Mundəricat I böLMƏ. Konstitusiya hüququnun ümumnəzəri

minmənin  daha  gec  müddəti  nəzərdə  tutulmadıqda  onların 

rəsmi dərc edildiyi gündən qüvvəyə minir. 

85.2.

 

Bu 

Konstitusiya 

Qanununun 

85.1-ci 

maddəsində göstərilən aktlar istisna olmaqla, digər normativ 

hüquqi  aktlar,  həmin  aktlarda  qüvvəyə  minmənin  daha  gec 

müddəti  nəzərdə  tutulmadıqda  Hüquqi  Aktların  Dövlət 

Reyestrinin  elektron  variantında  dərc  edildiyi  gündən 

qüvvəyə minir. 

85.3.

 

Azərbaycan  Respublikasının  tərəfdar  çıxdığı 

döv-  lətlərarası  müqavilələrdə  daha  artıq  müddət  müəyyən 

edilməyibsə, xarici ticarət fəaliyyətini tənzimləyən normativ 

hüquqi aktda onun dərc edildiyi gündən 30 gün sonra qüvvəyə 

mindiyi  göstərilməlidir.  Müstəsna  hallarda,  beynəlxalq 

təşkilatların dərhal məlumatlandırılması şərti ilə, xarici ticarət 

fəaliyyətini  tənzimləyən  normativ  hüquqi  akt  onda  nəzərdə 

tutulmuş müddətdə qüvvəyə minə bilər. 

X V I

 

f ə s i l  

NORMATİV HÜQUQİ AKTLARIN ZAMANA, 

MƏKANA VƏ ŞƏXSLƏRƏ GÖRƏ QÜVVƏSİ 

VƏ İCRASI 

Maddə 86. Normativ hüquqi aktın zamana görə 

qüvvəsi 

86.1.

 

Normativ  hüquqi  akt  onun  mətnində  digər  hal 

nəzərdə tutulmadıqda müddətsiz qüvvədədir. 

86.2.

 

Normativ  hüquqi  akt  və  ya  onun  struktur 

elementləri  üçün  qüvvədə  olmanın  müddəti  müəyyən  edilə 

bilər.  Bu  halda  normativ  hüquqi  aktda  (struktur  elementdə) 

onun qüvvədə olma müddəti və ya normativ 

— 745 — 

---

hüquqi  aktın  (onun  struktur  elementinin)  ləğv  edilməsinə 

səbəb  olan  hadisə  göstərilməlidir.  Göstərilən  müddət  başa 

çatdıqda və  ya normativ hüquqi aktda göstərilən hadisə baş 

verdikdə  normativ  hüquqi  akt  (onun  struktur  elementi) 

avtomatik olaraq ləğv edilir. Müəyyən edilmiş müddət başa 

çatana  qədər  normativ  hüquqi  aktı  qəbul  etmiş  orqan 

normativ  hüquqi  aktın  (onun  struktur  elementinin) 

qüvvəsinin  yeni  müddətə  uzadılması  və  ya  ona  müddətsiz 

statusunun verilməsi haqqında qərar qəbul edə bilər. 

Maddə 87. Normativ hüquqi aktın geriyə qüvvəsi 

87.1.

 

Normativ hüquqi aktın geriyə qüvvəsi Azərbaycan 

Respublikası  Konstitusiyasının  149-cu  maddəsinin  VII 

hissəsi ilə tənzimlənir. 

87.2.

 

Fiziki  və  hüquqi  şəxslərin  hüquqi  vəziyyətini 

yaxşılaşdıran,  hüquqi  məsuliyyətini  aradan  qaldıran  və  ya 

yüngülləşdirən  normativ  hüquqi  aktın  qüvvəsi  həmin 

normativ  hüquqi  aktda  və  ya  onun  qüvvəyə  minməsi 

haqqında  aktda  birbaşa  göstərilib-göstərilməməsindən  asılı 

olmayaraq  onun  qüvvəyə  minməsindən  əvvəl  əmələ  gələn 

münasibətlərə şamil edilir. 

87.3.

