MüSTƏQİLLİYİMİZ
Yüklə 3,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
____________________________________________ 55
burada bir şey yoxdur, - daşdır, başqa tikinti materiallarıdır, . gətirib qurmaq lazımdır. Vaxt keçdi. Amma müstəqil dövləti qurmaq üçün nə qədər vaxt, zaman lazımdır. Bir də ki, uzun illər müstəqil yaşamamış bir xalq indi müstəqil yaşamalıdır, öyrənməlidir, keçmişin bir çox ənənələrindən uzaqlaşmalıdır, amma eyni zamanda millətimizə, xalqımıza xas olan ənənələri, adətləri yaşatmalıdır, inkişaf etdirməlidir. Aym 26-da axşam mən Türkiyənin TRT kanalına baxırdım. Türkiyənin prezidenti Süleyman Dəmirəlin bir icmalçı ilə söhbətini dinlədim. Söhbət çox maraqlı idi, iki saata qədər başdan axıradək dinlədim. Sonra mən ona telefonla zəng etmişdim, öz fikirlərimi söyləyirdim. Aym 29-da Türkiyə Cümhuriyyətinin yaranmasının 74-cü il dönümüdür. Həmin söhbət bu münasibətlə idi və güman edirəm, Türkiyənin daxilində gedən proseslərlə əlaqədar çox maraqlı idi. Bu bizim üçün də çox əhəmiyyətlidir. Mən bunu dostumuz Süleyman Dəmirələ telefonda dedim. Çünki bu təcrübədir. Bu cümhuriyyət 74 ildir ki, yaşayır. Özü də o, boş yerdə yaranmayıbdır. Süleyman Dəmirəl bir neçə dəfə çox gözəl bir ifadə işlədib, o gün də bu ifadəni işlətdi. Deyir ki, Türkiyə Cümhuriyyəti Osmanlı imperatorluğunun içindən çıxıbdır. Amma Osmanlı imperatorluğu nə olubdur? O, dünyaya 700 il hökm oxuyan imperatorluq olubdur. 700 il Osmanlı imperatorluğu olubdur, bu dövlət olubdur. Özü də dünyanın bir çox hissəsini əlində saxlayıbdır. Neçə-neçə müharibələr, döyüşlər aparıbdır. Rusiya və başqa imperiyalarla döyüşlər, müharibələr aparıbdır, qalib olubdur. Həmin torpaqları da asanlıqla əlinə keçirməmişdi ki! Həmin Osmanlı imperatorluğu bir tərəfdən Avropanın bir hıssəsini, digər tərəfdən Afrikanın şimalını, Ərəbistanı tutmuşdu. Belə bir qüdrətli imperatorluq dağılandan sonra, Süleyman Dəmirəlin ifadəsi ilə desək, onun gülləri içindən türkiyə Cümhuriyyəti çıxıbdır. Yəni demək istəyirəm ki, bu,
____________________________________________ 56
boş yerdən çıxmayıbdır, boş yerdən qalxmayıbdır. Bunun kökü var, özü də dərin kökü var. Amma bu 74 il içərisində, şübhəsiz ki, onun keçdiyi yol da asan olmayıbdır. Çox böyük imtahanlardan, sınaqlardan keçibdir. Amma indi nə qədər də problemləri vardır. Problemsiz deyillər. İndi Türkiyədə mübahisə gedir ki, 8-illik icbari təhsil olsun, olmasın. Cümhuriyyət 74 il mövcud olduğu halda, indi siz təsəvvür edin, onların sözü ilə desək, bu dövlət layiq dövlət olmalıdır. Yəni dünyəvi dövlət, yaxud dini dövlət olmalıdır, - mübarizə gedir. Mən niyə bunu xatırlayıram? Çünki görün, belə bir qüdrətli imperatorluğun üzərində qurulmuş, bundan sonra 74 il yaşayan, böyük bir qüdrətə malik olan ölkə - yenə də dostum Süleyman Dəmirəlin dediyi rəqəmləri xatırlayıram - əhalisinin sayına görə Türkiyə dünyada 16-cı yeri tutur, ərazisinə görə günyada 32-ci yeri tutur. Bilirsiniz, bu, böyük