N ə s I m I a d ı n a d I l ç İ L i k I n s t I t u t u

 
 
31 
Meclisinin  11.  oturumunda  «Özbekistan  Cumhuriyeti  Devlet  Marşı 
Üzerine» adlı özel bir yasa çıkarılmıştır. Bu yasaya göre söz konusu marşın 
eski  müziği  aynen  muhafaza  olunmuş,  metni  ise  kelimeleri  değiştirilerek 
yeniden düzenlenmiştir. Bu dönemde Özbekistan Millî Meclisine diğer millî 
marş örnekleri de sunulmuş, ama yeni düzenlenmiş varyantıyla eskisi kabul 
görmüştür. Bağımsız Özbekistan Cumhuriyeti millî marşının güftesi Abdulla 
Aripov’a, bestesi ise Mutal Burhanov’a mahsustur [12].  
Türkmenistan’da  bağımsızlıktan  sonra  1997  yılına  kadar  Sovyetler 
Birliği döneminde kullanılan eski marş, resmî himn yerinde sözsüz olarak ifa 
olunmuştur. «Türkmenbaşı’nın  kurduğu  büyük binası»  nakaratıyla  başlayan 
marş ise 1997–2008 yıllarında kullanılmıştır. 2008 yılından beri ise söz ko-
nusu  marşın  ifası,  yeni  versiyonuyla  belli  bir şahsa  ithaf  edilmeden gerçek-
leştirilmektedir.  Böylece  iki  nakaratıyla  altı  bentten  ibaret  olan  marş  tekrar 
olunan aynı nakaratıyla dört bent haline getirilmiştir [12].  
Bağımsız Kazakistan’ın tarihinde devlet sembolü olan millî marşı, 1992 
ve 2006 yıllarında iki defa yüksek devlet kurumlarınca resmî olarak onaylan-
mıştır. 1992 yılında  Kazakistan  millî  marşının güftesi  ve  bestesinin  hazırlan-
ması  için  yarışma  ilan edilmiştir. Yarışmanın  sonucunda Kazakistan’da Sov-
yetler  Birliği  döneminde  kullanılan  eski  marşın  bestesinin  korunması  kararı 
alınmıştır.  (Kazakistan’ın  birinci  marşının  bestecileri  Mukan  Tulebayev,  Ev-
geniy Bruslovskiy ve Latif Hamidi olmuştur). Yarışmada ülkenin ünlü şairleri 
Muzafar  Alimbayev,  Kadır  Mırzaliyev,  Tumanbay  Moldagaliyev  ve  Jadıra 
Daribayeva’nın  sundukları  metin  seçilmiştir.  2006  yılında  ise  devletin  sesli 
sembollerinin halk arasında daha da yaygınlaştırılması için yeni bir devlet mar-
şı  kabul  görülmüştür.  Söz  konusu  marşın  temelini,  sözlerini  halk  arasında 
vatansever şair olarak bilinen Jumeken Nejimedenov’un yazdığı, bestesini ise 
Şemşi  Kaldayakovtiki’nin  1956  yılında  hazırladığı  «Benim  Kazakistan’ım» 
şarkısı  oluşturmuştur.  Kazakistan’ın  Cumhurbaşkanı  Nursultan  Nazarbayev, 
söz  konusu  şarkıya  yüksek  devlet  marşı  statüsü  ve  daha  törenli  bir  sesleniş 
niteliği  kazandırabilmek  için  marşın  ilk  metnine  eklemeler  yapmış  ve  onu 
uygun olan son haline getirmiştir. Şimdi söz konusu marşın güftesi yeni düzen-
lemesiyle  Jümeken  Nejimedenov’a  ve  Nursultan  Nazarbayev’e,  bestesi  ise 
Şemşi Kaldayakovtiki’ye mahsustur [13].  
Bağımsızlık  döneminde  Kırgızistan  Cumhuriyetinin  millî  marşı 
18.12.1992 yılında kabul olunmuştur. Güftesini Kırgızistan’ın ünlü ozanı 
Jailil Sadıkov  ile Şabdanalı  Kuluyev  yazmıştır. Bestesiyse  Kalıy  Moldo-
basanov’a ve Nasır Davlesov’a mahsustur. Marş’ta Kırgız ilinin gelecekte 
gerçekleşebilecek arzu ve dilekleri, geçip geldiği tarihî yol, aynı zamanda 
halkların dostluğuna ve işbirliğine ilişkin hususlar anlatılmaktadır [14].  
Çağdaş  Türkiye  Cumhuriyeti,  600  yıl  boyunca  üç  kıtada  mevcut 
olmuş, hükümdarlık etmiş ve şimdiye kadar Türklerin tarihteki en büyük 
devleti  olmuş  Osmanlı’nın  varisidir.  III  Mahmut’tan  itibaren  Osmanlı 
devletinde  sultanların  şerefine  okunan  marş  metinleri  ve  ezgileri,  daha 