 

Törədilməsi anında  məsuliyyətə səbəb olmayan  və 

ya daha yüngül məsuliyyətə səbəb olan əməllərə görə fiziki 

və  hüquqi  şəxslərin  məsuliyyətinin  yaranmasını  və  ya 

ağırlaşdırılmasmı  nəzərdə  tutan  normativ  hüquqi  aktın 

qüvvəsinin geriyə şamil edilməsinə yol verilmir. 

Maddə 88. Normativ hüquqi aktların məkana və 

şəxslərə görə qüvvəsi 

88.1.

 

Normativ 

hüquqi 

aktlar 

Azərbaycan 

Respublikasının bütün ərazisində məcburi qüvvəyə malikdir. 

— 746 — 

---

88.2.

 

Normativ  hüquqi  aktların  qüvvəsi,  qanunla  və  ya 

Azərbaycan  Respublikasının  tərəfdar  çıxdığı  beynəlxalq 

müqavilələrlə  nəzərdə  tutulmuş  hallar  istisna  olmaqla, 

Azərbaycan  Respublikasının  vətəndaşlarına  və  hüquqi 

şəxslərə, habelə Azərbaycan Respublikasının ərazisində olan 

əenəbi  vətəndaşlara  və  vətəndaşlığı  olmayan  şəxslərə  şamil 

edilir. 

Maddə 89. Normativ hüquqi aktın qüvvəsinin 

itirilməsi 

89.0.

 

Normativ  hüquqi  akt  (onun  struktur  elementi) 

aşağıdakı hallarda öz qüvvəsini itirir: 

89.0.

 

1. normativ hüquqi aktın (onun struktur elementinin) 

tətbiqi müddəti başa çatdıqda; 

89.0.

 

2.  normativ  hüquqi  akt  (onun  struktur  elementi) 

Azərbaycan  Respublikasının  Konstitusiyası  və  digər 

qanunvericilik  aktları  ilə  nəzərdə  tutulan  hallarda  ləğv 

edildikdə; 

89.0.

 

3.  normativ  hüquqi  akt  (onun  struktur  elementi) 

Azərbaycan 

Respublikası 

Konstitusiyasının 

130-cu 

maddəsinin  III  hissəsinin  1-3-eü  və  6-cı,  7-ci  bəndlərində 

nəzərdə tutulmuş hallarla əlaqədar Azərbayean Respublikası 

Konstitusiya  Məhkəməsinin  qərarı  ilə  qüvvədən  düşmüş 

hesab edildikdə. 

Maddə 90. Normativ hüquqi aktların rəsmi şərh 

edilməsi qaydası 

90.1.

 

Normativ  hüquqi  aktın  məzmununda  qeyri- 

müəyyənliklər  və  fərqlər,  habelə  tətbiqi  təerübəsində 

ziddiyyətlər  aşkar  edildikdə  həmin  aktı  qəbul  etmiş  nor- 

mayaratma 

orqanı  və  ya  Azərbaycan  Respublikası 

Konstitusiyasının 130-cu maddəsinin IV hissəsinə uyğun ola 

— 747 — 

---

raq  Azərbaycan  Respublikasının  Konstitusiya  Məhkəməsi 

müvafiq normaları rəsmi şərh edir. 

90.2.

 

Normativ  hüquqi  akt  şərh  edildikdə  onun 

normalarının məzmunu izah edilir və dəqiqləşdirilir, onların 

qanunvericilikdə  yeri,  habelə  ictimai  münasibətlərin  eyni 

növünün müxtəlif aspektlərini tənzimləyən digər normalar ilə 

funksional və başqa əlaqələri müəyyən edilir. 

90.3.

 

Normativ  hüquqi  akt  şərh  edildikdən  sonra  aktda 

həmin şərh nəticəsində dəyişikliklər edilməsinə yol verilmir. 

90.4.

 

Genişləndirici  və  ya  məhdudlaşdıncı  şərhə  yalnız 

normativ hüquqi aktın mətni və mənası arasında açıq-aş- kar 

fərq olanda yol verilir. 

90.5.

 

Normativ  hüquqi  aktın  məzmununun  izahı  onun 

şərhi hesab edilmir. 