bir dövlətdir. Əhalisi 65 milyondur. Özü də dünyanın bütün beynəlxalq təşkilatlarının üzvüdür. Amma problemləri, çətinlikləri var. O, bu problemlər barədə danışırdı. Eyni zamanda, çox gözəl deyirdi ki, bu dövləti Mustafa Kamal Atatürk nə cür qurdu, yaratdı və onu nə cür inkişaf etdirdi. Doğrudan da çox ağıllı siyasət aparıblar. Mən orada rəsmi ziyafətdə olarkən Türkiyə Böyük Millət Məclisindəki çıxışımda iki məqamı yada saldım. Birincisi, o vaxtlar Türkiyənin dövlət başçılarının ən ağıllı siyasəti ondan ibarətdir ki, onlar İkinci dünya müharibəsinə qarışmadılar. Doğrudur, onların faşist Almaniyası ilə ittifaqı var idi, müttəfiq idilər. Amma Türkiyə müharibəyə qarışmadı. Bu, Türkiyə Cümhuriyyəti tarixində ən böyük nailiyyətlərdən biridir. İkincisi də ondan ibarətdir ki, Sovetlər İttifaqı İkinci dünya müharibəsindən qələbə ilə çıxandan sonra Türkiyənin torpaqlarının bir qisminə iddia etməyə başladı. Türkiyə isə NATO-ya daxil oldu. Birincisi
____________________________________________ 57
siyasətdir. Amma bu gün problemləri var və bu problemlər haqqında danışırlar. Azərbaycanda bir məsəl var, deyir, bərkiməmiş qatığıq. Bilmirəm, bu söz işlənir, yoxsa, yox! Qatığı çalanda bir var ki, gərək o tutsun, bir də var ki, bərkisin. Bu söz xalq arasında var. Biz altı ildir müstəqilik. Amma bu altı ili gözünüzün qabağına gətirin. Biz nə yollardan keçmişik? Azərbaycanın birinci ən böyük bəlası odur ki, heç müstəqilliyi əldə etməmişdən Azərbaycanın torpaqlarının bir qismi işğal olunubdur və ölkəmiz bu hərbi təcavüzə məruz qalıbdır. Ən böyük bəla budur. Ondan sonra bizim daxilimizdə proseslər, çətinliklər olub. Amma bununla bərabər, indi görürsünüz, son illərdə Azərbaycan dünya miqyasında özünə layiq yerini tutur, artıq Azərbaycanla hesablaşırlar. Dünən mən sərəncam vermişdim, elan olunubdur. Mən noyabrın 12-nə təyin etmişəm, - biz "Əsrin müqaviləsi"nin, həyata keçirilməsi nəticəsində ilkin neftin hasil olunmasını təntənəli surətdə qeyd edəcəyik. Mən bu müqavilədə iştirak edən şirkətlərin təmsil olunduğu ölkələrin dövlət başçılarını dəvət etmişəm. Çoxları gələcəkdir. Hər halda, nümayəndələri gələcəklər. Böyük hadisədir. Üç il bundan əvvəl bu müqavilənı imzalayanda birincisi, buna inanmırdılar, ikincisi də buna nə qədər maneçilik göstərmək istəyənlər var idi. Biz, demək olar kı, tək idik. Həmin müqavilənin arxasında tək-təkinə durduq. Amma indi neft də çıxıb, boru kəməri də tikilibdir. Mən 1996-cı ilin yanvarında Rusiyaya getdim və biz neftin nəql edilməsi barədə müqavilə imzaladıq. Amma bilirsiniz, Çeçenistanla əlaqədar onu həyata keçirmək nə qədər çətin oldu. Lakin üç gün bundan əvvəl həmin neft kəməri işə salındı. Artıq biz nefti Rusiyaya nəql edirik. Gündə 2500 ton neft gedir. Bız Xəzər dənizini dünyaya yenidən açmışıq. Üç il bundan əvvəl biz ilk müqavilə imzalamışdıq. İndi artıq 10 müqavilə var.
Yüklə 3,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|