---

 
 
32 
önceleri  ve  sonralar  Osmanlı  Türk  ordusunda  ifa  edilen  Mehter  Marşı 
ve  yabancıların Türkler  için  bestelediği diğer çeşitli  marşlar da olmuştur 
[11.  S.  31–52].  Bugün  artık  Türkiye,  Azerbaycan,  Kazakistan, 
Kırgızistan,  Özbekistan  ve  Türkmenistan  Cumhuriyetinin  millî  marşları 
bütün dünyada ve zaman zaman bir arada da seslendirilmektedir. 
 
 
 
 
İSTİKLAL MARŞI 
 
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak 
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. 
O benim milletimin yıldızıdır parlayacak! 
O benimdir, o benim milletimindir ancak! 
 
Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal! 
Kahraman ırkıma bir gül... ne bu şiddet, bu celâl? 
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal. 
Hakkıdır, Hakk'a tapan milletimin istiklal. 
 
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım; 
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! 
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. 
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. 
 
Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar. 
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. 
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, 
«Medeniyet!» dediğin tek dişi kalmış canavar? 
 
Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın; 
Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. 
Doğacaktır sana vaadettiği günler Hakk'ın, 
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın. 
 
Bastığın yerleri «toprak» diyerek geçme, tanı! 
Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. 
Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı. 
Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı. 
 
Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? 
Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda! 

---

 
 
33 
Canı, cananı, bütün varımı alsın da Hüda, 
Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda. 
 
Ruhumun senden İlahî, şudur ancak emeli: 
Değmesin mabedimin göğsüne namahrem eli! 
Bu ezanlar-ki şahadetleri dinin temeli 
Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli. 
 
O zaman vecdile bin secde eder – varsa – taşım. 
Her cerihamdan, İlâhî, boşanıp kanlı yaşım; 
Fışkırır ruhu mücerret gibi yerden naaşım; 
O zaman yükselerek arşa değer belki başım! 
 
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! 
Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. 
Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl; 
Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet, 
Hakkıdır, Hakk'a tapan milletimin istiklâl! 
 
 
TURKISH NATIONAL ANTHEM 
 
Fear not! For the crimson flag that proudly waves in these dawns, shall never fade, 
Before the last fiery hearth that is ablaze within my nation burns out. 
And that, is the star of my nation, and it will forever shine; 
It is mine; and solely belongs to my nation. 
 
Frown not, I beseech you, oh thou coy crescent, 
But smile upon my heroic nation! Why the anger, why the rage? 
The blood we shed for you will not be worthy otherwise; 
For freedom is the absolute right of my God-worshipping nation. 
 
I have been free since the beginning and forever will be so. 
What madman shall put me in chains! I defy the very idea! 
I'm like the roaring flood; powerful and independent, 
I'll tear apart mountains, exceed the heavens and still gush out! 
The lands of the of the West may be armored with walls of steel, 
But I have borders guarded by the mighty chest of a believer. 
Recognize your innate strength! And think: how can this fiery faith ever be killed, 
By that battered, single-toothed monster you call «civilization»? 
 
My friend! Leave not my homeland to the hands of villainous men! 
Render your chest as armor! Stop this disgraceful rush! 
For soon shall be come the day of promised freedom... 
3 «Türkologiya», № 2  

---