Maddə 91. Normativ hüquqi aktların icrası şərtləri 

Normativ hüquqi aktların qəbul edilməsində və qüvvəyə 

minməsindən  sonra  onların  icrasının  lazımi  təşkili  -  qəbul 

edilmiş aktların məzmununun ieraçılarm  diqqətinə  vaxtında 

çatdırılması, aktların səlahiyyətli dövlət orqanları tərəfindən 

rəsmi  şərhi,  aktın  məzmununun  izahı,  şərhlərin,  praktiki 

vəsaitlərin  nəşri,  aktların  icrasının  maliyyə,  maddi-texniki, 

hüquqi  və  təşkilati-texniki  təminatı,  aktla-  nn  icra 

müddətlərinə əməl olunması təminatı həyata keçirilməlidir. 

— 748 — 

---

Maddə 92. Normativ hüquqi aktların icrasına nəzarət 

Normativ hüquqi aktların icrasına nəzarət və yoxlanılması 

normayaratma  orqanları  (vəzifəli  şəxslər)  və  müvafiq 

normativ  hüquqi  aktlarla  nəzərdə  tutulmuş  xüsusi  orqanlar 

(şəxslər) tərəfindən həyata keçirilir. 

Maddə 93. Normativ hüquqi aktların icrasının 

yoxlanılması 

93.1.

 

Normayaratma orqanları (vəzifəli şəxslər)  və  digər 

səlahiyyətli  xüsusi  orqanlar  (şəxslər)  normativ  hüquqi 

aktların  icrasına  nəzarət  və  onun  yoxlanılması,  habelə 

müraciətlərin  təhlili  əsasında  normativ  hüquqi  aktların 

qüvvədə 

olmasının 

keyfiyyətini, 

qanuniliyini 

və 

səmərəliliyini müəyyən edirlər. 

93.2.

 

Normativ  hüquqi  aktlarda  boşluqlar,  daha  yüksək 

hüquqi  qüvvəyə  malik  olan  aktlarla  ziddiyyətlər,  habelə 

daxili  ziddiyyətlər  və  ya  digər  nöqsanlar  aşkar  edildikdə 

normayaratma  orqanı  (vəzifəli  şəxslər)  onları  aradan 

qaldırmalı,  digər  səlahiyyətli  xüsusi  orqanlar  (şəxslər)  isə 

səlahiyyətli  orqanlara  müvafiq  normativ  hüquqi  aktlarda 

dəyişikliklər  edilməsi  və  ya  onların  ləğv  edilməsi  barədə 

təkliflər verməlidirlər. 

Maddə 94. Normativ hüquqi aktların icra 

olunmamasına görə məsuliyyət 

Normativ  hüquqi  aktların  icra  olunmamasında  təqsirli 

bilinən 

şəxslər 

Azərbaycan 

Respublikasının 

qanunvericiliyinə uyğun məsuliyyət daşıyırlar. 

— 749 — 

---

X V I I

 

f ə s i l  

NORMATİV HÜQUQİ AKTLARIN 

İNKORPORASİYASI 

Maddə 95. Azərbaycan Respublikasının qanunlar 

külliyyatı 

95.1.

 

Azərbaycan  Respublikasının  qanunlar  külliyyatı 

Azərbaycan  Respublikasının  qanunvericilik  aktlarının 

müntəzəm  təzələnən  və  elektron  formada  nəşr  edilən 

sistemləşdirilmiş toplusudur. 

95.2.

 

Azərbaycan Respublikasının qanunlar külliyyatının 

aparılması müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təmin 

edilir. 

Maddə 96. Normativ hüquqi aktların rəsmi topluları 

və məcmuələri 

96.1.

 

Normativ hüquqi aktların icrasına kömək göstərmək 

məqsədi  ilə  normativ  hüquqi  aktların  rəsmi  topluları  və 

məcmuələri hazırlanır və nəşr edilir. 

96.2.

 

Normativ  hüquqi  aktların  rəsmi  topluları  və 

məcmuələri bilavasitə normayaratma orqanları və ya onların 

tapşırığı ilə digər dövlət orqanları tərəfindən nəşr edilir. 

