreditlərin almmaması);
c)müstəsnahq bəyannaməsi (yalnız bu bankda hesaba malik ol- maq);
d)müqavilənin pozulması halları;
8)müştəridən banka kimi müvəkillərin möhürlər ilə təsdiq olunmuş imzaları.
Bank ilə müəssisə arasmda kredit müqaviləsinin bağlanması prosesində dayanmaq
gərəkdir. Almaniyada bu proses növbəti mərhələlərdən ibarət olur:
müştəri ilə bağlanan kredit müqaviləsinin məzmununun forma- laşması;
bankla birgə kredit müqaviləsinin nəzərdən keçirilməsi və nəti- cənin tərtib
olunması;
qarşılıqlı razılaşma ilə bağlı kredit müqaviləsinin təshihi;
hər iki tərəfm iştirakı ilə imzalanmah olan kredit müqaviləsinin bağlanması.
Kredit müqaviləsinin bağlanması prosesi növbəti sxemdə təqdim olunmuşdur. (Sxem
8.1)
Bu sxemə əsasən müştəri tələbata istinad edərək müqavilənin ilkin layihəsini tərtib
edir. Bu zaman müştəri onu maraqlandıran məsələlər ilə bağlı məsləhət almaq üçün və
kreditin müəyyən məqsədlər naminə almması ilə bağlı bankm ilkin fıkrini öyrənmək
üçün banka müraciət edə bilər.
Banka təqdim olunmuş kredit müqaviləsinin layihəsini bank əməkdaşı hüquqi və
iqtisadi baxımdan nəzərdən keçirir. Bu məqsədlə iqtisadi konyukturanı nəzərə almaqla
borc alan şəxsin maliyyə durumu- nu, onun inkişaf perspektivlərini öyrənirlər;
kreditin ödənilməsi mənbə- lərini və məqsədini, onun qeydiyyat və hesabatlarmm
hansı vəzityyətdə olmasım aydmlaşdırırlar.
Əgər müəssisə yenidən təşkil olunmuşdursa və ya ilk dəfə olaraq banka kredit üçün
müraciət etmişdirsə, o zaman ilk növbədə nəzərdən keçirilən məsələlərin dairəsi
bankm daimi müştərisi ilə müqayisədə daha genişdir.
Burada söhbət nəinki müəssisənin fəaliyyətinin qiymətləndirilmə- sindən, eləcə də
müəssisə rəhbərlərinin işgüzar və mənəvi keyfıyyətlərindən gedir.
Bank borc alan şəxsin fəaliyyətinin müxtəlif tərəflərini təhlil et- məklə yanaşı
imkanlarım: dəyişən ehtiyatlarm həcmini və strukturunu, passiv əməliyyatlarm inkişaf
perspektivlərini, pul bazarmda faiz dərəcə- lərinin səviyyəsini, gəlir məbləğini və.s.
nəzərdən keçirir.
Bank nəzərdən keçirdiyi imkanlarm nəticələrinə əsasən kreditləşmə imkanı haqqmda
qərar qəbul edir və müştərinin təklifi ilə uzlaşmayan kredit sövdələşməsinin şərtlərini
dəqiqləşdirir. Yalnız bu zaman onlarm müştərək müzakirəsi baş verir və qarşılıqlı
şəkildə məqbul qərar işlənib hazırlanır.
Kredit sövdələşməsinin hər iki tərəfmin hüquqşünasları ilə razılaşdırılmış kredit
müqaviləsinin yekun variantmı tərəflərin rəhbərləri imzalayır və yalmz bundan sonra
o icraat sənədi kimi qüvvəyə minir.
KitabYurdu.az
134
20
KitabYurdu.az
135
Dostları ilə paylaş: |