Maddə 97. Normativ hüquqi aktların qeyri-rəsmi 

topluları və məcmuələri 

97.1.

 

Normativ  hüquqi  aktların  qeyri-rəsmi  topluları  və 

məcmuələri  fiziki  və  hüquqi  şəxslər  tərəfindən  nəşr  edilə 

bilər. 

97.2.

 

Normativ  hüquqi  aktların  qeyri-rəsmi  topluları  və 

məcmuələri  nəşr  edildikdə  normativ  hüquqi  aktın  mətninin 

hansı rəsmi mənbədən götürüldüyü göstərilməlidir. 

— 750 — 

---

X V I I I

 

f ə s i l  

YEKUN MÜDDƏALAR 

Maddə 98. Bu Konstitusiya Qanununun qüvvəyə 

minməsi qaydası 

98.1.

 

Bu  Konstitusiya  Qanunu  dərc  edildiyi  gündən 

qüvvəyə minir. 

98.2.

 

Bu  Konstitusiya  Qanunu  qüvvəyə  mindiyi  gündən 

1999-cu il noyabrın 26-da qəbul olunmuş “Normativ hüquqi 

aktlar  haqqında”  Azərbaycan  Respublikasının  Qanunu 

qüvvədən düşmüş hesab edilsin. 

İlham ƏLİYEV, Azərbaycan 

Respublikasının Prezidenti 

Bakı şəhəri, 21 dekabr 2010-cu il 

№ 21-lVKQ. 

751 — 

---

ƏDƏBIYYAT

 

1.

 

Abdullayev 

F. 

Azərbaycan 

Respublikasında 

konstitusiya  icraatının  nəzəri  və  praktiki  problemləri.  Bakı, 

Elm, 2009. 

2.

 

Əliyev Ş. Prezidentlik İnstitutu. Bakı, 1994. 

3.

 

Əsgərov 

Z. 

Naxçıvan 

MR-in 

konstitusiya 

səlahiyyətləri. BDU-nun «Xəbərlər»i, 1992, № 1. 

4.

 

Əsgərov Z. Hüquqi dövlətin konstitusiya əsaslan. Bakı, 

«Qanunçuluq» jur., 1993, № 2. 

5.

 

Əsgərov  Z.  Konstitusiya  hüquq  normaları.  Bakı, 

«Qanun» jur., 1993, № 3. 

6.

 

Əsgərov  Z.  Konstitusiya  hüquq  elminin  mənbələrinin 

anlayışı və təsnifatı. «Qanun», 1996, №7 

7.

 

Əsgərov  Z.  Konstitusiya  hüquq  münasibətləri  və 

onlann subyektləri. Bakı, «Qanunçuluq» jur., 1996, №7 

8.

 

Əsgərov Z. Konstitusiyanın mahiyyəti haqqında. Bakı, 

«Qanunçuluq» jur., 1997, №12 

9.

 

Əsgərov  Z.  Naxçıvan  Muxtar  Respublikasının 

konstitusiya statusu. Bakı, 1999. 

10.

 

Əsgərov  Z.  Deputatın  hüquqi  statusu.  Bakı 

Universitetinin Xəbərləri. 2003, №1. 

11.

 

Əsgərov Z., Nəsirov E., İsmayılov M., Məmmədov X. 

Azərbaycanın dövlət və hüququnun əsasları. Bakı, 2003 (dərs 

vəsaiti) 

12.

 

Əsgərov  Z.,  Nəsirov  E.,  İsmayılov  M.  Azərbaycan 

Respublikasının Konstitusiyası və hüququnun əsasları. Bakı, 

2005. (dərslik) 

13.

 

Əliyev  Ə.  İnsan  hüquqlannm  beynəlxalq-hüquqi 

müdafiəsi. Bakı, 2009. 

14.

 

Nağıyev F. Konstitusiya hüququ. Mühazirə mətnləri. 

Bakı, 2009. 

— 752 — 

---

15.

 

Xarici  ölkələrin  konstitusiya  (dövlət)  hüququ,  prof. 

B.A.Straşunun redaktəsi ilə. Ümumi hissə. I-II cildlər. Bakı, 

2007 (dərslik). (Azərbaycan dilinə tərcümə). 

16.

 

Xarici  ölkələrin  konstitusiya  (dövlət)  hüququ,  prof. 

B.A.Straşunun redaktəsi ilə. Xüsusi hissə. III cild. Bakı, 2007 

(dərslik). (Azərbaycan dilinə tərcümə). 

17.

 

Kemal  Gözler  Anayasa  hukukunun  metodolojisi. 

Bursa, “EKİN”, 1999. 

18.

 

Kemal  Gözler  Anayasa  hukukunun  genel  esasları 

(ders kitabı). Bursa, “EKİN”, 2010. 

19.

 

Kemal Gözler Anayasa hukukuna giriş. Genel esaslar 

ve Türk Anayasa hukuku. Bursa, “EKİN”, 2010. 

20.

 

Азаров  А.Я.  Права  человека:  Новое  знание.  М., 

Общ. Знание России, 1995 

21.

 

Алиев  Ш.  Научно-практический  комментарий  к 

Конституции Азербайджанской Республики, Баку, 2000. 

22.

 

Баглай  М.В.  Конституционное  право  Российской 

Федерации (учебник для вузов). М., Норма, 1998. 

23.

 

Барабашев  Г.В.  Меетное  управление.  М.,  МГУ, 

1996. 

24.

 

Барнашев  А.М.  Теория  разделения  властей: 

Становление,  развитие,  применение.  Томск:  Изд. 

Томского jm-та, 1998. 

25.

 

Боботов 

С.В. 

Конституционная 

юстиция 

(сравнительный анализ). М., 1994. 

26.

 

Выборы  в  Государственн}чо  Думу:  правовые 

проблемы. М., 1995. 

27.

 

Гаджиев  X.  Толкование  норм  Конституции  и 

закона конституционними судами. «Озан», 2002. 

28.

 

Гражданское  общество  и  правовое  государство: 

предпосылки формирования. М., 1991. 

29.

 

Гусейнов  Л.Г.  Международная  ответственность 

государств за нарушение прав человека. Киев, 2000. 

— 753 — 

---

30.

 

Депутат парламента в зарубежных государствах. 

М., Юрид. лит., 1995. 

31.

 

Защита прав человека в современном мире. М., 

ИШ РАН, 1995. 

32.

 

Иностранное конституционное право. М., Юристь. 

1996. 

33.

 

Институты самоуправления: Историко-правовое 

исследование. М., Наука, 1995 

34.

 

Исполнительная власть: Сравнительно-правовое 

исследование. М., 1995 

35.

 

Катков Д.Б., Корчиго Е.В. Избирательное право 

(учебное пособие). М., Юриспруденция, 2001. 

36.

 

Коваленко А.И. Конституционное право России. 

М., Право и закон. 1997. 

37.

 

Ковлер А.И. Избирательные технологии: 

российский и зарубежный опыт. М., ИШ РАН, 1995. 

38.

 

Козлова Е.И., Кутафин О.Е. Конституционное 

право России (учебник). 4-е издание. М., 2009. 

39.

 

Комментарий к Конституции Российской 

Федерации. М., Правовая культура. 1996. 

40.

 

Конституционное государство. Сборник статей. 

С.- Петербург, 1905. 

41.

 

Конституции зарубежных государств. Сборник. 

М., 1996. 

42.

 

Конституционное право (учебник). М., Новый 

юрист, 1998. 

43.

 

Конституционное (государственное) право: 

Справочник. М., Юрист, 1995. 

44.

 

Конституционное правосудие в странах СНГ и 

Балтии. М., Зерцало, 1998. 

45.

 

Конституция Российской Федерации. 

Комментарий. М., Юрид. Лит., 1994. 

— 754 — 

---

46.

 

Конституция 

Российской 

Федерации. 

Проблемный комментарий. М., 1997. 

47.

 

Лившиц Р.З. Теория права. М., ВЮЗИ, 1988. 

48.

 

Люшер Ф. Конституционная защита прав и свобод 

личности. М., Прогресс, 1993. 

49.

 

Маклаков 

В.В. 

Избирательное 

право 

и 

избирательные 

системы 

буржуазных 

стран 

и 

развивающихся  стран.  Киев,  Изд-во  Киевского  ун-та, 

1976. 

50.

 

Маклаков 

В.В. 

Избирательное 

право 

и 

избирательные системы. М., ВЮЗИ, 1987. 

51.

 

Маклаков  В.В.  Конституционный  контроль  в 

буржуазных и развивающихся странах. М., ВЮЗИ, 1988. 

52.

 

Марк  Дженис,  Ричард  Кей,  Энтони  Бредли. 

Европейское право в области прав человека. Практики и 

комментарии. 

53.

 

Михалева 

И.А. 

Конституционное 

право 

зарубежных стран СНГ. М., Юристь, 1998. 

54.

 

Мишин А.А. Конституционное (государственное) 

право зарубежных стран. М., Белые Альвы, 1996. 

55.

 

Нудель  М.А.  Конституционный  контроль  в 

капиталистических государствах. М., Юрид. лит., 1968. 

56.

 

Общая теория прав человека. М., Норма, 1996. 

57.

 

Окуньков Л.А. Президент Российской Федерации. 

М., Норма, 1996. 

58.

 

Орландо  В.  Принципы  конституционного  права. 

М., 1907. 

59.

 

Основные  правовые  системы  современности.  М., 

Прогресс, 1998. 

60.

 

Парламентское право России. М., Юрист. 1999. 

61.

 

Права  человека.  Основные  международные 

документы. Международные отнощения. М., 1989. 

— 755 — 

---

62.

 

Проблема парламентского права России (Сборник 

статей). М., 1996. 

63.

 

Решетников Ф.М. Правовые системы стран мира: 

Справочник. М., Юрид. Лит., 1993. 

64.

 

Роберт  Г.М.  Правила  парламентской  процедуры. 

М., 1992. 

65.

 

Саидов  А.Х.  Введение  в  основные  правовые 

системы современности. Ташкент, 1988. 

66.

 

Сахаров  Н.А.  Институт  президентства  в 

современном мире. М., Юрид. Лит., 1994. 

67.

 

Сибиров 

А.Б. 

Основные 

принципы 

избирательного  права  в  развитых  демократических 

странах. Ташкент, 1994. 

68.

 

Современный буржуазный федерализм. М., Наука, 

1978. 

69.

 

Современные  зарубежные  Конституции.  М., 

1992. 

70.

 

Современный 

федерализм 

(сравнительный 

анализ). М., 1995. 

71.

 

Сравнительное  конституционное  право.  М.,  ИГЛ 

РАН, «Манускрипт», 1996. 

72.

 

Тихомиров 

Ю.А. 

Курс 

сравнительного 

правоведения. М., Норма, 1996. 

73.

 

Топорин  Б.Н.  Европейское  право.  М.,  Юристь, 

1998. 

74.

 

Федеральный 

Конституционный 

закон 

о 

Конституционном 

Суде 

Российской 

Федерации. 

Комментарий. М., Юрид. лит., 1996. 

75.

 

Четверкин 

В.А. 

Демократическое 

конституционное  государство:  введение  в  теорию.  М., 

ИГЛ РАН, 1993. 

76.

 

Чиркин В.Е. Конституционное право зарубежных 

стран. М., Юристь. 1997. 

77.

 

Чиркин В.Е. Конституционное право России. М., 

Юристь. 2006. 

— 756 — 

---

 

78.

 

Шафиев К. Право на частную жизнь. Баку, 

Ширван- нешр, 2010. 

79.

 

Эбзеев Б.С. Конституция. Правовое государство. 

Конституционный суд. М., 1997. 

80.

 

Энтин Л.М. Разделение властей и 

парламентаризм. М., Юрид. Лит., 1992. 

81.

 

Энтин Л.М. Разделение властей: Опыт 

современных государств. М., Юрид. Лит., 1995. 

— 757 —